باوجود همکاری راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین، شواهد حاکی از این است که پکن توجهی به سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی ایران ندارد و در این میان قرارداد ۶۰ میلیارد دلاری برای سرمایه‌گذاری در گاز قطر امضا کرده است.

در پنجاهمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی»، اتاق بازرگانی ایران آمده است: در تحولات منطقه‌ای قرارداد ۶۰ میلیارد دلاری گازی قطر و چین از جمله مسائل مهم منطقه است. باوجود سر و صدا‌های بسیار در مورد همکاری راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین، پکن توجهی به سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی ایران نشان نداده است و در کشور‌های رقیب ایران به دنبال فرصت است. روشن است که تحریم‌های شدید و نااطمینانی فزاینده در اقتصاد سیاسی ایران مهم‌ترین عامل عدم تمایل چین به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی ایران است.

براساس گزارش اتاق ایران؛ سرمایه‌گذاری ۷ میلیارد دلاری آرامکو عربستان در کره جنوبی، کمک قطر و عربستان به اقتصاد بحران‌زده ترکیه و توافق ۱۰۰ میلیارد دلاری امارات و آمریکا در زمینه انرژی پاک و اولین دور مذاکرات تجارت آزاد بحرین و اسراییل از دیگر اخبار مهم منطقه است.

باوجود مشکلات اقتصادی ترکیه در حال حاضر، تجارت میان مسکو و آنکارا به‌سرعت در حال گسترش است و حجم کالا‌های صادرشده به روسیه در ماه سپتامبر به رکورد ماهانه ۱.۱ میلیارد دلار رسیده است. بر اساس داده‌های موسسه آمار ترکیه، این حجم، ۲.۳ برابر بیشتر از ماه مشابه در سال ۲۰۲۱ است. ترکیه در تابستان سال جاری در میان پنج صادرکننده برتر به روسیه قرار گرفت.

در بخش داده‌های تازه، نیاز خاورمیانه به سرمایه‌گذاری یک تریلیون دلاری در انرژی‌های تجدیدپذیر تا ۲۰۳۵ مورد بررسی قرار گرفته است. این برآورد، هم‌زمان با اجلاس تغییرات اقلیمی که در مصر برگزار شد، ارائه شده است. اندکی پس از برگزاری این رویداد، برخی کشور‌های عربی قرارداد‌های بزرگ انرژی سبز منعقد کرده‌اند. عربستان سعودی در قالب قراردادی ۲.۵ میلیارد دلاری برای ساخت و میزبانی یک طرح تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در خاورمیانه طی ۱۰ سال آینده متعهد شده است. امارات متحده عربی نیز قراردادی در زمینه توسعه انرژی‌های پاک با عمان امضا کرده است. مصر نیز اعلام کرده است که یکی از بزرگ‌ترین نیروگاه‌های بادی جهان را توسعه می‌دهد.

بررسی سود‌های کلان شرکت آرامکو عربستان و دیپلماسی اقتصادی این کشور برای تمرکز بر آفریقا از دیگر مواردی است که در بخش داده‌ها مورد مطالعه قرار گرفته است.

گاز؛ بحرانی بزرگ‌تر از آب

حمیدرضا عراقی، مدیر عامل اسبق شرکت ملی گاز نیز گفت: در حال حاضر منحنی تولید گاز در ایران رو به نزول است هر قدر زمان بیشتری می‌گذرد شدت کاهش تولید تشدید می‌شود و تا چند سال آینده کلا افت می‌کند.

عراقی در گفتگو با ایلنا، درباره برنامه‌های گازی قطر در میدان مشترک پارس‌جنوبی و سرانجام منابع گازی ایران در این میدان اظهار داشت: پارس‌جنوبی یک مخزن مشترک است که هر کدام از طرفین بتوانند برداشت می‌کنند، البته یک معاهده بین‌المللی هم دارد که باید وارد مذاکره شوند و برداشت‌ها طبق نرم بین‌الملل باشد. در هر صورت اکنون قطر در حال انعقاد قرارداد است و بیشتر هم برداشت می‌کند و ما به دلیل عدم سرمایه‌گذاری نمی‌توانیم برداشت زیادی داشته باشیم. اکنون پارس‌جنوبی به مرحله‌ای رسیده که باید افزایش فشار اعمال شود که هزینه دارد و هم اینکه باید از تکنولوژی جدید استفاده کنیم که بتوانیم برداشت افقی داشته باشیم، در حالی که اکنون فاز ۱۱ کند جلو می‌رود، برداشت افقی، سرمایه‌گذاری جدید و فشارافزایی نداریم. در هر صورت روند کار ایده‌آل نیست، قطر سرمایه‌گذاری می‌کند، تکنولوژی جدید بکار می‌گیرد، با شرکت‌های بزرگ قرارداد منعقد می‌کند، هم نیاز دنیا را برآورده می‌کند و هم اینکه در آینده گاز بیشتری برداشت می‌کند. اما سمت ایران چاه‌ها افت می‌کنند، سرمایه‌گذاری صورت نمی‌گیرد و امکان واردات تکنولوژی جدید را نیز نداریم. در حال حاضر منحنی تولید گاز در ایران رو به نزول است و هر قدر زمان بیشتری می‌گذرد شدت کاهش تولید تشدید می‌شود و تا چند سال آینده کلا افت می‌کند. وزارت نفت، دولت و مجلس از هم اکنون باید به فکر تکنولوژی و سرمایه‌گذاری باشند و هم فشارافزایی صورت گیرد.

عراقی با بیان اینکه بحران گاز در کشور جدی است، ادامه داد: مثلا زمستان امسال بسیاری از صنایع باید محدود شوند که گاز منازل قطع نشود، زیرا اگر گاز منازل قطع شود بحران اجتماعی بوجود می‌آید و این در حالی است که گاز صنایع هم قطع شود بحران اقتصادی بوجود می‌آید و پتروشیمی، فولاد و نیروگاه‌ها به مشکل برمی‌خورند و مجبورند روی سوخت دوم بروند و هوا آلوده‌تر شود.

مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین نیز روز اخیرا به خبرگزاری ایسنا گفت: «برای سرمایه‌گذاری نیاز به امنیت و تضمین شرایط است و با توجه به تحریم‌هایی که اقتصاد ایران در سال‌های گذشته آن را تجربه کرده، برخی از شرکت‌های چینی نیز می‌ترسند که در صورت ورود به ایران با محدودیت مواجه شوند.» آقای حریری افزود: «در حال حاضر همانطور که اروپایی‌ها محدودیت‌هایی دارند، قطعا نگرانی برای شرکت‌های چینی نیز وجود دارد… ایران امروز پنجمین کشور منطقه خلیج فارس در همکاری با چین است. ما در سال ۲۰۱۴ شریک اول تجاری چین در منطقه بودیم، اما امروز این جایگاه را عربستان سعودی از آن خود کرده است. برای چین تامین پایدار انرژی یک اولویت اساسی به شمار می‌رود و قطعا در این راستا با کشور‌های منطقه همکاری خواهد کرد، اما این به معنی کنار رفتن ایران نیست.»

سرمایه‌گذاری مستقیم چین طی سال گذشته میلادی در عربستان سعودی ۵۱۴ میلیون دلار و در امارات عربی متحده حدود ۷۷۰ میلیون دلار بوده است.