شهلا لاهیجی، مدیر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، گفته است که “چون هنوز تغییری در محدودیت‌های انتشار کتاب رخ نداده است”، امسال هم در نمایشگاه کتاب تهران شرکت نمی‌کند.
خانم لاهیجی در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفته است: “بیش از یک سال است که حدود ۳۴ کتاب را به اداره کتاب وزارت ارشاد سپرده‌ام که بدون هیچ مدرکی آن‌ها را غیرقابل چاپ اعلام کرده‌اند و با وجود تغییر دولت نیز هنوز هیچ اتفاقی برای آن‌ها نیفتاده است.”
او با اشاره به وعده‌های مسؤولان جدید وزارت ارشاد مبنی بر تغییر رویکردها در ارائه مجوز به کتاب‌ها گفته است: “پس از صحبت‌هایی که با آقای شجاعی صائین، مدیر اداره کتاب وزارت ارشاد، داشتم قرار شد برای انتشار کتاب‌ها تا دو هفته پیش از نوروز به من جواب بدهند اما هنوز پاسخی دریافت نکرده‌ام.”
شهلا لاهیجی به بی‌بی‌سی فارسی گفت اعتراض او یک امر عمومی و صنفی است و جنبه شخصی ندارد. او گفت “جلوگیری از شرکت کتاب‌های مجوزدار در نمایشگاه” و همچنین “محل برگزاری نمایشگاه” از دیگر موارد مورد انتقادش است.
خانم لاهیجی گفت: “با این محدودیت‌ها کتاب‌های زیادی ندارم که بخواهم در نمایشگاه شرکت کنم.”
با روی کار آمدن حسن روحانی و انتخاب علی جنتی به عنوان وزیر ارشاد، که وعده بهبود وضعیت سانسور کتاب را می داد، در شش ماه دوم سال ۹۲ مدیران حوزه کتاب تغییر کردند و عباس صالحی به سمت معاون امورفرهنگی وزیر ارشاد منصوب شد. همچنین وزیر ارشاد علی شجاعی صائین را به سمت مدیر اداره کتاب منصوب کرد؛ گرچه او از مدیران دولت پیشین و همچنین عضو سابق سپاه پاسداران بود، اما گفته شد که او می‌تواند سیاست‌های دولت جدید در حوزه کتاب را عملی کند.
اکنون در حالی که برخی از نویسندگان و ناشران از بهبود و تسریع روند سانسور در ایران سخن می گویند، هستند ناشران و نویسندگانی که همچنان بر این باورند که تغییر بارزی در این زمینه صورت نگرفته است.
شهلا لاهیجی به ایسنا گفته است: “منِ ناشر ۳۰ ساله، خط قرمزها را می‌شناسم و دلیلی نمی‌بینم که کتاب‌های مشکل‌دار چاپ کنم. اما متأسفانه آقایان متوجه نیستند که با ادامه این روند ممکن است چه اتفاقی برای فرهنگ مردم بیفتد. اگر این‌بار هم نتوانند موفق شود فضا را تغییر بدهند متأسفانه دوباره شاهد شکست یک ملت خواهیم بود و به نظر من این اتفاق در حال رخ دادن است چون تا حالا نشانه‌های خوبی در حوزه فرهنگ برای تغییر دیده نشده است.”
نمایشگاه‌های خلوت‌تر در سالهای گذشته
در سالهای آخر دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد میزان استقبال از نمایشگاه کتاب کاهش یافته بود.
“منِ ناشر اعلام می‌کنم و اعلام کرده‌ام که مسؤولیت کار خود را می‌پذیرم و برای پاسخ‌گویی در هر دادگاهی پاسخ‌گو هستم به شرط این‌که مسیر قانونی باشد نه دلبخواهی”
بر اساس آماری که مدیران ارشاد در سال ۹۱ اعلام کردند، فروش کتاب در نمایشگاه کتاب تهران سال ۹۱ نسبت به سال ۹۰، به میزان ۲۵ میلیارد تومان کاهش یافته بود.
علاوه بر مشکلات اقتصادی مردم در ایران، گرانی کاغذ و کتاب و کاهش قدرت خرید، کلیک بازماندن بعضی از ناشران از شرکت در نمایشگاه کتاب از جمله دلایل کاهش استقلال از نمایشگاه ذکر می‌شود. سال ۹۲ ناشرانی همچون نشر چشمه، کویر، روزنه و ویستار که مجوز حضور در نمایشگاه را نیافتند. نشر چشمه برای دومین سال، نشر کویر برای سومین سال و نشر ویستار برای هفتمین سال متوالی از شرکت در نمایشگاه کتاب محروم شدند. برخی از ناشران نیز به اختیار خود از حضور در نمایشگاه کتاب خودداری کرده‌اند.
امسال جز انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، نشر چشمه هم که دو سال از فعالیت و حضور در نمایشگاه کتاب محروم شده بود، اعلام کرده است که با وجود کلیک رفع تعلیق، در نمایشگاه کتاب شرکت نخواهد کرد.
همچنین در سالهای اخیر شماری از ناشران صاحب نام بین المللی به دلایل مختلف در نمایشگاه کتاب تهران حضور نیافتند. امسال نیز کمتر از یک ماه مانده به نمایشگاه بین‌المللی تهران، انتشارات مک گراهیل، از نشرهای برجسته آمریکایی در زمینه کتاب‌های دانشگاهی، اعلام کرده است که به دلیل تحریم‌های آمریکا،کلیک ارتباط خود با ایران را قطع کرده است و در نمایشگاه کتاب امسال آثار این ناشر عرضه نخواهد شد.
مسیر قانونی، نه دلبخواهی
شهلا لاهیجی با اشاره به پیشنهادهایی مبنی بر ممیزی کتاب با مسؤولیت نویسنده و ناشر که چند ماه پیش مطرح و توسط وزیر ارشاد رد شد اشاره کرد و گفت: “منِ ناشر اعلام می‌کنم و اعلام کرده‌ام که مسؤولیت کار خود را می‌پذیرم و برای پاسخ‌گویی در هر دادگاهی پاسخ‌گو هستم به شرط این‌که مسیر قانونی باشد نه دلبخواهی. یعنی اگر مطابق قانون علیه من اعلام جرم شود، من پاسخ‌گو هستم. اما متأسفانه هنوز می‌بینیم که برای حضور ناشران در نمایشگاه، کتاب‌های ناشران بازبینی می‌شود؛ کتاب‌هایی که مجوز انتشار آن‌ها صادر شده است و این یعنی نقض صریح قانون.”
این ناشر که پنج سال است در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران شرکت نکرده است درباره عدم شرکتش در نمایشگاه کتاب گفت: “در نمایشگاه امسال نیز شرکت نمی‌کنم چون هنوز هیچ فرد و مسؤول قبلی از ارشاد بیرون نرفته است و حتا برخی ارتقا پیدا کرده‌اند. هنوز درباره کتاب‌های ما هیچ اتفاقی نیفتاده است در حالی‌که من کتاب‌هایم را می‌شناسم و می‌دانم که هیچ مشکلی ندارند و اگر مشکل دارند آقایان بگویند من از کدام قانون تخطی کرده‌ام.”
خانم لاهیجی با اشاره به ممنوع اعلام شدن تعداد زیادی از کتاب‌های نشرش از سوی اداره کتاب وزارت ارشاد تصریح کرد: “پس از این اعلام تعدادی از دوستان فرهنگی پیشنهاد کردند که کتاب‌ها را بیرون از ایران چاپ و در فضای مجازی منتشر کنیم اما اگر ما چنین کاری را انجام نمی‌دهیم به این خاطر است که فکر می‌کنیم باید مقاومت کنیم.”
وزارت ارشاد در یکی دو ماه اخیر از بررسی کتاب‌های توقیف شده در دوران محمود احمدی نژاد خبر داده و تاکنون شماری از کتاب‌های توقیفی دوباره اجازه تجدید چاپ یافته‌اند. با این حال همچنان تعداد زیادی از کتاب‌های ناشران مجوز انتشار ندارند.
در سایت رسمی نمایشگاه کتاب تهران آمده است که بیست و هفتمین دوره این نمایشگاه از دهم تا بیستم اردیبهشت برگزار خواهد شد. با این حال در جای دیگری از همین سایت، روز پایان نمایشگاه بیست و یکم اردیبهشت اعلام شده است.
از: بی بی سی
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید