با وجود فسادهای سرتیپ پاسدار «محمدباقر قالیباف»، او هم‌چنان از فضای سیاسی حذف نشده و مورد حمایت «علی خامنه‌ای» است. آیا قالیباف در راه ریاست دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی هم قرار دارد؟

***

سرتیپ پاسدار «محمدباقر قالیباف»، فرمانده نیروی هوایی سپاه، فرمانده کل نیروی انتظامی جمهوری اسلامی، ۱۲ سال شهردار تهران و چهار سال رییس مجلس شورای اسلامی بوده است.

در تمام این سال‌ها، اگر اعمال او و خانواده‌اش باعث جنجالی نمی‌شدند هم فساد مالی خود و اطرافیانش از سوی رسانه‌های داخلی، مقام‌های سیاسی و حتی در فایل‌های صوتی گفت‌وگوی نظامیان مطرح بوده است. اما او در فضای سیاسی ایران، هم‌چنان رویین‌تن و آسیب‌ناپذیر به بقا ادامه داده و یکی از چهره‌های کلیدی جمهوری اسلامی در نیمی از عمر حکم‌رانی «علی خامنه‌ای» شده است. 

فرمان‌پذیری شاید دلیل اصلی وجود این حاشیه برای محمدباقر قالیباف است. او به دستور خامنه‌ای، در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ وارد نشد و در انتخابات ۱۳۹۶، پس از ورودی پرسروصدا، به نفع «ابراهیم رئیسی» انصراف داد و اصلا وارد انتخابات ۱۴۰۰ هم نشد که رئیسی از قبل در میان افکار عمومی، برنده آن قلمداد می‌شد.

روابط خامنه‌ای و قالیباف عملا از دهه ۷۰ به صورت جدی شکل گرفت. پیش از آن، قالیباف روابط نزدیکی با حکم‌ران ایران نداشت. او در میان نیروهای حامی خامنه‌ای، به نسبت دیگران، مدیری اجرایی‌تر به شمار می‌رود و به وجودش برای اجرای پروژه‌های رهبری، احساس نیاز می‌شود.

دهه ۶۰ و روابط دور 

در دهه ۶۰، قالیباف جزو فرماندهان مطرح جنگ نبود و به همین دلیل در نشست‌ها با «اکبر هاشمی رفسنجانی» و یا خامنه‌ای، حضور جدی نداشت. از این رو خاطراتش نیز از آن دوره بسیار محدود هستند.

او در دوره جنگ، فرمانده‬ ‫تیپ «۲۱ امام رضا» و لشکر «پنج نصر» بود. در دوره رهبری خامنه‌ای اما ارتقا یافت و از جمله در سال ۱۳۷۳، به عنوان فرمانده قرارگاه اقتصادی «خاتم‌الانبیا» سپاه منصوب شد.

با فرماندهی «یحیی رحیم صفوی»، وضعیت تفاوت یافت و او محمدباقر قالیباف، احمد کاظمی و «قاسم سلیمانی» را به عنوان فرماندهان نیروهای سپاه پاسداران ارتقا داد.

فرماندهی نیروی هوایی وضعیت جدیدی را برای قالیباف به وجود آورد و او سودای خلبانی و ارایه چهره‌ای جدید از خود را پروراند. 

در سال ۱۳۷۹، احمد کاظمی جانشین محمدباقر قالیباف شد و قالیباف به فرماندهی نیروی انتظامی رفت.

در این دوره تلاش کرد چهره‌ یک نظامی نوگرا از خود ارایه دهد و به عنوان یک فرمانده پرانرژی مطرح شود. 

یکی از اتفاقات دوره ریاست جمهوری «محمد خاتمی»، جلوگیری سپاه پاسداران از افتتاح «فرودگاه بین‌المللی امام خمینی» با استقرار سه لندکروز مسلح در باند فرودگاه بود.

در زمان وقوع این اتفاق، محمدباقر قالیباف سمت فرمانده نیروی انتظامی و احمد کاظمی سمت فرمانده نیروی هوایی سپاه پاسداران را برعهده داشتند. با این حال، «احمد خرم» در جلسات با دانشجویانی که پس از استیضاح به دیدارش می‌رفتند، گفته بود قالیباف فرمانده عملیات جلوگیری از بازگشایی این فرودگاه بوده است.

افول در آخرین روزهای انتخابات ۱۳۸۴ 

در انتخابات سال ۱۳۸۴، از قالیباف به عنوان نامزد اصلی مد نظر خامنه‌ای نام برده می‌شد. پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴، خبر حضور مجتبی خامنه‌ای و «حسین طائب» که در آن‌ زمان به «میثم طائب» مشهور بود، در ستاد محمدباقر قالیباف مطرح شده بود. در چند روز آخر اما ورق به نفع محمود احمدی‌نژاد برگشت و کروبی نیز در نامه خود نوشت مجتبی خامنه‌ای به نفع قالیباف فعالیت می‌کرد: «[اما] سه روز قبل از انتخابات، ناگهان ستاره بخت او افول کرد و عنایت‌ها به طرف فرد دیگر سرازیر شد.»

پس از مرحله اول انتخابات، قالیباف با «مهدی کروبی» و اکبر هاشمی رفسنجانی دیدار کرد و بر اساس روایت‌ها، از آن‌ها خواست استعفا دهند تا او در دور دوم به رقابت با احمدی‌نژاد بپردازد. استناد قالیباف این بود که تنها او می‌تواند در دور دوم با احمدی‌نژاد رقابت کند و حضور این دو باعث پیروزی احمدی‌نژاد خواهد شد.

در همان جریان انتخابات، پرونده فساد قالیباف در دوره نیروی انتظامی مطرح شد اما این موضوع پس از انتخابات به صورت جدی در فضای عمومی ادامه نیافت.

بعد از انتخابات و در حالی که احمدی‌نژاد تلاش می‌کرد نزدیکان خود را به عنوان شهردار جانشین خود کند، ورق برگشت و قالیباف با حمایت مستقیم خامنه‌ای به عنوان شهردار انتخاب شد. به این ترتیب، خامنه‌ای توانست ضمن حمایت کامل از احمدی‌نژاد، برای او رقیبی در درون خود اصول‌گرایان بتراشد.

در دوره شهرداری قالیباف، حضور سپاه پاسداران در شهرداری به صورت جدی گسترش یافت.

سال ۱۳۸۸ باز قالیباف قصد نامزد شدن داشت اما از طرف دفتر خامنه‌ای به او گفتند نامزد نشود.

قالیباف در سال ۱۳۹۲ نامزد شد و به اکبر هاشمی رفسنجانی که قصد نامزدی داشت، حمله کرد.

پرونده‌های متعدد فساد

با وجود مطرح شدن خبرهای پراکنده درباره فساد قالیباف، اوج مطرح شدن فساد او در سخنان «حسن روحانی» در مناظره‌ها و پس از آن، در دوره شهرداری «محمدعلی نجفی» بود. او در انتخابات سال ۱۳۹۶، در نهایت به نفع رئیسی کنار رفت و یک بار دیگر اطاعت‌پذیری خود را نشان داد.

پس از این سخنان روحانی، مشخص شد که سرنخ پرونده ۱۳۸۴، به قاچاق‌چیان بزرگ و اصلی مواد مخدر و سوخت می‌رسد که در معامله‌ای برای نجات جان سرکردگان خود، مبالغی را به ستاد محمدباقر قالیباف کمک کرده بودند. 

«عبدالله رمضان‌زاده»، فعال اصلاح‌طلب و سخن‌گوی دولت محمد خاتمی هم در چند توییت از خبرنگاران خواست درباره اسامی حامیان اصلی قالیباف در سیستان و بلوچستان در سال ۱۳۸۴ و علت دستگیری برادر «جناب سرهنگ» را وقتی فرمانده نیروی انتظامی بود، بپرسند.

پرونده «بانک شهر»، «املاک نجومی»، تخلفات «صندوق ذخیره کارکنان شهرداری» و هزینه‌کردهای میلیاردی شهرداری تهران در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری از جمله پرونده‌های دوران قالیباف در شهرداری تهران بودند.

«مرتضی الویری» نیز به صورت گذرا از فعالیت‌های اقتصادی همسر قاسم سلیمانی همراه با همسر محمدباقر قالیباف سخن گفت.

او گفته بود ۱۲ پرونده تخلف جدی در شهرداری به قوه قضاییه داده شد که پرونده همسر قاسم سلیمانی و همسر محمدعلی جعفری از جمله آن‌ها هستند اما توضیحی درباره آن‌ها خواسته نشده است. این اتهامات احتمالا مربوط به خیریه همسر قالیباف بودند.

پس از رد تحقیق و تفحص از شهرداری، «محمود صادقی»، نماینده تهران در مجلس از پرداخت رشوه توسط شهرداری به برادر یک نماینده مجلس برای رای منفی به این طرح خبر داد. پس از آن، مشخص شد که «حسین موسوی»، برادر «ابوالفضل موسوی بیوکی»، نماینده یزد، از شهرداری تهران ۹ میلیارد تومان تراکم دریافت کرده بود. 

سال ۱۳۹۹ خبر بازداشت این نماینده سابق مجلس به اتهام گرفتن رشوه ۶۵ میلیارد تومانی از شهرداری تهران منتشر شد.

در این میان، درگیری‌های درون سپاه پاسداران باعث افشای فایل صوتی فرماندهان آن شد اما در نهایت خامنه‌ای از قالیباف حمایت کرد.

ساعاتی پس از سخنان رهبر جمهوری اسلامی، حامیان محمدباقر قالیباف به چهره‌هایی که خواستار پی‌گیری موضوع فایل صوتی شده بودند، حمله کردند.

با این حال، خامنه‌ای و همه مقاماتی که درباره فایل صوتی سخن گفتند، از جمله «حسین شریعتمداری» و سخن‌گوی سپاه پاسداران، درباره نقش حسین طائب سکوت کرده و تنها به دفاع از قاسم سلیمانی پرداختند. هیچ یک از این مقامات تمایلی نداشتند که به نام طائب اشاره کنند، چرا که در سال‌های اخیر نام او همواره در کنار نام مجتبی خامنه‌ای مطرح شده است.

در نهایت با وجود همه این پرونده‌ها، مزد انصراف قالیباف از انتخابات ریاست جمهوری، ریاست مجلس شد.

حاشیه‌ها در دوره ریاست مجلس

در دوره ریاست مجلس نیز حاشیه‌های متعددی برای قالیباف مطرح شدند که رسوایی خبرسازی درباره پیام برای «ولادیمیر پوتین» بود. 

تیم قالیباف ابتدا اعلام کردند او با پوتین دیدار می‌کند اما بعد گفت قالیباف به دلیل پروتکل‌های بهداشتی رییس جمهوری روسیه، با او دیدار نخواهد کرد. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی هم اعلام کرد برنامه‌ای برای دیدار قالیباف با پوتین وجود نداشته است.

در این میان، حتی حسین شریعتمداری، نماینده خامنه‌ای در روزنامه «کیهان» نیز علیه قالیباف سخن گفت و افزود: «سفر آقای قالیباف به روسیه، سفری کاری و به دعوت مسکو است. بحث انتقال پیام هدف اصلی این سفر نبوده بلکه به اهداف این سفر اضافه شده است.»

 انتشار خبر سفر خانواده قالیباف به ترکیه نیز توسط جریان موسوم به «عدالت‌خواه» انجام شد و پس از آن، افشای سخنان مهدی طائب، ماجرا را به نزدیکان ابراهیم رئیسی و «میثم نیلی»، برادر داماد او کشاند.

آخرین حاشیه هم موضوع اقامت «اسحاق قالیباف» در کانادا بود.

با وجود این پرونده‌ها و حاشیه‌ها، حمایت خامنه‌ای از قالیباف ادامه دارد. اطاعت‌پذیری رمز اصلی این حمایت است. قالیباف حداقل در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸، به دستور خامنه‌ای وارد رقابت با احمدی‌نژاد نشد و در سال ۱۳۹۶ نیز به نفع رئیسی کنار رفت.

علاوه بر این، قالیباف در میان نیروهای حامی خامنه‌ای، به نسبت دیگران مدیری اجرایی‌تر محسوب می‌شود و رهبر جمهوری اسلامی احساس می‌کند به وجود او هم‌چنان نیاز است.

قالیباف در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۶ ثابت کرد که در مواقع لازم به جدال با مخالفان خامنه‌ای می‌رود و در بازی‌های سیاسی نیز به کار می‌آید.

او در عین حال از معدود افراد نزدیک به خامنه‌ای است که امکان جذب برخی از افراد از جریانات دیگر را هم‌چنان دارد.