کنشگران میراث فرهنگی خبر داده‌اند عبور غیرقانونی خودروهای سنگین از زیر پل تاریخی محمدحسن‌خان بابل، در نتیجه فقدان نظارت اصولی و اجرای قانون، باعث تخریب چشمه‌طاق‌ها و فروپاشی تدریجی این سازه تاریخی شده و به‌تازگی بخشی از تاج این پل هم در اثر برخورد ماشین‌آلات سنگین آسیب دیده و فرو ریخته است.

در روزهای اخیر تصویری از عبور یک بیل مکانیکی از یکی از دهانه‌های پل منتشر شد که واکنش رسانه‌ها را به‌دنبال داشت.

این پل ۳۰۰ ساله یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی شهرستان بابل است که در دوران زندیه روی بابل‌رود ساخته شد و از گذشته‌های دور، شهر بابل را به جنوب این شهرستان متصل می‌کرد.

بر مبنای گزارش خبرگزاری مهر، این پل که در دوره‌ای، عبور احشام از روی آن رایج بود، اکنون به دلیل تردد خودروهای سنگین در معرض تخریب کامل قرار داده است.

مهران فلاح، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بابل، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، ضمن تایید این موضوع که رانندگان خودروهای سنگین با جابه‌جا کردن بلوک‌های نیوجرسی‌ که به‌عنوان مانع در مسیر قرار گرفته‌ بودند و بی‌توجهی به علائم هشداردهنده، از زیر پل تاریخی محمدحسن‌خان عبور می‌کنند، این روند را «اسفبار و تکراری» توصیف کرد، اما نگفت میراث فرهنگی برای ممانعت از تخریب بیشتر پل تاریخی محمدحسن‌خان چه اقدام موثری انجام داده است.

به‌ گفته رئیس اداره میراث فرهنگی بابل، راننده‌کامیون‌ها هرازگاه با بیل مکانیکی یا وسایل دیگر، نیوجرسی‌ها را جابه‌جا و مسیر را برای عبور کامیون‌ها از زیر پل تاریخی محمدحسن‌خان باز می‌کنند.

این مقام دولتی با سلب مسئولیت از میراث فرهنگی ادعا کرد تا زمانی که تصور شود حفاظت و نگهداری از بناهای تاریخی صرفا بر عهده اداره میراث فرهنگی است، این مشکلات ادامه خواهد داشت.

طبق اعلام محمد دهسانی، کارشناس میراث فرهنگی، در حال حاضر بخشی از دهنه پل به دلیل برخورد ماشین سنگین فرو ریخته است اما با وجود نامه‌نگاری‌های متعدد با استانداری، شهرداری و دیگر ارگان‌های متولی، مصوبه‌ ممانعت از عبور خودروهای سنگین از زیر این پل تاریخی اجرایی نشده است.

شورای ترافیک شهرستان بابل در سال ۱۳۹۵ با تصویب مصوبه‌ای عبور ماشین‌های سنگین از دهانه‌های پل تاریخی محمدحسن خان را ممنوع کرد اما در سایه بی‌اعتنایی نهادهای متولی به اجرای این مصوبه، با وجود نصب علائم هشداردهنده مقابل دهانه‌های پل، رانندگان برای اینکه میدان امام حسین را دور نزنند، با ترفندهای مختلف راه عبور از زیر پل را باز می‌کنند و هرازگاه بخشی از دهانه‌های پل بر اثر عبور این خودروها تخریب می‌شود.

کارشناسان میراث فرهنگی می‌گویند اگر حد وسط میدان امام حسین به‌سمت پل که فضای سبز است، باز‌ شود، راه ورود خودروهای سنگین بسته خواهد شد و این بهترین راهکار برای حفظ و نگهداری پل است که هزینه زیادی هم ندارد.

به گزارش روزنامه پیام ما، یکی از اهالی بابل که سال‌ها است در مورد پل محمدحسن‌خان و آسیب‌های آن اطلاع‌رسانی می‌کند، قاسم اسحاقی ملکشاه است که محل کسبش در نزدیکی این پل قرار دارد. او ضمن انتقاد از بی‌اعتنایی مسئولان به وضعیت پل تاریخی محمدحسن‌خان، گفت ضرباتی که خودروهای سنگین به طاق پل زده‌اند، این بنای تاریخی را در آستانه فروریختن قرار داده است و اگر برای نجات آن سریع اقدام  انجام نشود، از این اثر تاریخی چیزی باقی نخواهد ماند.

به گفته این شهروند، رانندگان بعضی خودروهای سنگین که در حالت عادی نمی‌توانند خودرویشان را از زیر پل عبور دهند، به هر شکل ممکن، حتی کم کردن باد لاستیک‌ها، تلاش می‌کنند از زیر پل تاریخی عبور کنند و این دسته از خودروها بیشترین آسیب را به پل می‌زنند.

او با انتقاد از بی‌توجهی مسئولان شهری به وضعیت این پل گفت: «مسئولان شهرستان بابل فقط در زمان انتخابات از این پل عکس یادگاری می‌گیرند تا پس‌زمینه پوسترهای تبلیغاتی آن‌ها باشد، ولی برای حفاظت از آن قدمی برنمی‌دارند.»

دوستداران میراث فرهنگی تلاش کرده‌اند با نصب علائم هشداردهنده، بلوک‌های بتنی و نصب تندیس کوچ دامداران این پل را به یک جاذبه گردشگری تبدیل کنند، اما این اقدام‌ها نیز مانع از تخریب پل نشدند.

این پل برای اهالی شهرستان بابل نه‌تنها یک میراث به‌جامانده از گذشتگان است بلکه در سال‌های نه‌چندان دور محلی برای گذران روز سیزده‌بدر و روزهای تعطیل بود. عبور بابل‌رود از زیر پل یک صحنه‌ خاطره‌انگیز برای بابلی‌ها است و خاطرات خوب و زیبایی را برای آن‌ها تداعی می‌کند.

این پل را محمدحسن خان، جد آغامحمدخان قاجار، سال ۱۱۴۶ در زمان حکمرانی کریم‌خان زند و برای قدردانی از مردم بابل (بارفروش) که در جنگ با کریم‌خان زند پیروز شد، روی بابل‌رود احداث کرد.

از جمله مصالح به‌کاررفته در پل محمدحسن‌خان بابل ساروج است؛ ترکیبی سنتی از شن، ماسه، آهک و سفیده تخم‌مرغ و به دلیل استفاده از این مصالح خاص است که این پل به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نمونه‌های معماری سنتی ایران شناخته می‌شود.

این سازه تاریخی به طول ۱۴۰ متر و عرض شش متر که در گذشته بزرگ‌ترین و مهم‌ترین راه ارتباطی میان گتاب، بندپی شرقی و بندپی غربی بود، سال ۱۳۵۶ در فهرست آثار ملی ثبت شد.