اختلافات درون ائتلاف راست‌گرای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به یک نقطه بحرانی در تلاش‌ها برای پایان دادن به جنگ غزه تبدیل شده است؛ موضوعی که می‌تواند تلاش‌های آمریکا برای تغییر چشم‌انداز سیاسی خاورمیانه را از مسیر خارج کند.

بنیامین نتانیاهو از طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ برای پایان دادن به جنگ غزه حمایت کرده است. این طرح خواستار غیرنظامی‌سازی غزه است و هرگونه نقش حاکمیتی برای حماس در آینده را رد می‌کند؛ هرچند به اعضای این گروه اجازه می‌دهد در صورت امتناع از خشونت و تحویل سلاح‌های خود، در این کشور باقی بمانند.

حماس واکنش مثبتی به طرح ترامپ نشان داده و با پذیرش نسبی آن، گفته است که آماده است درباره آزادی گروگان‌ها مذاکره کند و در زمینه تصمیم‌گیری برای آینده غزه نیز بخشی از «چارچوب ملی فلسطینی» خواهد بود.

اما این ایده که حماس هنوز می‌تواند وجود داشته باشد، چه رسد به اینکه در موقعیتی باشد که پس از آزادی گروگان‌ها به بحث در مورد طرح غزه ادامه دهد، باعث خشم شرکای ائتلاف راست‌گرای نتانیاهو شده است. 

چنانچه وزرای راست‌گرای افراطی کابینه اسرائیل به این نتیجه برسند که نتانیاهو برای پایان دادن به جنگ غزه، بیش از حد امتیاز داده است، ائتلاف حاکم او که راست‌گراترین دولت تاریخ اسرائیل محسوب می‌شود ممکن است یک سال پیش از انتخابات بعدی (مقرر در اکتبر ۲۰۲۶) منحل شود.

ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل، روز گذشته در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما تحت هیچ شرایطی نمی‌توانیم با سناریویی موافقت کنیم که در آن سازمان تروریستی‌ای که بزرگ‌ترین فاجعه را برای کشور اسرائیل رقم زده، احیا شود.» او در ادامه ضمن بیان اینکه «ما به هیچ وجه در این امر شریک نخواهیم بود»، تهدید کرد که در صورتی که چنین طرحی اجرایی شود، حزبش از ائتلاف دولت اسرائیل خارج خواهد شد.

از سوی دیگر، پافشاری بر ادامه جنگ غزه، خشم خانواده‌های گروگان‌ها را افزایش داده و می‌تواند افکار عمومی خسته از جنگ در اسرائیل و همچنین متحدان بین‌المللی این کشور را بیش از پیش دلسرد کند.

ادامه درگیری‌ها همچنین می‌تواند امیدهای اسرائیل برای پیوستن کشورهای عربی و مسلمان بیشتری مانند عربستان سعودی یا اندونزی به پیمان ابراهیم را از بین ببرد.

درخواست ترامپ برای توقف بمباران غزه

گسترش پیمان ابراهیم، از اولویت‌های سیاست خاورمیانه‌ ترامپ است، اما عربستان سعودی صراحتا اعلام کرده است تا زمانی که جنگ غزه پایان نیابد و مسیری برای تشکیل کشور فلسطین مشخص نشود، روابط خود را با اسرائیل عادی‌سازی نخواهد کرد.

ترامپ از اسرائیل خواسته است بمباران غزه را متوقف کند تا امکان پیشبرد گفتگوها درباره طرح صلح پیشنهادی او فراهم شود. مذاکرات غیرمستقیم بین اسرائیل و حماس قرار است از روز دوشنبه در شرم‌الشیخ مصر آغاز شود؛ مذاکراتی که ابتدا بر آزادی همه گروگان‌های باقی‌مانده تمرکز خواهد داشت. از ۴۸ گروگان باقی‌مانده در غزه، گمان می‌رود ۲۰ نفر زنده باشند. مرحله دوم مذاکرات، بر خلع سلاح حماس و غیرنظامی کردن غزه متمرکز خواهد بود.

با این وجود، بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل، روز شنبه،توقف حملات در غزه را یک “اشتباه بزرگ” خوانده و گفت که این امر به مرور زمان موقعیت اسرائیل را در پیگیری اهدافش برای آزادی گروگان‌ها، حذف حماس و غیرنظامی کردن غزه، تضعیف خواهد کرد.

ایتامار بن گویر و بزالل اسموتریچ، که احزابشان در مجموع ۱۳ کرسی از ۱۲۰ کرسی کنست را در اختیار دارند، مدت‌هاست که نتانیاهو را برای رسیدن به اهداف به ظاهر دست نیافتنی در غزه تحت فشار قرار داده‌اند. اگر هر دوی آن‌ها از دولت خارج شوند، احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام بسیار بالا خواهد بود.

دولت اسرائیل: آتش‌بس هنوز برقرار نشده است

نتانیاهو طرح ترامپ را به عنوان یک تلاش مشترک که در راستای اهداف امنیتی اسرائیل، از جمله تسلیم حماس و کنترل امنیتی اسرائیل بر غزه و مناطق اطراف آن، مطرح کرده است.

شوش بدروسیان، سخنگوی دولت اسرائیل، روز یکشنبه به خبرنگاران گفت که برخی از بمباران‌ها متوقف شده اما هنوز آتش‌بس برقرار نشده است. او تاکید کرد که ارتش اسرائیل برای «اهداف دفاعی» به عملیات خود ادامه خواهد داد. 

حملات اسرائیل به غزه در دو روز گذشته منجر به کشته شدن ده‌ها فلسطینی شده است.

پیش‌بینی‌ها از فروپاشی احتمالی دولت

طرح ترامپ فاقد جزئیات از جمله چارچوب زمانی برای خلع سلاح حماس است و اشاره مبهم آن به تشکیل کشور فلسطین نیز احتمالا متحدان راست افراطی نتانیاهو را خشمگین خواهد کرد.

میچل باراک، تحلیلگر سیاسی اسرائیلی، که در دهه ۱۹‬۹‬۰ مشاور نتانیاهو بوده، معتقد است که دولت فعلی به پایان خود نزدیک شده، اما با توجه به اینکه مخالفان از طرح ترامپ حمایت می‌کنند و بن‌گویر و اسموتریچ نیز گزینه‌های محدودی برای خروج از ائتلاف دارند، احتمال فروپاشی فوری آن پایین است.

یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون اسرائیل، پیشنهاد داده است که برای جلوگیری از فروپاشی دولت، حمایت پارلمانی خود را ارائه دهد تا طرح ترامپ به سرانجام برسد.