جعفر محمدی: چرا خیالمان از بابت اقتصاد و تورم در دولت پزشکیان راحت شد؟ / از علینقی عالیخانی تا علی طیب نیا

دوشنبه, 11ام تیر, 1403

اندازه قلم متن

اگر در تمام ایران ۲ متخصص تورم وجود داشته باشد یکی شان علی طیب نیاست

اگر از من بپرسند بزرگ ترین اشتباه اقتصادی حسن روحانی چه بود، قطعاً خواهم گفت او نیز همان خطایی را کرد که محمدرضا پهلوی درباره برترین وزیر اقتصاد تاریخ معاصر ایران مرتکب شد و علینقی عالیخانی را که توانسته بود تورم را در زیر ۱۰ درصد حفظ کند، کنار گذاشت. همان طور که عالیخانی در مورد اصول اقتصادی، حتی با شاه نیز مخالفت می کرد، طیب نیا هم که تورم را به زیر ۱۰ درصد رسانده بود با روحانی اختلاف داشت و از این رو، در ترکیب دولت دوم او قرار نگرفت.

عصر ایران ؛ جعفر محمدی – برای من به عنوان یک شهروند، هر چند اینترنت و آزادی های اجتماعی و سیاسی مهم است، اما اقتصاد و سفره های خانواده ایرانی، موضوع مهم دیگری است که هیچ چیزی نمی تواند جای آن را بگیرد.
تا روز گذشته، می دانستم که مسعود پزشکیان به طور آشکاری حامی رابطه با جهان است، حامی اینترنت آزاد است و به طور جدی و اعتقادی با گشت ارشاد مخالف. اما نمی دانستم در اقتصاد چه می خواهد بکند و این، مرا نگران می کرد هر چند که به تخصص گرایی پزشکیان باور داشتم و مطمئن بودم کار غیر علمی نخواهد کرد اما اتفافی که دیروز افتاد، خیال من و خیلی های دیگر را به معنای واقعی کلمه آسوده کرد. او ، “علی طیب نیا” را به عنوان سکاندار تیم اقتصادی اش معرفی کرد.

در تمام سال های بعد از جنگ که دولت های هاشمی، خاتمی، احمدی نژاد، روحانی و رئیسی را داشته ایم، تنها در دو سال تورم در ایران تک رقمی بودو آن دو سال هم مربوط به دوران وزارت طیب نیا در رأس وزارن امور اقتصادی و دارایی بود.
وقتی طیب نیا وزیر شد، تورم ۳۴٫۷ درصد بود ولی در همان سال اول و حتی قبل از تصویب برجام، سیاست های اقتصادی او تورم را در یک سال به کمتر از نصف رساند و ما در سال ۱۳۹۳ شاهد تورم ۱۵٫۶ درصدی بودیم. سال بعد ۱۱٫۹ درصد شد و در سال های ۹۵ و ۹۶ نیز که برجام اجرا می شد، این رقم به ۹ و ۹٫۷ درصد کاهش یافت. این حد از کاهش تورم، بعدها دیگر تکرار نشد.

حالا چرا طیب نیا توانست تورم را کنترل کند؟ قبل از پاسخ به این سوال باید این واقعیت را یادآور شویم که اقتصاد یک علم است و با فرمول های خودش و نه با خواست ها و شعارها و آرمان ها و دستورات سیاستمداران کار می کند. مهار تورم نیز روش های شناخته شده علمی دارد که در هر جای دنیا به کار گرفته شده جواب داده است.
طیب نیا، فارغ التحصیل و استاد تمام اقتصاد دانشگاه تهران است و تخصص او نیز شناخت تورم و راهکارهای رفع آن است. حتی عنوان پایان نامه دکتری وی در سال ۱۳۷۳ “تورم ساختاری در ایران” بود. به جرأت می توان گفت اگر در تمام ایران ۲ متخصص تورم وجود داشته باشد یکی شان علی طیب نیاست که تخصص اش را به تجربه نیز آمیخته و ۴ سال کم تورم در تاریخ پر تورم اقتصاد ایران رقم زده است.

برای میلیون ها نفری که مسوولیت اداره اقتصادی خانواده هایشان را دارند، مهم است است که اطمینان حداقلی به ثبات اقتصادی شان داشته باشند و بدانند که حتی اگر قیمت ها بالا می رود، با شیب ملایم و معقولی است نه به صورت جهشی و امروز تا فردایی؛ این مهم جز با مهار تورم از راه های علمی میسر نیست. تنها کسی که در سال های بعد از انقلاب توانسته با تکیه به فرمول های علمی تورم را در عین رشد اقتصادی بالای ۱۰ درصد، تک رقمی کند، علی طیب نیاست و این، برای نان آوران خانه، مهم تر از هر چیزی است.
این، بسیار مهم است که اداره اقتصادی کشور دست کسی باشد که قبلاً آزمون پس داده و تورم را یک رقمی کرده است آن هم در دولتی که همسو با اصولگرایان نبود و انواع کارشکنی ها را متحمل می شد.

اگر از من بپرسند بزرگ ترین اشتباه اقتصادی حسن روحانی چه بود، قطعاً خواهم گفت او نیز همان خطایی را کرد که محمدرضا پهلوی درباره برترین وزیر اقتصاد تاریخ معاصر ایران مرتکب شد و علینقی عالیخانی را که توانسته بود تورم را در زیر ۱۰ درصد حفظ کند، کنار گذاشت. شاه با این کار، مسیر اقتصاد ایران را منحرف کرد و تاوانش را در بهمن ۵۷ داد.

همان طور که عالیخانی در مورد اصول اقتصادی، حتی با شاه نیز مخالفت می کرد، طیب نیا هم با روحانی اختلاف داشت و از این رو، در ترکیب دولت دوم او قرار نگرفت و بدین ترتیب همان اندازه که در دولت اولش، شاهد رشد اقتصادی و کاهش تورم بودیم، در دولت دومش بحران های اقتصادی را دیدیم.

شاه فرصتی برای بازگرداندن عالیخانی نداشت ولی این بار بخت با مردم ایران است که پزشکیان، متخصص تورم زدایی را از دانشگاه فراخوانده و به او ماموریت داده است که بار دیگر تورم را به زیر ۱۰ درصد بیاورد و این، با فرمول های علمی، شدنی است.