بنابراین آیا با وجود چنین تغییرات آب و هوایی در آمریکای شمالی، می‌توان نتیجه گرفت که فیفا مجدداً با مشکل گرمای بیش از حد هوا برای برگزاری مسابقات جام جهانی روبرو خواهد بود؟

برخی از دانشمندان برجسته ورزشی جهان معتقدند که چنین خواهد شد.

در اینجا برخی از نشانه‌های نگران کننده از افزایش گرمای هوا را مرور خواهیم کرد:

مایک تیپتون، استاد دانشگاه پورتسموث، که متخصص تأثیرات شدید دمای هوا بر بدن انسان است و با ورزشکاران دو و میدانی بریتانیا همکاری کرده است به بخش ورزش بی‌بی‌سی گفت: «من نگرانی‌هایی در خصوص بازیکنان و حتی مسئولان و تماشاگران دارم.»

«شاید بهترین رویکرد، امیدواری و خوشبینی به عدم وقوع این مشکلات باشد، اما باید خود را برای بدترین‌ها نیز آماده کنیم و برنامه ریزی داشته باشیم. به عبارتی شاید بهتر باشد به انتقال مسابقات به زمان دیگری هم فکر کنیم.»

آقای تیپتون معتقد است اگر جام جهانی آینده در آمریکای شمالی در گرمای شدید، مانند تابستان امسال برگزار شود، قطعاً عملکرد و استراتژی تیم‌ها تغییر خواهد کرد.

او می‌گوید: «شرایط فیزیکی بازیکنان و کیفیت بازی بین زمستان لیورپول و تابستان گرم آمریکا کاملاً متفاوت است.»

تقریباً سی سال پیش، در جام جهانی ۱۹۹۴ در ایالات متحده، دمای هوا در بعضی از مسابقات که در بعدازظهر انجام می‌شد، بیش از ۳۸ درجه سانتیگراد بود. به گزارش نیویورک تایمز، ۱۶۰ هوادار به دلیل گرمای هوا تحت درمان قرار گرفتند و دوازده نفر نیز در بیمارستان بستری شدند.

مسأله بعدی، آلودگی ناشی از آتش‌سوزی جنگل‌هاست

فصل آتش‌سوزی جنگل‌های کانادا که به دلیل گرمای بالاتر از حد متوسط در تابستان امسال، طولانی‌تر از همیشه بود، نزدیک به پانزده میلیون هکتار از زمین‌های جنگلی این کشور را سوزاند.

دود ناشی از این آتش‌سوزی‌ها، کیفیت هوای ۱۸ ایالت آمریکا را تحت تأثیر قرار داد و به مردم توصیه شد تا در خانه‌های خود بمانند. بازی‌های بیسبال، فوتبال و حتی بسکتبال که در سالن‌های سرپوشیده برگزار می‌شوند، لغو شدند.

شهرهای میزبان جام جهانی ۲۰۲۶، ونکوور، سیاتل، بوستون، تورنتو، فیلادلفیا و نیویورک، همگی تحت تاثیر دود ناشی از آتش‌سوزی قرار گرفتند.

به گفته مایکل کوهل، متخصص دستگاه تنفسی دانشگاه بریتیش کلمبیا در ونکوور، قرار گرفتن در معرض دود آتش‌سوزی برای مدت طولانی عواقب بدی برای سلامتی خواهد داشت.

او که سابقه همکاری با تیم دو و میدانی و فوتبال مردان کانادا را دارد، می‌گوید: «مشکل این است که شما نمی‌توانید آن را خیلی از قبل پیش‌بینی کنید و بنابراین نمی‌دانم در صورت منع برگزاری مسابقات از سوی نهادهای بهداشتی، مسئولین برگزاری چگونه می‌خواهند تعویق احتمالی مسابقات را مدیریت کنند.»

به گفته آقای کوهل، اگر کیفیت هوا در سال ۲۰۲۶ پایین باشد، برگزاری تعدادی از مسابقات در خارج از آمریکای شمالی، آن هم در کوتاه مدت، یک کابوس لجستیکی برای مسئولین برگزاری خواهد بود.

او می‌گوید: «مطمئناً اگر مسابقات در ماه آوریل، مه، سپتامبر یا اکتبر برگزار شوند، برای بازیکنان و تماشاگران بسیار راحت‌تر خواهد بود.»

فعالین محیط زیست بر این باورند که فیفا باید به انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از این مسابقات نیز رسیدگی کند. طبق برآورد خود فیفا، جام جهانی ۲۰۲۶ شاهد بیشترین میزان انتشار این گازها خواهد بود.

ادعاهای قطر مبنی بر پاک بودن جام جهانی ۲۰۲۲ از کربن، توسط طرفداران محیط زیست خطرناک و گمراه کننده ارزیابی شدند و به اعتقاد یک نهاد تنظیم کننده سوئیسی، ادعاهای فیفا در مورد کاهش تأثیرات منفی اقلیمی این مسابقات قابل اثبات نیستند.

مکزیک و آمریکا به ترتیب در سال‌های ۱۹۸۶ و ۱۹۹۴ میزبان جام جهانی بودند. کانادا نیز در سال ۲۰۱۵ میزبان جام جهانی زنان بود.

سیمون کینگ، از بخش پیش‌بینی آب و هوای بی‌بی‌سی، می‌گوید: «دانشمندان بر این باورند که احتمال وقوع موج بی‌سابقه گرما به دلیل تغییرات اقلیمی، پنج برابر بیشتر شده است. اگرچه ممکن است این سناریوها در طول جام جهانی ۲۰۲۶ رخ ندهند، اما واقعیت این است که تغییرات آب و هوایی احتمال افزایش گرما را بیشتر کرده است.»

نظر بازیکنان چیست؟

شهر مونتری در مکزیک، یکی دیگر از شهرهای میزبان جام جهانی ۲۰۲۶ است. گری لینه‌کر، مهاجم سابق تیم ملی انگلیس که در طول جام جهانی ۱۹۸۶ در این شهر بازی کرده، به یاد می‌آورد که گرم‌ترین مسابقه‌ای بوده که تا به حال در آن بازی کرده است.

او می‌گوید: «ما در دمای ۴۳ یا ۴۴ درجه سانتیگراد بازی می‌کردیم. فکر می‌کنم حدود شش لیتر آب بدنم کم شد. در نیمه دوم سرگیجه داشتم و واقعا نمی‌توانستم عملکرد خوبی داشته باشم. اکثر بازیکنان همینطور بودند… واقعاً بازی در آن شرایط غیرمنطقی بود.»

«امیدوارم فیفا بیشتر نگران مسائلی مانند تغییرات آب و هوایی باشد و توجه بیشتری به آن داشته باشد.»

در مقاله‌ای که امسال توسط مجله پزشکی بریتانیا، با همکاری وینسنت گوتبارج، مدیر ارشد پزشکی اتحادیه جهانی بازیکنان فیف‌پرو منتشر شد، این نگرانی مطرح شد که دستورالعمل‌های فیفا به اندازه کافی این مشکلات را در نظر نگرفته‌اند.

در این مقاله آمده است: «دستورالعمل‌های مرتبط با گرما، اغلب به‌عنوان سیاست پیش‌فرض استفاده می‌شوند. با این حال، به نظر می‌رسد این دستورات نسبت به دستورالعمل‌های مشابه در سایر ورزش‌ها یا کشورهایی که به طور سنتی در معرض گرمای شدید هستند، کمتر از بازیکنان و هواداران محافظت می‌کنند.»

«این نگرانی به ویژه در مورد جام جهانی ۲۰۲۶ که در پنجره سنتی ژوئن تا ژوئیه در ۱۶ شهر کانادا، مکزیک و آمریکا برگزار خواهد شد، بیشتر احساس می‌شود.»

این مقاله یازده نکته را توصیه می‌کند تا توسط نهادهای حاکم، برگزارکنندگان مسابقات، باشگاه‌ها، کادرفنی و بازیکنان در نظر گرفته شوند.»

آیا گزینه‌های دیگری وجود دارند؟

جام جهانی قطر، هفت سال قبل از برگزاری به زمستان موکول شد تا زمان زیادی برای تنظیم تقویم جهانی فوتبال وجود داشته باشد. اما آن دوره تنها یک استثنا از نظر فیفا بود و اگر این بار بخواهند جام جهانی ۲۰۲۶ را به زمستان موکول کنند، با چالش دمای زیرصفر در بعضی از شهرهای میزبان مانند ونکوور، تورنتو و سیاتل روبرو خواهند شد.

ویکتور مونتالیانی، نایب رئیس فیفا، در اوایل سال جاری در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفت که دمای هوا در ورزشگاه‌ها تحت کنترل خواهد بود تا به بازیکنان و هواداران کمک شود.

بخش ورزش بی‌بی‌سی برای اظهار نظر بیشتر با فیفا تماس گرفت، اما فیفا پاسخ را ارجاع داد رویه‌های کنترلی و ملاحظات موجود، از جمله توصیه مقامات به داوران برای استراحت در صورت گرمای بیش از حد، کنترل آب و هوا در برخی از استادیوم‌ها و زمانبندی و برنامه‌ریزی مسابقات در شهرهای میزبان با توجه به پیش‌بینی آب و هوا.

جزئیات مربوط به زمان دقیق شروع بازی‌ها هنوز منتشر نشده است، اما پروفسور تیپتون پیشنهاد می‌کند صبح زود می‌تواند زمان بسیار خوبی برای برگزاری برخی از مسابقات باشد.

منظور از قابلیت کنترل دما، استفاده از امکاناتی نظیر سقف متحرک برای برخی از استادیوم‌ها است که به تجربه ثابت شده محیط‌های سرپوشیده، مناسب برگزاری مسابقات در دمای بالا نمی‌باشند.

یکی دیگر از مشکلات، تامین آب و انرژی لازم برای خنک نگه داشتن حدود یک میلیون مسافری است که برای تماشای بازی‌ها به شهرهای میزبان مسافرت می‌کنند. در حالیکه همین امسال بسیاری از ساختمان‌های دولتی به دلیل کمبود آب و انرژی مورد نیاز برای تجهیزات خنک کننده، مجبور به تعطیلی شدند.

مونتالیانی می‌گوید: «تغییر زمان تورنمنت‌ها در آینده، همانطور که در قطر دیدیم، غیرممکن نیست، اما فکر نمی‌کنم راه حل این باشد. زیرا بازی در زمستان تورنتو یا حتی شیکاگو و فیلادلفیا، چندان ایده‌آل به نظر نمی‌رسد. به نظر من، در هر دو حالت مزایا و معایبی وجود دارد.»

«مسأله این است که امکان تغییر زمان مسابقات، این واقعیت را که ما باید مشکل تغییرات آب‌وهوایی و محیطی را از طریق فناوری و برگزاری صحیح مسابقات، حل کنیم، تغییر نمی‌دهد. در غیراینصورت حداقل تلاش کنیم ما بر این مشکلات اضافه نکنیم.»

مونتالیانی درباره مسئولیت گسترده‌تر فیفا در خصوص آب و هوا می‌گوید: «حقیقت این است که ما در سطوح مختلف، از خود فیفا تا کنفدراسیون‌ها، لیگ‌ها و حتی باشگاه‌ها، قرار نیست مشکل تغییرات آب و هوای جهان را حل کنیم. بلکه این مشکل باید توسط کشورها و صنایع بزرگتر حل شود.»

«ما فقط تلاش خواهیم کرد نقش خود را به خوبی ایفا کنیم و در این زمینه هشیار و آگاه باشیم. این نکته بسیار مهمی است و بدیهی است که کارشناسانی در کنارمان خواهیم داشت تا به ما در این راه کمک کنند. هر چند که این مسئله بسیار بزرگتر و فراتر از فوتبال است.»