در ادامه سقوط ارزش پول ملی ایران افزایش بهای ارزهای معتبر در بازار آزاد ادامه دارد و دلار یک رکورد تاریخی بر جا گذاشت. تمرکز حکومت بر سرکوب خشونت‌بار معترضان است و بانک مرکزی در جلوگیری از سقوط ارزش ریال ناکام.
بهای هر دلار آمریکا در بازار آزاد ایران روز گذشته به مرز ۳۴ هزار تومان نزدیک شد و امروز، چهارشنبه ۱۱ آبان برای نخستین بار از این مرز گذشت.
حدود یک ماه پیش و چهار هفته پس از آغاز گسترده‌ترین و پرتداوم‌ترین خیزش اعتراضی شهروندان در تاریخ جمهوری اسلامی، بانک مرکزی اعلام کرد برای مدیریت بهای ارز ۷۴ میلیون دلار و هفت برابر میانگین روزانه در بازار توافقی عرضه می‌کند.
بانک مرکزی امیدوار بود بهای دلار را زیر سقف ۳۲ هزار تومان مهار کند اما از روز پنج‌شنبه قیمت دلار در بازار آزاد از این مرز عبور کرد و روند صعودی آن شتاب گرفت.
در چند روز گذشته قیمت دلار با نوسان‌هایی مرز ۳۳ هزار تومان را پشت سر گذاشت و در ادامه عبورش از این محدوده شتاب گرفت.
شتاب گرفتن جهش قیمت ارز
در سال جاری بهای دلار دو سه بار دیگر از مرز ۳۳ هزار تومان گذشت اما روند جهشی آن پایدار نبوده است.
در روزهای اخیر روند رو به افزایش قیمت دلار در بازار آزاد به شکل آشکاری سرعت گرفت. قیمت دلار روز سه‌شنبه به نسبت روز قبل حدود ۶۰۰ تومان و امروز به نسبت دیروز بیش از ۷۰۰ تومان افزایش یافت.
تا ظهر چهارشنبه قیمت دلار در بازار آزاد ایران به حدود ۳۴ هزار و ۱۵۰ تومان رسید. احتمال کاهش قیمت‌ها یا نوسان‌های شدید کاملا منتفی نیست اما شواهد موجود بیشتر بر امکان بالاتر رفتن بهای ارزهای معتبر خارجی دلالت دارد.
میانگین قیمت دلار آزاد در سال گذشته حدود ۲۶ هزار و ۵۰۰ تومان و در پنج ماه ابتدای امسال اندکی بیش از ۳۰ هزار تومان بوده است.
افزایش محسوس بهای دلار در هفته‌های اخیر
طی هفت ماه گذشته و پس از شروع اعتراض‌های سراسری قیمت دلار در بازار آزاد ایران تقریبا همیشه از ۳۲ هزار تومان بیشتر بود.
جنبش اعتراضی در هفته آخر شهریور ابتدا در واکنش به کشته شدن مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد آغاز شد و خیلی زود سویه‌ای ضد حکومتی به خود گرفت و همچنان ادامه دارد.
برخی تحلیلگران مجموعه‌ای از عوامل، از جمله بی‌ثباتی سیاسی، اعتصاب‌های گسترده، قطع و اختلال در اینترنت و به بن‌بست رسیدن مذاکرات احیای برجام را در سقوط ارزش پول ملی در برابر ارزهای معتبر دخیل می‌دانند.
در کنار اینها سهم ناکارآمدی دولت ابراهیم رئیسی و تحقق نیافتن وعده‌هایی نظیر ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال و ایجاد اشتغال را در وضعیت نابسامان و رکود اقتصادی کنونی نمی‌توان نادیده گرفت.
بحران بورس و احتمال ادامه سقوط ارزش ریال
خروج نزدیک به چهار هزار میلیارد تومان سرمایه از بازار بورس و سقوط آزاد شاخص سهام رویه دیگر سکه اقتصاد بحران‌زده‌ای است که اعتماد به آن روز به روز کاهش می‌یابد.
سهم اصلی بازار بورس تهران را شرکت‌های دولتی و صادرکنندگان نزدیک به حکومت تشکیل می‌دهند. به همین دلیل بورس مجرای سیاست‌های اقتصادی دولت است و وضعیت آشفته کنونی آن بی ارتباط با سوءمدیریت دولت نیست.
سایت خبری “انتخاب” دهم آبان در تحلیل اوضاع بورس و اقتصاد ایران نوشت: «وضعیت آشفته اقتصاد ایران و انزوای اقتصادی ناشی از تحریم‌های بین‌المللی ساختار اقتصاد ایران را متزلزل کرده و بورس نیز خارج از این وضعیت قرار ندارد.»
به نظر نمی‌رسد تحریم‌ها تنها عامل آشفتگی اقتصاد ایران باشند؛ حکومت جمهوری اسلامی در حدود دو ماه گذشته بخش مهمی از توان خود را صرف سرکوب، تعقیب و آزار معترضان در میان قشرهای مختلف کرده است.
در چنین فضایی بی‌اطمینانی به آینده افزایش می‌یابد و بسیاری از شهروندان برای حفظ ارزش دارایی‌های خود آنها را ترجیحا به ارزهای معتبر خارجی و طلا تبدیل می‌کنند.
ناکامی بانک مرکزی در مدیریت بازار ارز در هفته‌های اخیر در نظر برخی از ناظران این احتمال را تقویت می‌کند که تاخت و تاز دلار به محدوده‌های بالاتر همچنان ادامه یابد.
از: دویچه وله
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید