ارگ بم بزرگترین سازه خشتی در جهان است که در نزدیکی شهر بم در استان کرمان قرار دارد. سابقه این دژ بزرگ که در مسیر جاده ابریشم قرار دارد به دوره هخامنشیان، قرن ششم تا چهارم پیش از میلاد، بازمی‌گردد.
در جریان زلزله ۵ دی سال ۱۳۸۲ که به کشته شدن ده‌ها هزارنفر از شهروندان شهر بم انجامید، ارگ بم به میزان ۸۰ درصد تخریب شد. «بم و فضای فرهنگی آن» در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌است.
مساحت ارگ بم حدود به ۱۸۰ هزار متر مربع است که با دیوارهایی به بلندی ۶ تا ۷ متر و طول ۱۸۱۵ متر احاطه شده است. حدود ۶۷ برج در سطح شهر باستانی بم پراکنده شده‌است.
بنا بر گزارش‌ها، باستان‌شناسان تا کنون جسد ۶۸ کودک و نوزاد که تا حدود دویست سال پیش در دیوارهای ارگ بم دفن شده بودند را پیدا کرده‌اند. بین باستان‌شناسان درباره علت دفن این کودکان در دیوارهای ارگ بم اختلاف است و گمانه‌زنی‌های مختلفی دراین‌باره مطرح شده است.
فرزاد فروزانفر کارشناس میراث فرهنگی گفته است: «جسد این کودکان مربوط به دوران شکوفایی ارگ بم است که در آن زمان ارگ به عنوان یک شهر کوچک محصور، دایر بود. در زمان حمله فیروزخان قاجار که یک سال ارگ در محاصره بوده، شرایط برای ساکنین ارگ اضطراری می‌شود، چرا که گورستان بیرون از ارگ بوده و این‌ها نمی‌توانسته‌اند از ارگ خارج شوند. به همین دلیل مجبور شدند که بچه‌ها را روی تیغه دیواره‌ها دفن کنند.»
خرداد ۱۳۹۱ خبرگزاری قانون مدعی شد تصاویر تازه‌ای به دست این خبرگزاری رسیده که نشان می‌دهد پس از زلزله سال ۱۳۸۲ نیز کودکان تازه‌ای در ارگ بم دفن شده‌اند. با این حال بسیاری از کارشناسان این موضوع را رد می‌کنند.
بلندترین قسمت ارگ بم “کلاه فرنگی” نام دارد که به تمام شهر بم و نخلستان‌هایش احاطه دارد.
ارگ بم از نمای بالا
شهرستان بم صدها سال به عنوان شهرى در مسیر جاده ابریشم، مرکز تجاری، اطلاعاتى و خرید و فروش تولیدات هند، آسیاى صغیر و اروپا بود. سابقه تاریخى ارگ بم از قرن دهم میلادی مسلم است و منابع نوشته شده دال بر این موضوع‌اند.
مردم بم در طول تاریخ چندبار گرفتار حملات دشمنان و قتل عام شده‌اند که آخرین بار آن توسط آغا محمدخان قاجار در سال ۱۲۰۹ (۱۷۹۵ میلادى) صورت گرفت. ماجرا به براندازی دودمان زندیه و پیدایش دودمان پادشاهی قاجار مربوط می‌شود. در جریان حمله آغامحمد خان قاجار علیه کریم خان‌زند چه دیده‌ها که به مناسبت پیروزى او از کاسه چشم بینوایان بى‌گناهى که حاضر به تسلیم بى‌چون و چرا نشده بودند، در نیامد.
در جریان بازسازی ارگ بم به عنوان یک میراث فرهنگ جهانی بسیاری از کشورها شرکت کردند. ژاپن، ایتالیا و فرانسه جز کشورهایی بودند که از ابتدا همکاری کردند. ژاپن حدود ۱٫۳ میلیون دلار به ایران برای بازسازی کمک کرد. کارشناسان آلمانی نیز در پروژه بازسازی ارگ بم شرکت دارند.
پس از گذشت حدود ۱۰ سال از زمین لرزه بم بازسازی این بنای تاریخی به کندی انجام می شود. منابع بازسازی این ارگ تاریخی از کمک‌های دولتی و همچنین کمک‌های نهادهای بین المللی تامین می شود اما برخی کارشناسان از کند بودن و قطره چکانی بودن کمک‌های دولتی گلایه می‌کنند.
افشین ابراهیمی مدیر پایگاه میراث جهانی ارگ بم گفته است کارشناسان ایتالیایی، ژاپنی، فرانسوی و آلمانی بعد از زلزله بم تا کنون با پایگاه میراث جهانی برای تجهیز کارگاه و مرمت ارگ بم همکاری کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری مهر، ارگ بم از دیدگاه مردم مصیبت دیده بم نمادی از استقامت و موجودیت شهر تاریخی بم است و همین مسئله بازسازی این ارگ را برای بمی‌ها بسیار با اهمیت کرده است.
همه ساختمان‌های موجود در ارگ بم از آجرهای رسی پخته نشده یعنی خشت، ساخته شده‌اند.
نویسنده: HK | تحریریه: MM
از: دویچه وله
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید