رادیو فردا
نرگس محمدی، فعال شناخته شده مدنی، که اکنون در ایران زندانی است، روز جمعه ۱۴ مهر برنده جایزه نوبل صلح شد.
خانم محمدی، برای سال‌ها طعم فشار، و حبس را تنها به دلیل فعالیت‌های مدنی‌اش چشیده، و حتی نامه‌ها و هشدارهای او از زندان، برای او پرونده‌های جدید و محکومیت‌های تازه به دنبال داشته است. او از پیش از اعتراض‌های «زن، زندگی، آزادی» در زندان به سر می‌برد، و در ماه‌های اخیر بار دیگر با پرونده تازه‌ای بر مدت حبس او افزوده شد.
خانم محمدی، در یک‌سال اخیر و پس از شکل‌گیری اعتراض‌های سراسری در ایران، هم به شکل قاطع و بی‌پرده سیاست‌های حکومت، سرکوب اعتراض‌ها و آنچه را بر سر زندانیان و به‌ویژه زنان زندانی می‌رود، به رغم هزینه‌هایی که بر او تحمیل شده، به چالش کشیده است.
او که نایب رئیس کانون مدافعات حقوق بشر در ایران است، دومین ایرانی برنده جایزه صلح نوبل است، و دقیقاً ۲۰ سال پس از شیرین عبادی، رئیس این کانون، جایزه صلح نوبل را دریافت می‌کند.
کمیته صلح نوبل در نروژ، در معرفی او به عنوان برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۳، بر پیوند او با جنبش «زن، زندگی، آزادی» و الهام‌بخشی او برای زنان ایرانی تأکید کرده است.
این بیانیه روز جمعه بریت ریس اندرسون، رئیس کمیته صلح نوبل، اعلام شد، و متن کامل آن را در ادامه می‌خوانید:
کمیته نوبل نروژ تصمیم گرفت جایزه صلح نوبل سال ۲۰۲۳ را به نرگس محمدی به دلیل مبارزه با سرکوب زنان در ایران و مبارزه برای ارتقای حقوق بشر و آزادی برای همه اهدا کند.
مبارزه شجاعانه او با هزینه‌های شخصی بسیار زیادی همراه بوده است. رژیم در مجموع ۱۳ بار او را دستگیر و پنج بار مجرم شناخته و مجموعاً به ۳۱ سال زندان و ۱۵۴ ضربه شلاق محکوم کرده است. من صحبت در حالی می‌کنم که خانم محمدی همچنان در زندان است.
در سپتامبر ۲۰۲۲ یک زن جوان کرد به نام مهسا ژینا امینی در حالی که در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی ایران بود کشته شد. قتل او به بزرگ‌ترین تظاهرات سیاسی علیه حکومت دینی ایران از زمان روی کار آمدن این رژیم در سال ۱۹۷۹ منجر شد.
تحت شعار «زن، زندگی، آزادی» صدها هزار ایرانی در تظاهرات مسالمت‌آمیز علیه خشونت و ظلم مقامات بر زنان شرکت کردند. رژیم به شدت اعتراضات را سرکوب کرد: بیش از ۵۰۰ تظاهرکننده کشته شدند. هزاران نفر مجروح شدند، از جمله تعداد زیادی که با شلیک گلوله‌های پلاستیکی توسط پلیس نابینا شدند. دست کم بیست‌هزار نفر دستگیر و در بازداشت رژیم قرار گرفتند.
«زن، زندگی، آزادی» شعاری که تظاهرکنندگان انتخاب کردند، به درستی بیانگر فداکاری و کار نرگس محمدی است.
«زن»؛ او برای زنان علیه تبعیض و ستم سیستماتیک مبارزه می‌کند.
«زندگی»؛ او از مبارزه زنان برای حق داشتن زندگی کامل و شرافتمندانه حمایت می‌کند. این مبارزه در سراسر ایران با آزار و اذیت، زندان، شکنجه و حتی مرگ مواجه شده است.
«آزادی»؛ او برای آزادی بیان و حق استقلال، و علیه قوانینی که زنان را ملزم می‌کند، دور از دید باشند و بدن خود را بپوشانند، مبارزه می‌کند. درخواست آزادی، که توسط معترضان ابراز شده، نه تنها مربوط به زنان، بلکه درباره همه جمعیت است.
در دهه نود میلادی، نرگس محمدی به عنوان یک دانشجوی جوان فیزیک، از پیش خود را به عنوان مدافع برابری و حقوق زنان متمایز کرده بود. او پس از پایان تحصیلات خود به عنوان مهندس و همچنین مقاله‌نویس در روزنامه‌های اصلاح‌طلب مشغول به کار شد.
او در سال ۲۰۰۳ مشغول همکاری با کانون مدافعان حقوق بشر در تهران شد، سازمانی که توسط شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل تأسیس شده بود. در سال ۲۰۱۱ خانم محمدی برای اولین بار به دلیل تلاش برای کمک به فعالان زندانی و خانواده‌های آنها به چندین سال زندان محکوم شد.
دو سال بعد، پس از آزادی به قید وثیقه، خانم محمدی خود را در کمپینی علیه استفاده از مجازات اعدام غوطه‌ور کرد. ایران از دیرباز جزو کشورهایی بوده است که سالانه بیشترین میزان آمار اعدام در جهان را دارد. تنها از ژانویه ۲۰۲۲، بیش از ۸۶۰ زندانی در ایران به اعدام محکوم شده‌اند.
فعالیت او علیه مجازات اعدام منجر به دستگیری مجدد خانم محمدی در سال ۲۰۱۵ و حبس بیشتر پشت دیوارها شد. پس از بازگشت به زندان، او شروع به مخالفت با استفاده سیستماتیک رژیم از شکنجه و خشونت جنسی علیه زندانیان سیاسی، به‌ویژه زنان، کرد که در زندان‌های ایران انجام می‌شود.
سال گذشته زندانیان سیاسی محبوس در زندان مخوف اوین تهران از موج اعتراضات آگاه شدند. بار دیگر خانم محمدی رهبری را بر عهده گرفت. او از زندان حمایت خود را از تظاهرکنندگان اعلام کرد و اقدامات همبستگی را با هم‌بندی‌های خود ترتیب داد. مقامات زندان با تحمیل شرایط سخت‌تر پاسخ دادند.
خانم محمدی از دریافت تماس و ملاقات منع شد. با این حال، او موفق شد مقاله‌ای را که نیویورک‌تایمز در اولین سالگرد کشته شدن مهسا ژینا امینی منتشر کرده بود، به بیرون بفرستد. پیام این بود: «هرچه بیشتر ما را زندانی کنند، قوی‌تر می‌شویم.» خانم محمدی در اسارات نیز تلاش کرده است تا اعتراضات فروکش نکند.
نرگس محمدی یک زن، مدافع حقوق بشر و مبارز آزادی است. با اعطای جایزه صلح نوبل امسال، کمیته نروژی نوبل مایل است از مبارزه شجاعانه او برای حقوق بشر، آزادی و دموکراسی در ایران تقدیر کند.
جایزه صلح امسال همچنین تلاش صدها هزار نفر را ارج می‌نهد که در سال گذشته علیه سیاست‌های تبعیض‌آمیز و سرکوب حکومت دینی علیه زنان تظاهرات کردند. تنها با پذیرش حقوق برابر برای همه، جهان می‌تواند به برادری بین ملت‌ها دست یابد که آلفرد نوبل به دنبال ترویج آن بود.
اعطای جایزه به نرگس محمدی از سنت دیرینه‌ای پیروی می‌کند که در آن کمیته نوبل نروژ جایزه صلح را به کسانی اعطا کرده است که برای پیشبرد عدالت اجتماعی، حقوق بشر و دموکراسی تلاش می‌کنند. اینها پیش‌شرط‌های مهمی برای صلح پایدار هستند.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید