نزدیک به پنج سال پس از اینکه اداره میراث فرهنگی همدان از اختصاص ردیف بودجه برای مرمت عمارت تاریخی شجاع‌السلطنه شهرستان بهار را تایید کرد و وعده داد این بنای تاریخی را به خانه صنایع‌دستی تبدیل می‌کند، رسانه‌های محلی همدان تصاویری از این عمارت منتشر کردند که آشکار می‌کند اکنون به یک مخروبه‌ متروکه تبدیل شده است.

خانه تاریخی شجاع‌السلطنه واقع در روستای پرلوک شهرستان بهار استان همدان که سال ۱۳۹۵ در فهرست میراث ملی ایران ثبت شد، میراثی به‌جامانده از دوران قاجار است. این عمارت تاریخی ورودی هشتی، حیاط، حوض، پستو، ایوان، پنجره‌های ارسی، شاه‌نشین، سه‌دری و آشپزخانه سنتی دارد و معماری ایران در دوران قاجار را بازنمایی می‌کند.

با وجود اینکه محافظت، رسیدگی و مرمت آثار ثبت‌شده در فهرست میراث ملی از وظایف وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است، تصاویر منتشرشده از خانه تاریخی شجاع‌السلطنه نشان می‌دهد که این خانه نیز مانند سایر خانه‌های تاریخی در شهرهای دیگر تا تخریب کامل فاصله‌ای ندارد؛ به‌ طوری‌ که بخش‌های زیادی از سقف و دیوارهای آن فروریخته است.

مصطفی پاشایی، رئیس وقت میراث فرهنگی شهرستان بهار، مرداد ۱۳۹۸، گفته بود که با تامین بودجه ۸۰ میلیون تومانی، عملیات مرمت خانه شجاع‌السلطنه از یک ماه قبل آغاز شده است. این مدیر دولتی ضمن اشاره به اینکه عمارت شجاع‌السلطنه مالک خصوصی دارد، وعده داد که این بنای تاریخی با تلاش میراث فرهنگی به خانه صنایع‌دستی یا اقامتگاه بومگردی تبدیل می‌شود.

او همچنین اعلام کرد که سقف و دیوارهای عمارت که در اثر بارندگی خسارت دیده‌اند، در حال بازسازی‌اند و کار مرمت خانه تاریخی شجاع‌السلطنه «احتمالا تا دو ماه دیگر» تمام می‌شود. حالا بیش از چهار سال از این مصاحبه می‌گذرد و تصاویر خانه تاریخی شجاع‌السلطنه گویای آن است که برای مرمت و بازسازی این بنا هیچ اقدامی انجام نشده و معلوم نیست بودجه آن برای چه مصارفی هزینه‌ شده است. این در حالی‌ است که فعالان میراث فرهنگی تاکید دارند این بنا قابلیت حفظ و نگهداری دارد و می‌تواند به یکی از جاذبه‌های گردشگری همدان تبدیل شود.

البته خانه تاریخی شجاع‌السلطنه تنها میراث تاریخی در خطر در همدان نیست. فعالان میراث فرهنگی هشدار داده‌اند که قلعه باستانی پرلوک در مجاورت عمارت شجاع‌السلطنه نیز در حال تخریب است و در جهت محافظت از آن اقدامی انجام نمی‌شود؛ این قلعه نیز در فهرست میراث ملی ثبت شده است.

ویدیویی هم که به‌تازگی در کانال تلگرام هفته‌نامه همدان‌نامه منتشر شد، نشان می‌دهد در سایه بی‌اعتنایی مسئولان میراث فرهنگی، مالک خصوصی یکی از کوره‌های تاریخی جورقان یا «گوراوان» را عامدانه تخریب کرده است.

در شهر تاریخی جورقان، چندین کوره آجرپزی تاریخی وجود دارد که در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده‌اند. بر اساس اسناد تاریخی، پیشینه ساخت کوره‌ها به سال ۱۳۴۵ می‌رسد. این کوره‌ها از اتاقک‌هایی به شکل بیضی ساخته شده‌اند که در نقطه میانی بیضی دودکش کوره‌ها قرار گرفته است که به تمام اتاقک‌ها راه دارد و دود حاصل از سوخت را به بیرون هدایت می‌کند.

بر مبنای ماده ۵۵۸ قانون مجازات اسلامی، تخریب تمام یا قسمت‌هایی از مکان‌ها و بناهای تاریخی و فرهنگی ثبت‌شده در آثار ملی ایران جرم است و مجازات آن یک تا ۱۰ سال حبس است. بر اساس ماده ۵۶۴ همین قانون نیز «اگر فردی بدون مجوز میراث فرهنگی به تغییر، تعمیر، توسعه یا تزیین مکان‌های فرهنگی و تاریخی ثبتی مبادرت کند، علاوه بر جریمه نقدی به شش ماه تا دو سال حبس محکوم می‌شود».

از طرفی محافظت و نگهداری از آثار تاریخی، حتی آن دسته از آثار که مالک خصوصی دارند، به عهده یگان حفاظت میراث فرهنگی است. با وجود این، میراث فرهنگی نه‌تنها برای محافظت از میراث تاریخی و ملی ایران اقدام موثری انجام نمی‌دهد که گاه با انکار ارزش تاریخی آن‌ها، در تخریب این آثار نقش ایفا می‌کند.