مسعود آذر
شغل,بیبیسی
یک روزپس از بازگرداندن امیرحسین مقصودلو معروف به تتلو به ایران، یک مقام قضایی در آذربایجان غربی خبر داد که تتلو پس از «تفهیم اتهام و صدور قرار قانونی و اقدامات قضایی لازم تحت الحفظ به تهران منتقل و تحویل مقامات قضایی» شده است.
خبر بازگرداندن امیر تتلو از ترکیه به ایران، مثل انفجار بمبی در شبکههای اجتماعی بود اما برای اکثر روزنامههای امروز تهران (پنجشنبه شانزدهم آذرماه)، انگار «نه خانی آمده و نه خانی رفته». روزنامههایی مانند هممیهن و اعتماد عکس و تیتری به آن اختصاص دادند اما روزنامههای اصولگرا در صفحه اولشان حتی تیتر کوچکی به آن اختصاص ندادند. این درحالی است که تتلو برای طیفی از همین رسانهها در روزگاری نه چندان دور و در انتخابات سال ۱۳۹۶ معیار «حق و باطل» یا «حر ریاحی» (از یاران امام سوم شیعیان) بود.
با وجود کم توجهی رسانههای پرتیراژ تهران به خبر بازگرداندن تتلو، این خواننده شناخته شده را نمیتوان نادیده گرفت چرا که به قول عمادالدین باقی، پژوهشگر دین او تبدیل به یک «زلزله اجتماعی» شده است. یا صادق زیبا کلام، استاد علوم سیاسی گفته بود از «تتلوها» میترسد و هربار که آنها را میبیند «ترس و دلهره»اش بیشتر می شود.
«ترس و دلهره» از امیر تتلو زمانی در عرصه اجتماعی نمایان شد که طرفداران میلیونی پیدا کرد و دنبال کنندههای او در شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام بیش از چهار میلیون نفر شدند. در سال ۱۳۹۸ وقتی از طرفدارانش خواست که برای ترانه جدیدش ۱۰ میلیون کامنت بگذارند، کامنتها از مرز ۱۸ میلیون گذشت و یک رکورد جهانی برای یک خواننده ایرانی به ارمغان آورد. این رویداد محققان اجتماعی را هم شگفتزده کرد و از آن به عنوان «یک رفراندوم» یاد کردند.
رکوردهای تتلو در اجرای لایو در اینستاگرام نیز با حدود ۶۰۰ هزار نفر همراه بود یا در یوتیوپ برای ترانه «یه سرم به ما بزن» با بالای ۱۹ میلیون کامنت روبرو شد. این رکوردها به خوبی گویای آن است که خبر بازگرداندن امیر تتلو به ایران برای رسانهها و شبکههای اجتماعی با اهمیت است و رسانهها این خبر را با عنوان «فوری» منتشر کردند.
تتلو و جهان «تتلیتیها»
![تتلو](https://ichef.bbci.co.uk/news/640/cpsprodpb/ea40/live/0bfe5000-944e-11ee-8df3-1d2983d8814f.jpg)
منبع تصویر،SNN
امیرحسین مقصودلو ملقب به تتلو پس از دستگیری در ترکیه
امیر تتلو و رپرهایی که در دهه هشتاد به شکل زیرزمینی فعالیتشان را شروع کردند، کارشان صرفا در بعد هنری قابل توجه و ارزیابی نیست. آنها بازتابی از افکار نسل نوجوان و جوان بودند که نه تنها جایی در بازار موسیقی برای خودشان باز کردند بلکه برآیندی از خواستهها و انتظارات نسل خود شدند. ترانههای رپ این دوره بسیاری، حتی محققان اجتماعی، را شگفتزده کرد و خبر میداد که نسل تازهای در راه است که میخواهد قواعد رایج در عرصه اجتماعی و فرهنگی را بشکند و خودش را تابع معیارهای اسلامی و مرزبندیهای روز نمیداند.
امیر تتلو مانند سایر رپرها و خوانندههای موسیقی زیرزمینی توانست طرفدارانی قرص و محکم پیدا کند که به عنوان «تتلیتی» یا «ارتش بزرگ تتلیتی» شناخته میشوند. این اسم از آلبومی با عنوان «تتلیتی» گرفته شده و بازگو کننده «حرف دل» نسل جدید با زبانی از جنس کوچه و بازار است. تتلو حتی یک گام جلوتر میرود و از این پدیده به عنوان «یک مرام و آیین برای دوره پاکی» یاد میکند. «مرامی» که بعضی از منتقدان، تتلو را به عنوان «پیامبر» آن توصیف کردهاند.
از سوی دیگر اهمیت ترانههای امیر تتلو به گونهای است که موافقان ومخالفان سرسختی در رسانهها و شبکههای اجتماعی دارد. رسانههای منتقد او به دنبال بررسی چرایی استقبال از این خواننده افتادهاند. خبرگزاری دولتی «ایرنا» در سیام بهمنماه سال ۱۴۰۱ در مطلبی تحت عنوان «تتلو، سخنگوی دهه هشتادیهاست؟» به بررسی ۱۲۵ ترانه تتلو از سال ۹۶ تا ۱۴۰۱ پرداخت.
در نوشته مفصل خبرگزاری ایرنا ازامیرحسین مقصودلو به عنوان «یکی از پرطرفدارترین و تاثیرگذارترین خوانندههای رپ فارسی» نام برده شده بود که «کلمه زیاد میداند» و علاوه بر کلمات «رکیک و الفاظ مستهجن»، از کلمات عاشقانه و امیدبخش نیز استفاده میکند. بر این اساس کلماتی مانند «دل، خونه، عشق، روز، فکر، زمین، آدم، چشم و ….» از پر تکرارترین کلمات ترانههای او به شما میرود.
خبرگزاری ایرنا در بخشی از این مطلب تمجیدآمیز از تتلو، به ترانه «قهرمان» (۱۳۹۶) اشاره دارد که در آن، هم از اوضاع کشور انتقاد میکند و هم از نیروهای ایران در سوریه و قاسم سلیمانی و پدر و مادرها تجلیل میکند.
از چهرهای هنری به حکومتی
![تتلو در کنار ابراهیم رئیسی](https://ichef.bbci.co.uk/news/640/cpsprodpb/cd13/live/2f5ff890-944f-11ee-91bf-230bfab3fcba.jpg)
منبع تصویر،FARAROU
دیدار تتلو با ابراهیم رئیسی، کاندیدای ریاست جمهوری در سال ۹۶ اوج توجه نهادهای قدرت برای استفاده از ظرفیتهای تتلو برای جلب آرای نسل جوان بود
چرخشها و تغییرات امیر تتلو در طول سالهای گذشته بسیار زیاد بوده است. او در میانه دهه هشتاد وارد عرصه موسیقی شد و در سبکهای رپ، پاپ و «آراندبی» ترانههای زیادی منتشر کرده و به عنوان یکی از پرکارترین خوانندههای سالهای اخیرشناخته میشود.
اقبالی که جوانان در سالهای گذشته به تتلو و ترانههایش داشتند از چشم اهل سیاست و مراکز قدرت نیز دور نماند و بطور مشخص سال ۱۳۹۴ را می توان دوره نزدیکی او به حکومت دانست.
در این زمان بخشی از بدنه تبلیغاتی حکومت و به طور مشخص موسسهها و سازمانهای فرهنگی سپاه پاسداران از جمله سازمان «اوج» تلاش کردند تا او را کنار خودشان قرار دهند و از محبوبیتاش بهرهمند شوند.
امیر تتلو در خردادماه سال ۹۴ در صفحه اینستاگرامش از علی خامنهای تعریف و تمجید کرده و نوشته بود «والا به خدا این حرفام چاپلوسى نیست!! تازه چند وقته فهمیدم که رهبر خودمون چقدر بزرگه و چقدر ساده زندگى میکنه… و حتى یک دستشو براى دفاع از کشورمون از دست داده و خیلى چیزاى دیگه که بخوام اینجا بنویسم جا نمیشه!! مشکل اینه که ما ناشکریم!!»
در همین سال دو ترانه «انرژی هستهای» برروی ناو جنگی «جماران» و ترانه «شهدای هستهای» را خواند و موجی از واکنشها را به دنبال داشت. امکاناتی که برای تولید هر دو موزیک ویدئو هزینه شد، بسیار جنجالی بود ولی هیچ گروه و سازمانی قبول نمیکرد که آنها در تولید این کارها نقش داشتند. این در حالی بود که با هماهنگی آنها، یک خواننده زیرزمینی، روی یکی از مهمترین ناوهای جنگی ایران ترانه میخواند و یک گردان نظامی نیز پشت سرش رژه میرفتند.
حبیبالله سیاری از فرماندهان وقت نیروی دریایی ارتش در سال ۹۵ گفته بود که امیر تتلو را نمیشناخته و «موسسه فرهنگی هنری اوج» وابسته به سپاه پاسداران درخواست حضور او روی ناو جماران را داشته است.
هر دو ترانه تتلو، مجوز وزارت ارشاد نداشت و با وجود مخالفت وزارت ارشاد و تاکید این وزارتخانه برای گرفتن مجوز، این ترانهها منتشر شدند.
پایگاه خبری «شهدای ایران» در تاریخ یازدهم مردادماه سال ۱۳۹۴ با انتقاد از «موسسههای ارزشی» از مقایسه تتلو با «حر ریاحی» از یاران امام سوم شیعیان در روز عاشورا انتقاد کرد و نوشت «شاید اگر هر خواننده ای تصمیم به برگشتن به راه صحیح داشته باشد مورد استقبال قرار گیرد اما نکته حائز اهمیت این است که انسانی که توبه می کند مراحل توبه را می گذراند و بدون شک چنان تغییری در ظاهر و باطن و اخلاق و رفتارش ایجاد می شود که همچون حر ریاحی در تاریخ جاودانه می شود».
اما این انتقادها باعث نشد که بعضی از رسانهها و مقامهای طرفدار حکومت در حمایت از این خواننده تردید کنند. امیر تتلو پانزدهم مهر ماه ۱۳۹۴ به موزه صلح تهران رفت و از طرف جانبازان شیمیایی و قطع نخاع برای ساخت کلیپ «شهدا» تجلیل شد. خبرگزاری فارس هم از او تقدیر کرد.
تتلو در بهار ۱۳۹۶ گفته بود از آنجا که اطلاعات سیاسی ندارد، یکی از دوستان وی که در «اطلاعات سپاه» کار میکند و اطلاعات سیاسی خوبی دارد، مطالب سیاسی را برای او «فوروارد» میکند و او هم آن را در کانال تلگرام خود منتشر میکند.
دیدار تتلو با ابراهیم رئیسی، کاندیدای ریاست جمهوری در سال ۹۶ اوج توجه نهادهای قدرت به استفاده از ظرفیتهای تتلو برای جلب آرای نسل جوان بود. دیداری که هنوز هم منتقدان و حتی بخشی از همفکران آقای رئیسی از آن انتقاد میکنند. او سال هشتاد و هشت نیز از نامزدی میرحسین موسوی برای انتخابات ریاست جمهوری حمایت کرده بود.
امیر تتلو در مهرماه سال ۱۳۹۷ در گفتوگو با بیبیسی فارسی به صراحت گفت: «من مدتی با جمهوری اسلامی بودم، اما بعد دیدم چیزی تغییر نکرده و [جمهوری اسلامی] آن چیزی که فکر میکردم نیست».
شاید او بسیار امیداور بود که بتواند از قالب فعالیت زیرزمینی خارج شود و مجوز فعالیت بگیرد. اما چنین اتفاقی نیفتاد و در نهایت مجبور شد که ایران را به مقصد ترکیه ترک کند.
روزنامه هممیهن امروز در یادداشتی با عنوان «بزهکار قربانی» نوشت «درحالحاضر، در این نقطه از جهان که تتلو ایستاده و به بسیاری از مسائل متهم شده، آیا بخشی از مسئولان و تصمیمگیران، او را در این مسیر قرار ندادهاند؟ آیا این انتظار بهحقی است که مسئولان به هنرمند بگویند ۲۰سال اینجا بمان؛ ما به تو در سالهای بعد مجوز میدهیم؟ مگر یک انسان چندسال عمر مفید دارد؟»
قصههای ترکیه و بازگشت به ایران
![تتلو](https://ichef.bbci.co.uk/news/640/cpsprodpb/d4db/live/53ed13a0-9512-11ee-8df3-1d2983d8814f.jpg)
منبع تصویر،AMIR TATALOO
کنسرتهای امیر تتلو در ترکیه با حاشیههای بسیار همراه بود
امیر تتلو در ایران دوبار بازداشت شده است. نخستینبار در آذرماه سال ۱۳۹۲ بخاطر فعالیتهای موسیقی زیرزمینی، چند روزی را در زندان سپری کرد. او سپس در سال ۹۵ درحالی که تصور میشد به نوعی در دوران ماه عسل با «جمهوری اسلامی» است به اتهام «تشویق جوانان به فساد و فحشا» به تحمل ۱۰ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شد و ۶۲ روز نیز در زندان سپری کرد. دادستان تهران بعدا اعلام کرد که به دلیل رضایت یکی از شاکیان نصف مجازات او بخشیده شده است و با سپردن وثیقه از زندان آزاد شد.
سفر امیر تتلو در سال ۹۷ به ترکیه حاشیههای این خواننده را به اوج رساند. کنسرتهای او در این کشور خبر ساز بود و شمار زیادی از طرفدارانش را از ایران به ترکیه کشاند تا از نزدیک ترانههای او را بشنوند. در این دوران موضعگیریهای تتلو و زبان و ادبیاتی که برای بیان نظراتش از آن استفاده میکرد هم او را جنجالیتر کرد. تا حدی که دوبار صفحه اینستاگرامش به دلیل انتشار مطالب «توهینآمیز علیه زنان» بسته شد. اما مدتی بود تتلو با اتهامات جدیتری هم روبرو شده بود. در هفتههای اخیر چند دختر اتهام «آزار فیزیکی و جنسی» به او وارد کرده بودند. اتهاماتی که او آنها را تکذیب میکرد.
قوه قضاییه ایران هنوز به طور رسمی اتهامات امیر تتلو را اعلام نکرده است اما رسانههای ایران از جمله خبرگزاریهای تسنیم و فارس نوشتهاند او شاکیان «متعدد» خصوصی دارد و مهمترین شکات این خواننده نوجوانان زیر ۱۸ سال و خانوادههایشان هستند و اتهام او را «گسترش فساد و فحشا» عنوان کردهاند.
یکی دیگر از مهمترین حاشیههای جنجالی تتلو، ازدواج با سحر قریشی، از بازیگران شناخته شده سینمای ایران بود که عمر ازدواج آنها به دو سال نرسید. خانم قریشی ماه گذشته گفت که «مورد ضرب و شتم تتلو» قرار گرفته است و تتلو در ۳۰ آبانماه به این اظهارات واکنش نشان داد و آن را تکذیب کرد.
بخش دیگر اتهاماتی که متوجه تتلو است به حرف و حدیثها درباره «روابط و فعالیت مالی او با سایتهای شرط بندی» برمیگردد که بسیار بحث انگیز بود اما هنوز زوایای این اتهامها روشن نیست و بیبیسی نمیتواند درستی آنها را تائید یا رد کند.
امیر تتلو در دوران اقامت در ترکیه چندبار گفته بود میخواهد به ایران برگردد و حتی سال گذشته نشان داده بود که در راه فرودگاه و ترک ترکیه است. خبر ورود او از طریق مرزهای زمینی ایران، پایانی بر حاشیههای حضور او در ترکیه است اما شماری از فعالان سیاسی و رسانهای ورود تتلو به ایران را از نظر زمانی مورد تحلیل قرار دادهاند و نوشتهاند ورود او کانون توجه افکار عمومی را که معطوف به مسایلی مانند چهلمین روز جان باختن آرمیتا گراوند و فساد بزرگ در واردات چای بود، «تحت تاثیر» قرار داده است و «خواسته دستگاه تبلیغاتی حکومت» است.
عبدالله رمضانزاده، سخنگوی دولت اصلاحات در شبکه ایکس نوشته طرح مسایلی مانند «تتلو»، «ساسی مانکن» و «لباس اتاق عمل بیماران» همه حاشیهسازی است! او تاکید کرده «فراموش نکنیم فساد سازمان یافته در واردات میلیارد دلاری چای را».