ترور صیادخدایی در خارج از منزلش در تهران، نشانگر تغییری عمده در راهبرد اسرائیل در قبال ایران بود- تصویر از فهیمه خواهی/ شفقنا
تصور فزاینده در اسرائیل بر این مبناست که برنامه هسته‌ای ایران را نمی‌توان جدا از راهبرد گسترده‌تر تهران برای تسلط بر منطقه دید
جاناتان اسپایر، تحلیلگر اسرائیلی-بریتانیایی مسائل حوزه خاورمیانه در یادداشتی که در روزنامه وال‌استریت ژورنال منتشر کرده است، با اشاره به رویدادهای اخیر امنیتی که در داخل خاک ایران رخ داده و به اسرائیل نسبت داده شده است، آن‌ها را نشانه تغییر قواعد تعامل اسرائیل با ایران و آغاز مرحله‌ای جدید از «جنگ در سایه» میان دو کشور می‌داند.
در این یادداشت که روز پنجشنبه، ۲۶ خردادماه، در روزنامه وال‌استریت ژورنال منتشر شده، آمده است: «ترور سرهنگ ایرانی، حسن [صیاد] خدایی در خارج از منزلش در تهران، نشانگر تغییری عمده در راهبرد اسرائیل در قبال ایران بود. تلاش‌های به‌ظاهر قابل توجه دولت یهود در خاک ایران پیش از این در جهت برنامه هسته‌ای [جمهوری اسلامی] ایران بوده است. اما به‌نظر می‌رسد اورشلیم برای چالشی که با آن روبه‌روست و اقداماتی که در مقابله با آن انجام خواهد داد، تعریف گسترده‌تری در نظر گرفته است.»
صیاد خدایی که اول خردادماه کشته شد، هیچ ارتباطی با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران نداشت، بلکه براساس گزارش‌ها، یکی از کارکشته‌ترین افراد عملیات ویژه در نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. خدایی در عملیات خارجی که گفته می‌شود شامل آدم‌ربایی و ترور بود، شرکت داشت. برخی گزارش‌ها نیز به نقش مهم او در انتقال فناوری پهپادی و موشکی به حزب‌الله لبنان، نیروی نیابتی کلیدی تهران در منطقه، اشاره کرده‌اند. به گزارش رسانه‌های عبری، او در زمان مرگش درحال طراحی نقشه‌ای برای ربودن اسرائیلی‌ها در خارج از آن کشور بود.
براساس این یادداشت، «قتل خدایی دومین عملیات شناخته‌شده‌ای بود که اسرائیل در سال جاری در خاک ایران علیه هدفی غیرمرتبط با برنامه هسته‌ای تهران انجام داد و نخستین عملیاتی بود که به‌طور مستقیم یک فرد خاص [غیرمرتبط با برنامه هسته‌ای] را هدف قرار داد.»
نخستین حمله به اهداف غیرمرتبط با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۲ میلادی، حمله پهپادی به یک پایگاه هوایی در کرمانشاه بود که در اواسط فوریه (۲۵ بهمن‌ماه) رخ‌داد و براساس گزارش‌ها، به انهدام صدها پهپاد ایران منجر شد.
دیگر عملیات اسرائیل در خاک ایران که در سال‌های اخیر انجام شده، شامل سرقت اسناد هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸، قتل دانشمندان مرتبط با برنامه هسته‌ای و احتمالا اقدام‌های خرابکارانه در تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، مانند انفجار دسامبر ۲۰۲۱ (آذرماه ۱۴۰۰) در مجتمع غنی‌سازی نطنز بوده است.
اسپایر، از پژوهشگران اندیشکده «انجمن خاورمیانه»، مدیر موسسه غیرانتفاعی آمریکایی «مرکز گزارش و تحلیل خاورمیانه» و نویسنده کتاب «روزهای سقوط: سفر یک خبرنگار در جنگ‌های سوریه و عراق»، در یادداشت خود می‌نویسد: «این اقدام‌ها نشان می‌دهد که اسرائیل موفق شده است به‌طور کامل به ساختارهای دفاعی ایران نفوذ کند.»
علاوه‌بر این، اسرائیل در مقیاسی گسترده‌تر نیز درگیر نوعی «جنگ در سایه» علیه تلاش‌های جمهوری ایران برای قدرت‌سازی و گسترش نفوذش در سراسر خاورمیانه است. نیروی هوایی اسرائیل در سال‌های اخیر، در ایجاد اختلال در این زمینه و آسیب رساندن به زیرساخت‌های مرتبط با جمهوری اسلامی ایران در سوریه فعال بوده است و براساس این یادداشت، ترور افراد مرتبط با جمهوری اسلامی در سوریه و احتمالا در لبنان نیز در همین راستا صورت گرفته است.
اما گسترش کارزار اسرائیل علیه فعالیت‌های خرابکارانه غیرهسته‌ای ایران در خاک آن کشور، به اعتقاد اسپایر، «یک تحول جدید و نوعی تشدید قابل توجه تنش» محسوب می‌شود.
در یادداشت وال‌استریت ژورنال آمده است: «چنین تغییری صرفا ماهیت تاکتیکی ندارد و تصمیم برای اتخاذ آن بدون تایید نخست‌وزیر اتخاذ نمی‌شد. تصور فزاینده در اسرائیل بر این مبناست که برنامه هسته‌ای ایران را نمی‌توان جدا از راهبرد گسترده‌تر تهران برای تسلط بر منطقه دید.»
نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، مدت‌هاست که از این دیدگاه حمایت می کند. او در فوریه ۲۰۲۰، زمانی‌که وزیر دفاع آن کشور بود، به خبرنگاران اسرائیلی گفت: «وقتی بازوهای اختاپوس به شما ضربه می‌زنند، علاوه‌بر مقابله با آن‌ها، شما باید اطمینان پیدا کنید که سر آن را خفه می‌کنید… ما سال‌هاست که بدون‌وقفه در لبنان، سوریه و نوار غزه با بازوهای ایران جنگیده‌ایم، اما بر تضعیف خود ایران به‌اندازه کافی تمرکز نکرده‌ایم. اکنون الگوی مسلط (پارادایم) را [در برخورد با ایران] تغییر می‌دهیم.»
اسپایر در ادامه یادداشت خود، به این نکته اشاره می‌کند که نیروهای دفاعی اسرائیل در ژوئن ۲۰۲۰ «اداره استراتژی و دایره سوم» را تاسیس کرد؛ این اداره ارتش اسرائیل، درقبال «تهدیدهایی که اسرائیل از جانب ایران با آن‌ها مواجه است»، وظیفه تدوین یک رویکرد جامع و همه‌جانبه را برعهده دارد.
در ادامه آمده است: «اکنون به‌نظر می‌رسد که این رویکرد درحال گسترش به حوزه عمل است. اسرائیل ایران را درگیر یک حرکت راهبردی و جامع می‌داند که هدف آن تبدیل تهران به یک قدرت مسلط یا فرادست در خاورمیانه است. نابودی اسرائیل یک عنصر کلیدی در این راهبرد است. این پروژه بر فعالیت‌های سیاسی و اقدام‌های نظامی نیابتی، سرمایه‌گذاری در برنامه موشکی بالستیک ایران و توسعه ظرفیت هسته‌ای تمرکز دارد و مورد آخر به‌عنوان سیاست تضمین‌کننده دو عنصر دیگر در نظر گرفته شده است.»
براساس این یادداشت، دولت یهودی اسرائیل نیز به نوبه خود، در حال تدوین و اجرای یک «پاسخ جامع» به حرکت جمهوری اسلامی ایران است که «احاطه متقابل ایران ازطریق تعمیق روابط با کشورهای اطراف آن» -ازجمله جمهوری آذربایجان در شمال و امارات متحده عربی، بحرین و عربستان سعودی در جنوب- بخشی از این رویکرد محسوب می‌شود. انتقال اسرائیل در سال ۲۰۲۱ به منطقه زیر نظر ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده، سنتکام، نیز ظرفیت بیشتری را برای عملیاتی‌کردن این پیوندهای رو‌به‌رشد در مناطق کلیدی، ازجمله در زمینه دفاع موشکی، در اختیار اسرائیل قرار می‌دهد.
جاناتان اسپایر در پایان یادداشت خود، می‌نویسد: «به نظر می‌رسد تغییر جسورانه قواعد تعامل، که در آن با تمامیت راهبرد [جمهوری اسلامی] ایران، اکنون در خاک آن کشور نیز مقابله خواهد شد، مؤلفه دیگری از این رویکرد را تشکیل می‌دهد. حمله به ناوگان پهپادی در کرمانشاه و کشتن خدایی در تهران نخستین جلوه‌های این رویکرد جدید بود. در هفته‌های بعد نیز مرگ مشکوک سه نفر دیگر از کارکنان ارشد امنیتی ایران اتفاق افتاد. جنگ در سایه بین اسرائیل و ایران وارد مرحله جدیدی شده است.»
از: ایندیپندنت
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید