ایسنا: جهت‌گیری نهادهای متولی توسعه مطالعه به سمت خرید و توزیع نوع خاصی از کتاب، ممیزی و سانسور دوباره کتاب‌ها، تبلیغ نوع خاصی از کتاب و تفکر حاکم بر آن‌ها، و تبعیض در خرید کتاب ناشران خاص که در حالت عادی و در شرایطی که در ایران بنیان مطالعه رو به ویرانی است، بخشی از اظهارنظرهای اهل فرهنگ و قلم درباره علت خالی شدن کتابخانه‌های عمومی از کتاب‌خوان‌هاست که به زعم برخی از این افراد می‌تواند حاصل نگاه سیاسی به خواندن و نوشتن باشد.
به گزارش ایسنا در ایران یکی از مراکزی که به طور ضمنی و با بودجه کلان، متولی امر توسعه کتاب‌خوانی است، نهاد کتابخانه‌های عمومی است؛ نهادی که به شهادت آمار مسئولان در سراسر کشور بیش از ۳۰۰۰ کتابخانه عمومی دایر کرده است. نهادی که از آن توقع می‌رود به عنوان بخشی از مجموعه عرصه فرهنگ شرایطی را ایجاد کند تا علاقه‌مندان به کتاب بتوانند به آخرین و جدیدترین تولیدات این حوزه اعم از تألیف، ترجمه و نشریه دسترسی پیدا کنند.
اما طبق گفته‌ها و اظهارنظرهای اهل قلم و کتابداران، کتابخانه‌ها از کتاب‌خوان‌ها خالی شده و در چند سال اخیر بیش‌تر به مکانی برای خواندن کتاب‌های درسی تبدیل شده‌اند. آن‌چنان که بسیاری از کتاب‌ها پس از سال‌ها حتی یک بار هم به امانت گرفته نمی‌شوند؛ اما معلوم نیست چرا همچنان بر خرید این دسته از کتاب‌ها از سوی نهاد اصرار می‌شود؟
با درنظر گرفتن مجموع نظرات اهل قلم و نوع برنامه‌ریزی و حتی انتخاب مدیران این نهاد تأثیرگذار در فکر و ذهن جامعه موضوع نگاه سیاسی به کارکرد و عملکرد این نهاد بیش از دیگر دلایل احتمالی و فرضی پیش روی ما قرار می‌گیرد.
به طور مثال نوش‌آفرین انصاری که خود پیشکسوت عرصه کتابدری است معتقد است این نهاد در چند سال اخیر نه تنها عملکرد بسیار ضعیفی داشته بلکه رسالت‌های اصلی خود را انجام نداده است چون موضوع سود اقتصادی و سیاست برای مدیران چند سال اخیر آن مهم‌تر از دیگر مسائل بوده است.
او همچنین به شفاف نبودن هزینه‌های این نهاد اشاره می‌کند و در این زمینه می‌گوید: به عنوان یکی از پیرترین کتابداران ایران علاقه‌مندم ببینم هزینه‌هایی که در این نهاد شده چقدر در راستای علاقه مخاطبان بوده و چه میزان از این هزینه‌ها به مخاطب و مطالبات جامعه ایرانی توجه کرده است. باید با تحقیق مشخص شود که مثلا در دو سال گذشته چه نوع کتاب‌هایی به کتابخانه‌ها وارد شده و در مقابل این کتاب‌ها چه کتاب‌هایی وجود داشته که نتوانسته‌اند به کتابخانه‌ها راه پیدا کنند.
عبدالحسین فرزاد نیز شدت یافتن نگاه سیاسی به علم و مطالعه را دلیل بی‌اعتمادی مردم به کتاب‌ها و کتابخانه‌ها عنوان می‌کند و درباره وضعیت کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور معتقد است: این کتابخانه‌ها سر جمع دوزار هم نمی‌ارزند، چون کتاب‌هایی که برای این کتابخانه‌ها خریداری می‌شوند پس از سال‌ها حتی توسط یک نفر هم خوانده یا به امانت گرفته نشده‌اند اما همچنان همان کتاب‌ها برای کتابخانه‌ها فرستاده می‌شوند.
این نویسنده و مترجم نیز دلیل این اتفاق را سیاسی شدن نگاه به کتاب و کتاب‌خوانی و قرار گرفتن کتاب‌های خاص در کتابخانه‌ها می داند و می‌گوید: سیاسی شدن حوزه کتاب باعث می‌شود مردم به هیچ وجه به سمت کتاب‌خوانی و حتی علم نروند چون از دید آن‌ها حتی علم را هم در ایران سیاسی کرده‌اند و همین باعث شده مردم از علم و کتاب زده شوند.
فرزاد می‌گوید: خیلی از کتاب‌هایی که در این سال‌ها چاپ شده، بیش‌تر کتاب‌سازی هستند و از روی ترجمه‌های قبل از انقلاب و با سانسور به چاپ رسیده‌اند که این باعث بی‌اعتمادی می‌شود.
در همین زمینه جواد مجابی می‌گوید: تبلیغ یک نوع کتاب در کتابخانه‌ها برای جامعه خطرناک است.
همچنین غلامحسین سالمی، مترجم، معتقد است: نباید خرید و گزینش کتاب‌ها از سوی نهاد نباید تبعیض‌آمیز باشد. آن‌ها نباید با این رویکرد که کتاب از سوی کدام ناشر منتشر شده و چون آن ناشر در گروه فکری ما نیست از خرید کتاب‌های دیگران خودداری کنند، بلکه نهاد حتی اگر کتابی هم بد است یا از نظر آن‌ها این‌گونه است باید حداقل برای هر کتابخانه یک نسخه از آن بخرند تا فرق بین کتاب‌های خوب و بد مشخص شود.
ناهید توسلی، مدیرمسئول مجله «نافه» هم با بیان این‌که دوست ندارد درباره علت امتناع مدیران نهاد کتابخانه‌های عمومی از حذف برخی کتاب‌ها و نشریات «نیت‌خوانی» کند در عین حال می‌گوید: به این مسئله معترض هستم زیرا سطح دانش، شعور و آگاهی جامعه را تقلیل می‌دهد.
او می‌گوید: کتابخانه‌های ما در حال حاضر نه عمومی بلکه کتابخانه‌های خاص هستند چون در برخی از دوره‌ها نهاد کتابخانه‌ها تنها کتاب‌های برخی از ناشران خاص را خریداری کرده است و به همین خاطر این نهاد به مرکزی برای حمایت از برخی ناشران و نویسندگان خاص تبدیل شد. نتیجه این‌که نهاد کتابخانه‌های عمومی تنها به یک‌سری از ناشران و نویسندگان امتیاز می‌دهد و در بین اهل قلم تبعیض قائل می‌شود؛ این موضوع به نوعی ممیزی دوباره کتاب‌هاست که باعث شده کتابخانه‌های عمومی کشور به سالن مطالعه کتاب‌های درسی تبدیل شوند.
از: پیک ایران
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید