«اسناد جدید جای هیچ تردیدی از نقش آیت‌الله کاشانی در کودتای ۲۸ مرداد باقی نمی‌گذارد.» «تمامی بحران‌های ما تا اکنون، ناشی از کودتای ۲۸ مرداد است»
گزیده‌های گفت و گو با دکتر حسین موسویان:
· نخستین بخشنامه دولت ملی مصدق خطاب به شهربانی کل کشور و در ارتباط با آزادی مطبوعات بود. این بخشنامه تأکید داشت که هیچ کس حق تعرض به مطبوعات را ندارد و در شرایطی صادر شد که روزنامه‌های مخالف با دولت ملی، اعم از چپ یا راست در مخالفت با دولت مصدق از هیچ افترا و اهانتی فروگذار نمی‌کردند.
· براساس سندی که اخیراً توسط «اردشیر زاهدی» به دانشگاه «استنفورد» هدیه شده، برخی روحانیون ازجمله «آیت‌الله بهبهانی» و «آیت‌الله کاشانی» مبالغی را برای همراهی با کودتا دریافت کرده بودند. این سند فهرستی است که در آن با جوهر سبز رنگ نام افراد و مبالغ گرفته شده مشخص شده است. آیت الله بهبهانی، آیت الله کاشانی، فلسفی، شعبان جعفری، طیب حاج رضایی و روزنامه‌های هوادار دربار و روزنامه‌های دست راستی در این فهرست مشخص شده‌اند. برخی درجه‌داران ارتش نیز از جمله سرلشگر زاهدی، ناظم باتمان قلیچ، عباس فرزانگان و… برای انجام کودتا خریداری شده بودند
· برخی هنوز ادعا می‌کنند کودتایی در کار نبوده و آنچه رخ داد، قیام ملی بود، اما نمی‌گویند به چه دلیل نیمه شب (۲۵ مرداد) وزرای دولت بازداشت و با خودروهای نظامی به کاخ شاه برده شدند؟
· نکته قابل تأمل درباره فرمان عزل دکتر مصدق از نخست‌وزیری سفید امضا بودن آن بود؛ به گونه‌ای که نویسنده بعد از دو سه خط و به دلیل کمبود جا تا محل امضاء، خطوط آخر را با اندازه‌ای ریزتر نوشته بود! دکتر مصدق در دادگاه نظامی به همین مساله استناد کرد و گفت من به اصالت این فرمان شک دارم
· سرلشگر زاهدی روز کودتا سوار تانک شد و با آن به طرف رادیو حرکت کرد. دسته‌جات اراذل و اوباش «طیب حاج رضایی»، «حسین رمضان یخی» و «شعبان جعفری» نیز در خیابان‌ها به راه افتادند و شروع کردند به شعار دادن به نفع شاه و با چوب و چماق خیابان‌ها را اشغال کردند. به دفتر روزنامه‌ها و احزاب ملی هجوم بردند و آن‌ها را به آتش کشیدند. این دو گروه همراه با زنانی نگون‌بخت از محلات بدنام تهران تلاش می‌کردند ظاهر کودتا را قیامی مردمی نشان دهند، در حالی که یک کودتای نظامی در جریان بود که به وسیله نظامیان اداره می‌شد. حتی قرار بود هنگ‌هایی از کرمانشاه به فرماندهی «سرهنگ بختیار» و از اصفهان به فرماندهی «سرهنگ عباس فرزانگان» به طرف تهران حرکت و پایتخت را اشغال کنند. در حدود ساعت دو بعدازظهر بود که صدای «میراشرافی» از رادیو پخش شد که می‌گفت: «الو الو اینجا تهران است، مصدق خائن بازداشت شد، دکتر فاطمی قطعه قطعه شد»
· ملی کردن نفت، ملی کردن شیلات و آزاد کردن ماهیگیری برای ماهیگیران ایرانی در دریای مازندران، استقلال دانشگاه‌ها، ساخت مدارس با اختصاص ۵ درصد از درآمد کل شهرداری‌ها، لوله کشی آب شهرها، تأسیس کانون وکلای تهران، تأسیس سازمان تأمین اجتماعی برای رفاه کارگران و… ازجمله اقدامات درخشان دکتر مصدق بود
· شادروان مصدق معتقد بود دانشگاه باید مستقل باشد و اساتید هر دانشکده‌ای رییس دانشکده و روسای انتخابی دانشکده‌ها رییس دانشگاه را انتخاب کنند. در این شرایط رییس دانشگاه یک مقام علمی خواهد بود که دیگر تحت نفوذ دولت نیست، درنتیجه می‌تواند با ارائه خدمات علمی به دانشجویان و آینده سازان کشور، باعث ارتقا و پیشرفت ایران شود
· نامه‌ای از «والتر اسمیت» معاون وزیر خارجه آیزنهاور منتشر شده که گزارش می‌دهد در صورت موفق نبودن کودتا در ۲۸ مرداد، برنامه دیگری در نظر گرفته شده است. برای این منظور پایگاهی در لیبی ایجاد شده بود که ۱۰ هزار اسلحه مدرن تجمیع و آماده ارسال به ایران برای ایجاد جنگ‌های چریکی بود. از طرفی آمریکا پایگاه نظامی خود را در ترکیه با چندین هواپیما برای حرکت به ایران آماده کرده بود. در عربستان نیز هواپیماهایی آماده حمله به ایران بودند و کشتی‌هایی هم در بصره و مناطقی نزدیک به آبادان در این برنامه بودند. در جنوب کشور نیز نیروهایی برای اقدامات چریکی آماده شده بود. این اسناد نشان می‌دهد که از سال ۳۱ مقدار زیادی اسلحه وارد ایران شده بود تا از آن برای سرنگونی دولت استفاده شود
· شنیع‌تر از اقدامات بیگانگان علیه دولت ملی، هم‌دستی و همکاری عوامل داخلی از اراذل و اوباش گرفته تا برخی روحانیون ازجمله «آیت الله بهبهانی» و «آیت الله کاشانی» با کودتاگران بود
· دولت مصدق دولتی پاکدست بود و دیناری رشوه و سوءاستفاده در آن صورت نگرفت که اگر وجود داشت شاه با دستگاه‌های تبلیغاتی خود آن‌ها را در بوق و کُرنا می‌کرد. این در حالی است که پس از سرنگونی دولت ملی در کودتای ۲۸ مرداد سال ۳۲، فساد در دولت‌های ایران تاکنون رخنه کرده و بنیه اقتصادی مملکت از بین رفته است
· شادروان مصدق چه با قدرت‌های جهانی و چه با کانون‌های داخلی تعامل داشت و حتی پیشنهاد ۵۰-۵۰ را به شرکت نفت ارائه کرد
· اگر بنا بود مصدق با مخالفانش با خشونت برخورد کند و زندانی سیاسی داشته باشد، دیگر دکتر مصدق نبود و همچون ستاره‌ای بر پیشانی تاریخ ایران نمی‌درخشید
· امروز عده‌ای می گویند چرا در شرایطی که مملکت دچار مشکل و بحران است، ملیون دست از سر کودتای ۲۸ مرداد برنمی‌دارند؟ پاسخ روشن است. نقطه آغاز گرفتاری‌های ایران همان کودتای ۲۸ مرداد است. اگر کودتا نمی‌شد، دولت ملی می‌توانست «آزادی» و «استقلال» را در ایران نهادینه کند
· ایران با دارا بودن یک صدم خاک کره زمین، یک صدم جمعیت کره زمین و ۱۵ درصد از منابع انرژی جهان از ماجراجویی و هزینه کردن سرمایه‌های کشور در لبنان، فلسطین و سوریه خودداری کند
قسمت اول:
قسمت دوم:
برای مطالعه متن کامل گفتگو با فرمت پی دی اف لطفا اینجا کلیک کنید
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید