تظاهرکنندگان شعار می‌دهند که مذاکره و سازش با نظامیان حاکم را نمی‌پذیرند
در تظاهرات یکشنبه، نیروهای امنیتی با گاز اشک‌آور و بمب صوتی به تظاهرکنندگان حمله کردند- AFP
مبارزه مردم سودان با حکومت نظامی و برای ادامه روند انتقال دموکراتیک همچنان ادامه دارد. روز یکشنبه ده‌ها هزار نفر در آن کشور به میدان آمدند تا خواستی آشنا را تکرار کنند: بازگشت دولت غیرنظامی‌ها که بتواند روند انتقال دموکراتیکی را به انجام برساند که سه سال پیش در چنین روزی در پی اعتراض‌های مردمی آغاز شد؛ اعتراض‌هایی که نخستین پیروزی‌اش سرنگونی عمر بشیر، دیکتاتور دیرپای سودان بود.
به میدان آمدن معترضان در روز ۲۸ آذر (۱۹ دسامبر) اتفاقی نیست. این روز از یک سو سالگرد آغاز جنبش دموکراسی‌خواهی در سال ۲۰۱۸ است و از سوی دیگر یادآور ۱۹ دسامبر ۱۹۵۵: زمانی که قانون‌گذاران سودان استقلال آن کشور از بریتانیا را اعلام کردند.
در تظاهرات یکشنبه، نیروهای امنیتی با گاز اشک‌آور و بمب صوتی به تظاهرکنندگان حمله کردند. به گفته شاهدان، چند نفر زخمی شدند. در خارطوم، پایتخت سودان، تظاهرکنندگان مقابل قصر ریاست‌جمهوری شعارهایی دادند که یک نفر را هدف می‌گرفت: عبدالفتاح البرهان، رهبر کودتای نظامی روز ۲۵ اکتبر، که دولت غیرنظامی‌ها را کنار زد.
طبق برخی گزارش‌ها، معترضان حتی توانستند به دروازه‌های جنوبی کاخ ریاست‌جمهوری هم برسند، اما با شلیک گاز اشک‌آور و گلوله عقب رانده شدند. مردم در مقابل شعار دادند: «مردم قوی‌ترند و عقب‌نشینی غیرممکن است.»
از فیلم‌هایی که منتشر شده است می‌توان برداشت کرد که پرتکرارترین شعار تظاهرات یکشنبه این بود: «الشعب یرید اسقاط البرهان»، یعنی مردم سقوط البرهان را می‌خواهند. در ضمن، تظاهرکنندگان بیش از هر نشانه دیگری، از پرچم سودان استفاده کردند.
در پی کودتای ژنرال‌های سودان، عبدالله حمدوک، نخست‌وزیر دولت انتقالی پیشین، کنار زده شد. او هفته‌ها در حصر خانگی بود، اما در روز ۳۰ آبان (۲۱ نوامبر) آزاد شد و به سمت خود بازگردانده شد. قبول این سمت جدید از سوی حمدوک باعث شد بسیاری از چهره‌های جنبش دموکراسی‌خواهی به مخالفت با او برخیزند و آن را تلاش رژیم کودتا برای مشروعیت بخشیدن به خود بخوانند.
یکی از معترضان بیست و اندی ساله که روز یکشنبه با خبرگزاری فرانسه صحبت کرد، گفت: «هر کودتایی، حتی بعد از بازگرداندن حمدوک به نخست‌وزیری، غیرقابل قبول است. انقلاب شکوهمند دسامبر ما به دنبال نهادهای مدنی است، نه افراد خاص.»
نزدیک به یک ماه پس از بازگشت حمدوک به نخست‌وزیری، که با توافق برخی از حزب‌های سیاسی صورت گرفت، تظاهرکنندگان همچنان به جنبش خود ادامه می‌دهند.
اما آقای حمدوک می‌گوید بازگشت به سمت نخست‌وزیری را برای جلوگیری از خون‌ریزی و برای این پذیرفته است که «دستاوردهای دو سال گذشته از میان نرود.» او شنبه شب هشدار داد که کشور نباید «به سوی پرتگاه» برود و خواهان خودداری معترضان از تظاهرات شد. او افزود: «ما امروز با عقب‌گردی قابل توجه در راه انقلاب خود روبه‌روییم که امنیت ملت، و وحدت و ثبات آن را تهدید می‌کند.»
در مقابل، از جمله شعارهای معترضان این است که «نه مذاکره و نه همکاری» با رهبران نظامی کنونی را می‌پذیرند و «نه مشروعیت» آن را.
به گزارش رسانه‌های فرانسوی، یکی از معترضان سی و اندی ساله که با پرچم سودان به میدان آمده بود، گفت: «من امروز برای مخالفت کامل با توافق سیاسی آمده‌ام. این توافق نماینده مردم نیست. ما یک خواست داریم و آن هم دولت غیرنظامی است، نه دولتی که در نهایت در کنترل ارتش می‌ماند.»
اشرف عبدالعزیز، سردبیر روزنامه مستقل «الجریده»، به خبرگزاری فرانسه گفت: «کودتا موانعی پیش روی انتقال دموکراتیک قرار داده و سیطره کامل بر سیاست و اقتصاد به ارتش داده است. دستگاه امنیتی بر نهادهای سیاسی فائق آمده است.»
ارتش سودان در سراسر اقتصاد سودان نیز حضوری قاطع دارد: از کشاورزی تا زیرساخت‌ها. آقای حمدوک سال گذشته گفته بود ۸۰ درصد منابع دولتی «خارج از کنترل وزارت دارایی است.»
طبق آمار کمیته مرکزی پزشکان سودان، که نهادی مستقل از دولت است، در اعتراض‌های سودان (پس از کودتای اکتبر) تا کنون حداقل ۴۵ نفر کشته و تعدادی بسیار بیشتری زخمی شده‌اند.
روز یکشنبه، مسئولان شهر خارطوم پل‌هایی را که این شهر را به شهرهای دوقلوی بحری و ام درمان وصل می‌کند که در آن سوی رود نیل قرار دارند، بستند اما موافق نشدند جلوی گردهمایی وسیع تظاهرکنندگان را بگیرند.
در سایر شهرهای سودان نیز اعتراض‌هایی صورت گرفت. در رسانه‌های اجتماعی عکس‌هایی از تظاهرات در شهرهای پورت سودان، واقع در ساحل دریای سرخ، و الضعین در منطقه غربی دارفور، منتشر شد. خیلی از تظاهرکنندگان نیز شنبه شب و بامداد یکشنبه با اتوبوس از ایالت‌های مناطق مرکزی سودان، از جمله کردفان شمالی و الجزیره، به پایتخت آمدند.
تظاهرات‌های یکشنبه را می‌توان نهمین مورد از سلسله تظاهرات‌های ضدکودتا دانست که با بازگشت حمدوک به نخست‌وزیری هم متوقف نشد. این تظاهرات‌ها را برخی از حزب‌های سیاسی و کمیته‌های مقاومت سازمان می‌دهند که در محله‌های مختلف تشکیل شده‌اند. در روز جمعه شاهد تظاهرات ائتلاف موسوم به «نیروهای آزادی و تغییر» بودیم که از حزب‌های متعدد غیرنظامی تشکیل شده است. آن تظاهرات نیز با حمله منبعی نامعلوم به وسیله گاز اشک‌آور روبه‌رو شد، در حالی که شاهدان به خبرگزاری رویترز گفتند نیروهای امنیتی در صحنه نبودند.
خالد عمر، از جمله وزیران دولتی که در کودتای اکتبر ساقط شد، می‌گوید این کودتا «فاجعه» بود، اما در ضمن فرصتی برای بهبود روابط نهادهای غیرنظامی با ارتش است.
طبق توافق روز ۲۱ نوامبر، انتخابات جدید قرار است در ماه ژوییه ۲۰۲۳ (اوایل تابستان ۱۴۰۲) برگزار شود.
از: ایندیپندنت
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید