نسرین ستوده هم میخواهد تلاشاش را برای کمک و حمایت از این دختر ادامه دهد، گرچه شاید نتواند به پرونده او دسترسی پیدا کند
شیما شهرابی
مانتو به تن ندارد، با بلوز و شلوار ایستاده روی یک سکو، روسری سفیدش را به چوب بسته است و موهای مشکیاش از یک طرف روی شانه افتاده. این تصویر دختری است که به «دختر خیابان انقلاب معروف شد»، او با یک نافرمانی مدنی اعتراضاش را به حجاب اجباری نشان داد. در بحبوحه اعتراضات سراسری ایران، فیلمها و عکسهای او در فضای مجازی و در کمپین «چهارشنبههای سفید» منتشر و در شبکههای مجازی مختلف بارها به اشتراک گذاشته شد.
در کمپین «چهارشنبههای سفید» زنان ایرانی روزهای چهارشنبه با در دست داشتن نمادهای سفید و برداشتن حجاب به حجاب اجباری اعتراض میکنند و عکسها و فیلمهایشان را برای صفحات مجازی این کمپین ارسال میکنند اما مسیحعلینژاد؛ موسس کمپینهای «آزادیهای یواشکی» و «چهارشنبههای سفید» ویدئو و عکس این دختر را از خودش دریافت نکرده: «چهارشنبه فیلمهایی را خود زنان ایرانی برای من میفرستند که شجاعانه نمادهای سفید را به دست میگیرند و یا دور گردن میاندازند و با نافرمانی مدنی به حجاب اجباری اعتراض میکنند. اما در چهارشنبهای که دختر خیابان انقلاب دستگیر شد، من از سه آدم متفاوت آن فیلم را دریافت کردم.»
یکی از شاهدان توضیح دقیقی ضمیمه ویدئویی که برای کمپین «چهارشنبههای سفید» فرستاده: «این دختر در خیابان انقلاب رو بهروی نان فرانسه وقتی بالای سکو رفت. هیچ حرکت خشونتآمیزی انجام نداد، حتی شعار هم نداد و در نهایت آرامش و صلح، شال سفیدش را به یک چوب بست و به حجاب اجباری اعتراض کرد. به محض اینکه از سکو پائین آمد، پلیس او و چند نفر دیگر را با خودش برد و سعی کرد جمعیت را پراکنده کند.» مسیح علینژاد تاکید میکند که هیچ فیلمی توسط خود این دختر به او نرسیده و هیچ اطلاعی درباره او نداشته است.
هیچکدام از اعضای خانواده دختر هم درباره وضعیت او اطلاع رسانی نکردهاند و همین موضوع سبب شده نشانه دیگری از دختر وجود نداشته باشد. نه اسم و فامیل و نه صفحه اینستاگرام و…همه اینها باعث شد مسیح طی فراخوانی از مردم بخواهد با هشتگ #دختر_خیابان_انقلاب_کجاست؟ در فضای مجازی از مسئولین درباره وضعیت این دختر سوال کنند.
این هشتگ با استقبال گسترده کاربران شبکههای مجازی رو به رو شد اما شاید کار اصلی را برای جمعاوری اطلاعات از این دختر جوان را نسرین ستوده، وکیل سرشناس ساکن تهران انجام داد. او روز گذشته عکسی از خودش با روسری سفید کنار همسرش منتشر کرد که درست رو به روی همان سکویی که دختر از آن بالا رفته بود، ایستادهاند. او در صفحه فیسبوکش اعلام کرد روز گذشته برای اطلاع از وضعیت دختر خیابان انقلاب سراغ منابع آگاه و محلیها رفته تا متوجه شود چه بر سر آن دختر آمده است. نسرین ستوده به «ایران وایر» میگوید: « دیروز به اتفاق همسرم به آنجا رفتیم و از منابع محلی قابل دسترس پرس و جو کردیم، متوجه شدیم که همان روز بعد از مدتی که از ایستادن این خانم گذشته بوده، ایشان دستگیر میشود و به کلانتری ۱۴۸ که در خیابان انقلاب نزدیک فلسطین است، منتقل میشود. شاید این کلانتری با محلی که دختر ایستاده بوده، تقریبا دویست متر فاصله داشته.» او به کلانتری هم سر میزند: «من وکیل ایشان نیستم. فقط پگیری کردم و متوجه شدم اطلاعات منابع محلی درست بوده و پرونده او به دادسرای خارک که نزدیک ترین دادسرا به آن کلانتری بوده، سپرده شده است.» ستوده در حین تحقیقات متوجه شده «دختر خیابان انقلاب» سی و یک ساله، متاهل و دارای یک فرزند نوزده ماهه است اما هنوز نتوانسته از بستگان و خانواده او اطلاعی بگیرد.
به گفته مسیح علینژاد وکیل دیگری هم از داخل ایران پیگیر این پرونده است که دوست ندارد نامش مطرح شود: «این وکیل در پیگیری این پرونده متوجه شده که تعداد زنانی که برای موضوع حجاب و عفاف دستگیر شدهاند، مختص به همان یک نفر نیست و در آن روز غیر از دختر خیابان انقلاب، دو دختر دیگر هم به خاطر موضوع حجاب بازداشت شدهاند.» به گفته این وکیل یکی از آنها به خاطر بی حجابی در ماشین و در کنار نامحرم و دیگری به خاطر بد حجابی و جر و بحث با پلیس بازداشت شدهاند و در زندان قرچک ورامین به سر میبرند.
از زمان پخش فیلم دختر خیابان انقلاب بسیاری از حامیان کمپین چهارشنبههای سفید در حمایت از دختر خیابان انقلاب همان کاری را انجام میدهند که او انجام داده، روسریهای سفید را به چوب میبنند، از خودشان فیلم میگیرند و این گونه به قانون حجاب اجباری «نه» میگویند، مسیج معتقد است آنها به سمت و سوی اعتراض آگاهانه قدم برداشتهاند:« در ویدئوهایی که برای کمپین میفرستند، بسیاری با صورت و صدای خودشان صدای دختر خیابان انقلاب را تکثیر میکنند. آنها میگویند تا زمانی که صدای ما شنیده نشود، ما هر کدام یک دختر خیابان انقلاب در درون خودمان داریم. مردها هم حمایت زیادی کردند در تهران، شیراز و مشهد به شکل گروهی شالهای سفید را به چوب بستند و فیلمها را برای من فرستادند.»
او به چند نفر از آنها گفته که به خاطر حفظ امنیت خودشان، نمیتواند ویدئوهای آنها را منتشر کند: «برای نمونه وقتی به یکی از آنها گفتم صورتت معلوم است و شهرتان هم مشخص است، اجازه بدهید من این فیلم را منتشر نکنم. گفت اگر شما این فیلم را من منتشر نکنید، خودم در اینستاگرام منتشر می کنم. من هزینه کارم را میدهم، پس چه بهتر حالا که قرار است هزینه بدهم برای فیلمی بدهم که در جایی منتشر شود که بهتر دیده و شنیده شود.»
از یکی از افرادی که در ایران زندگی میکند و ویدئوهایی را که به کمیپن «چهارشنبههای سفید» میفرستد به شکل علنی در صفحه اینستاگرام خودش هم منتشر میکند، میپرسم از برخورد و بازداشت و تهدید نمیترسی، میگوید: «مبارزه مدنی تنها راه مخالفت با قوانین تبعیض آمیز است. من معتقدم با غلبه به ترس باید مبارزه کرد تا بتوانیم اوضاع آینده را بهتر کنیم.» او تاکید میکند که از زندان و عاقبتاش میترسد اما میگوید: «از این که در خانه یک مدل زندگی کنیم و در اجتماع طور دیگر خیلی بدم میآید. به نظرم اگر به خاطر هدفم به زندان بروم، خیلی بهتر است که به زندگی دوگانه ادامه بدهم و در آخر با حسرت اینکه چرا حرفم را نزدم و هیچ کاری نکردم، بمیرم.»
آیا این هشتگها و تکثیرها و… کمکی به وضعیت فرد بازداشت شده میکند؟ نسرین ستوده در پاسخ میگوید: «وقتی شخصی وارد یک حرکت مدنی اجتماعی میشود، همه حق دارند از آن حرکت پشتیبانی کنند و نظرشان را درباره آن عمل مدنی بگویند، مگر این که طرف مقابل صراحتا بخواهد به همه این عملها پایان دهد.»
او حمایتها و انتقادهای مردمی را درباره حرکتهای مدنی و اجتماعی با کارهای دولت مقایسه میکند که توسط افکار عمومی قضاوت میشود: « حمایت یک رفتار مدنی مثل خود عمل مدنی، جایگاه ویژهای در رفتارهای قانونی و نظامند ما دارد. در همه اسناد بینالمللی هم مورد تائید قرار گرفته و فعالان مدنی حق دارند از این وسیله حمایت چه در اعلام حمایت از دیگران و چه از منافع حمایت شدن بهرهمند شوند.»
مسیح علینژاد هم تصمیم گرفته با فراخوان هشتگ انگلیسی درباره دختر خیابان انقلاب، سازمانهای بینالمللی را هم با خبر کند تا نهادهای حقوق بشری و سازمان ملل وارد عمل شوند و به دیپلماتهای ایرانی فشار بیاورند که آن دختر کجاست: «اولین کسی که باید پاسخگو باشد آقای روحانی است، چون در دولت ایشان دختری که به حجاب اجباری اعتراض کرد، زندانی شده. آقای ظریف در توئیترشان نوشتند که جمهوری اسلامی حق اعتراض مسالمتآمیز شهروندانش را به رسمیت میشناسد. بنابراین این وظیفه تک تک ماست که از آنها درباره «دختر خیابان انقلاب» سوال کنیم.»
نسرین ستوده هم میخواهد تلاشاش را برای کمک و حمایت از این دختر ادامه دهد، گرچه شاید نتواند به پرونده او دسترسی پیدا کند: « اساسا وقتی میتوانم وکیل ایشان باشم و به پرونده دسترسی یابم که ایشان این را بخواهد. در واقع در اینجا من در حال انجام یک عمل مدنی نه به عنوان یک وکیل بلکه به عنوان یک شهروند هستم و پیگیری میکنم، کاری که هر شهروند غیر وکیلی هم میتواند انجام دهد.»
نسرین ستوده بارها با روشهای مسالمتآمیز به حجاب اجباری اعتراض کرده، زمانی که زندان بود به خاطر تن ندادن به حجاب اجباری بارها عطای ملاقات با خانوادهاش را به لقایش بخشید. در دفاع از کمپین «آزادیهای یواشکی» یادداشتی منتشر کرد و حالا به عنوان یک شهروند دنبال وضعیت دختر خیابان انقلاب است: «به هر حال حق انتخاب پوشش، حق همه انسان هاست. یکی از مباحث حقوق بشر است و من دوست دارم که این حق در جامعه ما هم به رسمیت شناخته شود.»
از: ایران وایر