به گزارش ایسنا، دریای خزر طی سال‌های گذشته به مجموعه‌ای از آلودگی‌ها تبدیل شده که علاوه‌بر اکولوژی این دریاچه، سلامت انسان‌ها را نیز نشانه گرفته است. طی اوایل دهه ۸۰ شمسی پنج کشور حاشیه دریای خزر به‌منظور حفظ محیط زیست دریا به توافقی رسیدند که به «کنوانسیون تهران» معروف و هدف اصلی آن حفظ محیط زیست دریا اعلام شد. این توافقنامه ۲۱ مرداد سال ۱۳۸۲ لازم الاجرا و پس از آن این روز به نام «روز ملی دریای خزر» نامگذاری شد. در این گزارش به ۱۰ نکته در زمینه تهدیدات دریای خزر اشاره شده است:

*  زباله‌های دپو شده برخی شهرهای حاشیه دریای خزر در ساحل این دریاچه  و ورود شیرآبه آن‌ها به دریای خزر به یک بحران جدی تبدیل شده است اما آلودگی‌های دریای خزر تنها به معضل زباله یا آلودگی‌های نفتی ختم نمی‌شود بلکه فاضلاب بسیاری از شهرهای استان‌های شمالی کشور نیز وارد این دریاچه می‌شود.

* معدود شهرهای استان‌های حاشیه دریای خزر دارای سیستم تصفیه‌خانه فاضلاب هستند و فاضلاب سایر شهرها وارد چاه‌های جذبی و منابع آب‌ زیرزمینی و در نهایت دریای خزر می‌شود یعنی هر نوع آلودگی از سموم کودهای شیمیایی گرفته تا پساب صنایع که وارد رودخانه‌ها می‌شود همه در نهایت به دریای خزر راه پیدا می‌کند.  

* در برخی شهرهای شمال کشور محل دفع زباله در ساحل دریای خزر قرار دارد و شیرآبه آن‌ها به‌صورت مستقیم وارد دریا می‌شود. تعداد محل‌های دفع زباله در این استان‌ها به اندازه تعداد شهرستان‌ها و گاهی به‌ اندازه تعداد شهرها و روستاها است یعنی هر شهری که در حاشیه دریای خزر قرار دارد برای خود یک محل دفع زباله جداگانه‌ای دارد. از این رو شهر کوچکی مانند سرخ‌رود – که جزو شهرستان محمودآباد است – یک محل دفع زباله در کنار ساحل دریای خزر و محمودآباد نیز در یک متری ساحل دریا محل دفع جداگانه‌ای دارد.  بابلسر و سایر شهرهای دیگر نیز به همین صورت محل‌های دفع زباله جداگانه‌ای در ساحل دریا و در نزدیکی رودخانه‌ها دارند.

* طی سال‌های اخیر براثر آلودگی‌های وارد شده به دریای خزر میزان قابل توجهی از جمعیت آبزیان کاهش پیدا کرده است. از سوی دیگر آبزیانی که در معرض این آلودگی‌ها قرار دارند وارد زنجیره غذایی انسان‌ها می‌شوند.

* معضل آلودگی دریای خزر نه تنها به شرایط اقتصادی و سلامت ماهیگیران و بسیاری از خانواده‌ها و شهروندانی که از این دریاچه بهره‌مند می‌شوند، آسیب جدی وارد می‌کند بلکه به اقتصاد کشور نیز صدمه می‌زند.

* آلودگی میکروبی شناگاه‌های دریای خزر از دیگر پیامدهای دپوی زباله در ساحل این دریاچه است.  براساس آخرین آماری که از سال ۹۶ در دست است؛ استان مازندران به‌تنهایی ۱۵ شناگاه آلوده میکروبی دارد و مسافران بدون هیچ گونه آگاهی از آثار زیانباری که این آب آلوده برای خود و فرزندان آنان به‌همراه دارد، وارد دریای خزر می‌شوند و گاهی دچار آسیب‌های پوستی و گوارشی می‌شوند.  

* در حالی آلودگی زیادی وارد دریای خزر به عنوان زیستگاه گونه در معرض انقراض «فوک خزری» می‌شود که چهار کشور دیگر حاشیه این دریاچه نیز آلودگی‌های مختلف ناشی از استخراج و پالایش نفت، میادین نفتی دریایی و فاضلاب و ‌پساب صنایع را به میزان‌ متفاوتی روانه این دریاچه با ارزش می‌کنند.

*به اعتقاد محققان ۸۰ درصد آلودگی دریای خزر متعلق به جریان آب از رودخانه ولگا و سایر رودخانه‌های غرب از جمهوری آذربایجان به دریای خزر است؛ به گونه‌ای که آلودگی درسواحل باکو و قزاقستان بسیار زیاد است و این امر کوچ آبزیان به دلیل آلودگی گسترده این مناطق را موجب شده است.

* بیشترین آلودگی نفتی در دریای خزر از سوی همسایگان شمالی این دریا تولید می‌شود که به دلیل شیب خزر این آلودگی‌ها به سمت ایران پیشروی می‌کند.

* تراز آبی دریای خزر سالانه حدود ۵ تا ۷ سانتی‌متر کاهش ‌پیدا می‌کند و طی سه دهه گذشته، تراز آبی دریای خزر حدود ۲ متر و مساحت دریا حدود ۱۵ هزار کیلومتر مربع کاهش یافته است.