به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ ای که گذشت، یک قلاده پلنگ جوان در منطقه حفاظت شده سالوک اسفراین تلف شد. همچنین، توله شیر زخمی باغ‌وحش صفادشت پای چپش را از دست داد و دو بند از انگشت پنجم دست راستش هم قطع شد. به علاوه، بیش از ۴۵ شکارچی و صیاد غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. همچنین، چندین هکتار از منابع طبیعی کشور دچار آتش سوزی شدند. شاخص کیفی هوا دستکم در ۲۵ شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی و بحران پسماند و آلاینده ها در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

در ۱۹ مهرماه، یک قلاده پلنگ جوان در منطقه حفاظت شده سالوک اسفراین تلف شد. بررسی‌های کارشناسان نشان داد که علت مرگ، درگیری با پلنگ دیگر و آسیب جدی شکمی بوده است.

نگرانی‌ها درباره احداث سد «ماندگان» به دلیل تأثیر منفی آن بر یکپارچگی منطقه حفاظت شده دنا افزایش یافته است. کارشناسان معتقدند که تفکیک مدیریت این منطقه، خسارات جبران‌ناپذیری به یکی از ارزشمندترین مناطق حفاظت شده کشور وارد خواهد کرد و مصوبه الحاق ضلع شمالی دنا به استان اصفهان بدون تأیید اعضای تخصصی شورای عالی محیط زیست صورت گرفته است.

سیستان و بلوچستان با چالش‌های متعددی در زمینه منابع آبی روبه‌رو است که شامل تنش آبی و سیلاب‌های ویرانگر می‌شود. به گفته کارشناسان، این استان با وجود وسعت زیاد و بارندگی کم، منابع آبی لازم برای تأمین نیازهای شرب، کشاورزی و صنعتی دارد، اما عدم مدیریت علمی و فنی این منابع باعث ایجاد مشکلاتی از قبیل نبود تاسیسات مناسب برای انتقال آب و سازه‌های آبی ناکارآمد شده است. همچنین، طرح‌های عمرانی غیرفنی و نامتناسب با شرایط اقلیمی، نظیر احداث پل‌ها و راه‌های مواصلاتی، به تشدید خسارت‌های ناشی از سیلاب‌ها کمک کرده‌اند.

برای بهبود وضعیت منابع آبی استان، کارشناسان تأکید دارند که تنها راه‌حل اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری است. این طرح‌ها با کنترل آب‌های سطحی و تقویت منابع آب‌های زیرزمینی، می‌توانند از شدت سیلاب‌ها بکاهند و در عین حال به تأمین نیازهای آبی در دوره‌های خشکسالی کمک کنند. با این حال، اعتبارات کم در این حوزه و تمرکز بیشتر بر روی سازه‌های بزرگ آبی، مانع از بهره‌برداری مؤثر از منابع آبی استان شده است.

مدیرعامل آب و فاضلاب خوزستان از دلایل مهم تنش آبی در استان را ناپایداری تاسیسات شبکه آبرسانی دانست و گفت: به دلیل عدم نقدینگی از ۳۰ کارگاه باز شده در طرح جهاد ابرسانی، تنها ۱۰ تا ۱۲ کارگاه فعال هستند.

همچنین، رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی قم گفت:‌ مهم‌ترین عامل در موضوع ریزگردهای استان بحث حقابه و کمبود آب است و در صورت تخصیص منابع آبی لازم می‌توان این مشکل را تا حد قابل توجهی حل کرد.

از سوی دیگر، سیدمحمد امین حسینی، مدیرعامل شرکت توسعه گردشگری استان کرمانشاه، از کاهش ۹۰ درصدی آب سراب نیلوفر، یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم استان، خبر داد و از دستگاه‌های مرتبط، از جمله آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی، خواست تا برای حل این مشکل همکاری کنند.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

استاندار مازندران، یوسف نوری، به تولید روزانه هزار تن زباله در روستاهای این استان اشاره کرد و بر اهمیت تفکیک زباله از مبدا تأکید نمود. وی اظهار داشت که برای مدیریت این حجم از زباله، لازم است روش‌ها و سازوکارهای مناسبی در نظر گرفته شود. این موضوع نشان‌دهنده نیاز فوری به بهبود سیستم مدیریت پسماند در روستاها و اهمیت اقدامات پیشگیرانه برای کاهش آثار منفی زباله‌ها بر محیط زیست و سلامت جامعه است.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ملارد از پلمب بخش های آلاینده یک واحد غیرمجاز در این شهرستان خبر داد. شش مرکز نگهداری پسماند غیرمجاز نیز به دستور مقام قضایی در تهران پلمب شد و تعدادی از اتباع غیرمجاز نیز دستگیر شدند.

همچنین، مدیرکل حفاظت از محیط زیست قم گفت: گازهای سمی‌ در اثر سوزاندن پسماندهای صنعتی ایجاد می‌شود که به این آسانی‌ها از بین نمی‌رود و سلامت شهروندان این استان را به خطر می‌اندازد.

از سوی دیگر، رئیس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تبریز گفت: زباله‌های شهری باید با کمترین هزینه جمع‌آوری شود اما در وضعیت کنونی، پسماند تبریز با پرهزینه‌ترین روش جمع‌آوری می‌شود.

افزون بر این، با وجود اجرای حکم قطعی دادگاه تجدیدنظر مازندران برای جابه‌جایی سایت‌های زباله انجیلسی بابل و پشت‌کوه کیاسر، این سایت‌ها به حال خود رها شده‌اند و مشکلات زیست‌محیطی را به شدت افزایش داده‌اند. طبق گفته مسئولان محیط زیست مازندران، عدم تصفیه شیرابه زباله‌ها منجر به آلوده شدن آب‌های زیرزمینی و آسیب به محیط زیست شده است. این وضعیت نه تنها تهدیدی برای طبیعت است، بلکه سلامت و معیشت مردم را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

رییس اداره پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران اعلام کرد که در شش ماه اول سال جاری، بیشترین سهم اخطاریه‌های زیست‌محیطی به واحدهای صنعتی و خدماتی استان تهران مربوط به تولید فاضلاب است که با حدود ۱۴۰۰ مورد ثبت شده است.

الهه بیگی درباره میزان اخطاریه‌های صادر شده گفت که در این مدت حدود ۲۱۰۰ مورد اخطاریه صادر شده که به موضوعات مختلف آلودگی مانند آلودگی آب، هوا، خاک و فاضلاب دسته‌بندی شده‌اند. او ادامه داد که بیشترین تعداد اخطاریه‌ها به تولید فاضلاب مربوط می‌شود و تنها ۹۰% از واحدهای صنعتی دارای سیستم تصفیه‌خانه فاضلاب هستند.

از سوی دیگر، معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان اعلام کرد که ۹۰% آلودگی خاک در این استان ناشی از فعالیت‌های نفتی است. فرهاد قلی‌نژاد با اشاره به آسیب‌پذیری خوزستان به دلیل وجود تاسیسات نفتی، گفت که قانون حفاظت از خاک به عنوان یکی از قوانین جدید، برآورد و پرداخت خسارت‌های وارده به خاک و تلاش برای بازگشت وضعیت آن به حالت اولیه را الزام کرده است.

سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان قدس نیز از پلمب هشت واحد کارواش آلاینده و فاقد سیستم تصفیه فاضلاب خبر داد. سعید محمودی اعلام کرد که این واحدها پساب خود را بدون هیچگونه تصفیه به صورت خام به منابع پذیرنده وارد می‌کردند که این وضعیت به آلودگی آب‌های زیرزمینی و تهدید بهداشت عمومی منجر شده بود.

افزون بر این، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان بوشهر از نشت نفت از خطوط انتقال نفت در چهار مایلی جزیره خارگ خبر داد و اعلام کرد که شناور “دریاپاک ۱” عملیات پایش خود را آغاز کرده است. وی مدعی شد که تمامی اقدامات برای جلوگیری از گسترش آلودگی و پاکسازی کامل منطقه در حال انجام است و وضعیت منطقه به‌طور مداوم پایش می‌شود.

نشت نفت عواقب زیست‌محیطی و اقتصادی جدی به همراه دارد. این آلودگی می‌تواند به مرگ موجودات دریایی و آسیب به اکوسیستم‌های دریایی منجر شود و همچنین به صنعت شیلات و گردشگری آسیب برساند.