پس از شکست طرح تولید سمند در سنگال، چندین هزار دستگاه از این خودرو به صورت آماده به این کشور صادر شد که از آن در ناوگان پلیس و حمل و نقل شهری سنگال استفاده شده است.
شرکت‌های خودروسازی سایپا و ایران خودرو، حدود ۱۳ سال قبل با فشار دولت محمود احمدی‌نژاد به دنبال ایجاد سایت‌ها تولیدی در مناطقی رفتند که مانند ونزوئلا دارای بازده اقتصادی نبود و در برخی موارد مانند سنگال حتی زیرساخت لازم را هم نداشت.
امیر خجسته، نماینده همدان در مجلس، به خبرگزاری فارس گفته است شرکت ایران‌خودرو ۱۰۰ میلیون دلار در سنگال سرمایه‌گذاری کرده ولی «هیچ تولید و منفعتی» نداشته است.
منوچهر منطقی، مدیرعامل وقت ایران خودرو، در سال ۱۳۸۵ گفته بود: «قصد داریم تا سال ۲۰۱۰ خطوط تولید سمند در بلاروس، مصر، سنگال، چین، و ونزوئلا را به همراه آذربایجان راه‌اندازی و به ظرفیت مناسبی برسانیم و بر این اساس، تولید سمند در آذربایجان آغاز راه است».
اما در میان سایت‌های ایران‌خودرو، تنها سایت‌های تولیدی در سوریه و عراق و تا حدی آذربایجان توجیه اقتصادی داشتند.
در سال ۱۳۸۵ اولین کارخانه برون‌مرزی خودرو سازی ایران در جمهوری آذربایجان افتتاح شد. این کارخانه که به تولید سمند با نام آذ-سمند می‌پرداخت امیدی برای افزایش صادارات خودروهای ایرانی بود در آن زمان هنوز جمهوری آذربایجان چندان رنگ خودروهای جدید را به خود ندیده بود و سمند نیز مانند امروز قدیمی نشده بود در آن سال‌ها کمتر شرکت بزرگ خودروسازی حاضر به سرمایه‌گذاری و ارائه خدمات پس از فروش در بازار آذربایجان بود.
اکثر بازار خودرو این کشور را خودروهای دست دوم اروپایی فرا گرفته بود. در آن سال‌ها به دلیل خدمات پس از فروش و ارائه تسهیلات مناسب برخی در این کشور برای خرید این خودرو ثبت‌نام کردند. کارخانه هم در منطقه‌ای با نام شاماخی، در نزدیکی مقبره خاقانی شاعر بزرگ فارسی‌زبان ساخته شده بود.
سمند در آن زمان در جمهوری آذربایجان حدود ۱۳ میلیون تومان قیمت داشت. یک راننده تاکسی صاحب سمند در جمهوری آذربایجان دلیل خرید سمند را در آن زمان خدمات پس از فروش آن عنوان کرده بود چرا که پس از خراب شدن خودروهای دست‌دوم اروپایی باید قطعه آن را با سفارش از اروپا تهیه کنند و تا وقتی قطعه تهیه نشود، خودرو زمین‌گیر است.
البته با شدت گرفتن تحریم‌ها و زیان‌ده شدن ایران‌خودرو در زمان محمود احمدی‌نژاد ایران‌خودرو دچار بحران شدیدی شد و در نهایت خط تولید سمند در سال ۸۹ در آذربایجان تعطیل شد.
داستان این کارخانه برای برخی سایت‌های فعال دیگر خارجی ایران خودرو و سایپا هم تکرار شد، و در این میان طرح تولید خودرو در برخی از کشورها مانند سنگال و ونزوئلا که بیشتر جنبه سیاسی داشت تا اقتصادی، زیان سنگینی به شرکت ایران خودرو وارد کرد.
در مورد ونزوئلا هم، تنها هزینه حمل قطعات خودرو از ایران به این کشور چیزی حدود چهار هزار دلار بود که عملاً پروژه تولید سمند در این کشور را را زیان‌ده کرده بود.
در مورد سنگال، هم پس از تأسیس کارخانه خودروسازی با سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو مشخص شد، سیستم برق این کشور قادر به تأمین برق کارخانه نیست. البته متخصصان ایران خودرو، زمانی متوجه شدند زیرساخت‌های سنگال نمی‌تواند برق لازم را برای راه‌اندازی کارخانه تأمین کند، که حتی خط رنگ این کارخانه را هم نصب شده بود.
طرح ایران خودرو برای ایجاد سایت تولید خودرو در آفریقا به دلیل نداشتن زیرساخت‌های لازم در سنگال پس از ماه‌ها کار بی‌نتیجه ماند. البته پس از شکست طرح تولید سمند در سنگال، چندین هزار دستگاه از این خودرو به صورت آماده به این کشور صادر شد که از آن در ناوگان پلیس و حمل و نقل شهری سنگال استفاده شده است.
طرح‌های مشابهی هم در کشورهایی مانند بلاروس ایجاد شد که همه تا حدودی با شکست روبه‌رو شدند، و شاید تنها طرح تولید سمند در سوریه تا حدودی موفق بود که آن هم با شروع جنگ داخلی، این کارخانه هم تعطیل شد و ایران خودرو با زیان دیگری روبه‌رو شد.
زیان این کارخانه‌ها که به سوددهی نرسیدند، صدها میلیون دلار بود که سبب زیان انباشته در ایران‌خودرو شد و این شرکت هم برای جبران این زیان سعی کرد این کمبود را با افزایش بخشی از قیمت خودرو در ایران جبران کند.
پس از شکست سایت‌های تولیدی شرکت‌های ایران خودرو و سایپا، صادرات خودروهای این شرکت‌ها چندین سال به برخی کشورهای حاشیه ایران ادامه داشت، اما با قدیمی شدن تکنولوژی ساخت خودروهای ایرانی و عدم توانایی رقابت محصولات این شرکت‌ها با خودروهای چینی که به روزتر به نظر می‌رسیدند؛ عملاً صادرات خودرو ایران در چند سال اخیر به شدت کاهش داشته است.
دو خودرو اصلی صادراتی ایران سمند و پراید است که هر دو خودرو دارای تکنولوژی بسیار قدیمی هستند و بسیاری از کشورها دیگر اجازه ورود این محصولات را نمی‌دهند.
خط تولید سایپا در حمص سوریه/ شهریور ۹۷
ایران پس از برجام سعی داشت با کمک شرکت‌های اروپایی مانند رنو و پژو و تبدیل شدن به پایگاه منطقه‌ای این شرکت‌ها در خاورمیانه و کشورهای همسایه ایران، صادرات خودرو را گسترش دهد. شرکت‌های ایران‌خودرو وسایپا همچنین قصد داشتند محصولات جدیدی را روی چندین پلتفرم جدید توسعه دهند تا بتوانند همچنان بازارهای سنتی صادراتی خود در اطراف ایران را در مقابل شرکت‌های چینی حفط کنند.
برای گسترش خودروهایی با برند ایرانی هم دو شرکت ایران خودرو و سایپا نیازمند پلتفرم‌های جدیدی هستند. هر دو شرکت هم در دو طرح جداگانه سعی کرده‌اند به دانش ساخت یک پلتفرم جدید دست پیدا کنند.
سایپا با همکاری چندین شرکت اروپایی و چینی به دنبال توسعه خودروهایی روی پلتفرم یک نسل قبل تویوتا یاریس رفت که در نهایت اولین خودرو آن رهام نام گرفت. ایران خودرو هم با کمک شرکت‌های آلمانی، کره‌ای و ایتالیایی در حال توسعه یک پلتفرم جدید بود.
اما پس از خروج آمریکا از برجام و قطع همکاری شرکت‌های خارجی، هر دو پروژه با مشکل روبه‌رو شده است.
از: رادیو فردا
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید