آمارهای شرکت ملی گاز ایران نشان میدهد رشد سالانه تولید گاز ایران در سه سال گذشته به طور متوسط دو درصد بوده است.
گزارش جدید شرکت بریتانیایی “بیپی” نشان میدهد که در دهه گذشته رشد تولید گاز ایران بهطور متوسط بالای ۵ درصد بود، اما در سه سال گذشته به ترتیب ۲.۸ درصد، ۱.۱ درصد و ۱.۶ درصد بوده است.
همچنین در حالی که جواد اوجی، وزیر نفت ایران، روز شنبه دوم تیرماه مدعی شد که ایران تنها از پارس جنوبی روزانه ۷۱۰ میلیون متر مکعب تولید گاز دارد، هم آمارهای بیپی و هم شرکت ملی گاز ایران نشان میدهد، کل تولید گاز ایران از همه میادین نفتی و گازی کشور هم به رقم ادعایی آقای اوجی نمیرسد.
آمارهای شرکت ملی گاز نشان میدهد که سال گذشته میزان تزریق روزانه گاز پالایششده از میدان پارس جنوبی به خطوط لوله سراسری تنها ۵۱۰ میلیون متر مکعب است.
آمارهای بیپی نیز نشان میدهد که مجموع کل تولید روزانه گاز ایران از همه میادین نفتی و گازی در سال گذشته میلادی کمتر از ۶۸۸ میلیون متر مکعب بوده است.
جواد اوجی برای نشان دادن “موفقیتهای” دولت سیزدهم، طی ماههای گذشته ارقام اغراقآمیزی از تولید نفت و گاز کشور داده است که با هیچ کدام از آمارهای رسمی و بینالمللی همخوانی ندارد.
برای نمونه او تولید روزانه نفت خام ایران را طی هفتههای گذشته ۳.۶ میلیون بشکه عنوان کرده که نه در تطابق با ارزیابی اوپک و آژانس بینالمللی انرژی است که این رقم را زیر ۳.۳ میلیون بشکه برآورد کردهاند و نه اصولا با توجه به حجم مصرف داخلی و صادرات نفت ایران، رقم ادعایی اوجی درباره تولید نفت با واقعیت همخوانی دارد.
طبق برآورد شرکت بیپی، ایران در سال گذشته ۱.۶ درصد رشد تولید گاز و ۲.۴ درصد رشد مصرف گاز داشته است. بدین ترتیب جا برای صادرات آن تنگتر شده است.
صادرات گاز ایران سال گذشته شاهد افتی ۲۴ درصدی شده و به ۱۴.۳ میلیارد متر مکعب رسیده است. علت اصلی، نصف شدن گاز تحویلی ایران به ترکیه است.
ترکیه سال گذشته افت خرید گاز از ایران را با خرید بیشتر گاز از جمهوری آذربایجان، روسیه و آمریکا جبران کرد.
ایران طی سالهای گذشته نتوانسته برای پوشش رشد سالانه مصرف گاز، تولید آن را به اندازه کافی افزایش دهد و هماکنون در پیک مصرف زمستانی با بیش از ۲۵۰ میلیون متر مکعب کسری روزانه گاز مواجه است که این رقم عظیم، معادل کل مصرف گاز ترکیه است.
وضعیت برق ایران
ایران در تابستانها نیز با کسری شدید برق مواجه است و اخیرا معاون وزیر صمت طی نامهای اعلام کرد که تحویل برق به صنایع فولاد و سیمان از ابتدای تابستان نصف میشود.
جمهوری اسلامی سال گذشته تنها یک سوم اهداف رشد تولید برق را محقق کرد و تنها دو هزار مگاوات نیروگاه برقی جدید راهاندازی کرد که بخش اعظم آن نیز از انواع کمبازده گازی و بخاری بود.
شرکت بیپی در گزارش ارزیابی وضعیت انرژی جهان در سال ۲۰۲۳، در مورد برق ایران میگوید، تولید برق این کشور نسبت به سال ۲۰۲۲ حدود ۴.۳ درصد افزایش یافته، اما علت اصلی آن احیای بخشی از نیروگاههای برقی آبی کشور است که طی چند سال گذشته به خاطر خشکسالی بسیار کمتر از ظرفیت اسمی، تولید برق داشتند.
تولید برق آبی ایران در سال گذشته به نزدیک ۲۳ تراوات ساعت رسید که جهشی ۶۲ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۲ نشان میدهد.
بدون در نظر گرفتن احیای تولید برق آبی از سدها، رشد تولید برق ایران در سال گذشته کمتر از ۲ درصد بود، در حالی که ایران برای جلوگیری از بدتر شدن کسری برق نیازمند رشد سالانه بالای ۵ درصدی تولید برق است.
شرکت بیپی میگوید، تولید برق هستهای، خورشیدی و بادی ایران نیز سال گذشته هیچ رشدی نداشته و مجموع سهم نیروگاههای تجدیدپذیر و هستهای از تولید برق ایران تنها ۲ درصد است.
این در حالی است که برای نمونه امارات متحده عربی بدون درگیر شدن با جامعه جهانی و تحریمها، سال گذشته ۵ برابر ایران تولید برق هستهای داشت. این کشور همچنین هفت برابر ایران تولید برق از منابع تجدیدپذیر دارد.
عربستان سعودی و ترکیه نیز به ترتیب سه برابر و ۳۵ برابر ایران تولید برق از منابع تجدیدپذیر خورشیدی و بادی دارند.
انتشار گازهای گلخانهای
شرکت بیپی در بخش دیگری از گزارش خود به وضعیت انتشار گازهای گلخانهای که مهمترین عامل گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی است، اشاره کرده و گفته است، انتشار گازهای گلخانهای ایران پارسال نیز مانند روال سالهای گذشته افزایش داشته و به ۹۳۷ میلیون تن رسیده است.
ایران با اقتصادی کوچک و حتی کوچکتر از اقتصاد امارات یا کمتر از نصف اقتصاد ترکیه، از لحاظ انتشار گازهای گلخانهای مقام ششم جهان را دارد.
بخشی از علت انتشار افسارگسیخته گازهای گلخانهای ایران مربوط به سهم بسیار بالای انرژیهای فسیلی در سبد انرژی این کشور است؛ بهطوری که نفت و گاز سهمی ۹۸ درصدی در کل مصرف انرژی ایران دارد.
نکته دیگر تلفات سهمگین انرژی در همان مرحله تولید و توزیع در ایران است.
برای نمونه ۱۰ درصد از گاز و ۱۳ درصد از برق تولیدی ایران در همان مرحله تولید، انتقال و توزیع به خاطر فرسوده بودن شبکه تلف میشود.
نکته دیگر غیراستاندارد بودن سوختهای تولیدی ایران است؛ بهطوری که میزان ترکیب گوگرد مازوت تولیدی پالایشگاههای ایرانی ۷ برابر استانداردهای جهانی است و تنها یک چهارم بنزین تولیدی ایران استانداردهای یورو ۴ و یورو ۵ را دارد.
اما نکته مهمتر، شدت بسیار بالای مصرف انرژی در ایران است. شدت مصرف انرژی به زبان ساده یعنی میزان مصرف انرژی به ازای تولید هر واحد کالا یا خدمات (تولید ناخالص داخلی) که شاخصی برای محاسبه کارایی مصرف انرژی است.
برای نمونه آمارهای بیپی نشان میدهد، در حالی که اقتصاد آلمان ۱۰ برابر بزرگتر از اقتصاد ایران است، اما مصرف انرژی این کشور کمتر از ایران است.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید