واکنش دولت روحانی به بازآفرینی “کمیته” چه خواهد بود؟
توقیف هفته‌نامه یالثارات الحسین به ۶ ماه نرسید و نشریه انصار حزب‌الله درست در روز ۱۸ تیر که یادآور حمله گروه‌های فشار به دانشگاه تهران در سال ۷۸ است، به روی دکه آمد. ارگان مطبوعاتی این گروه تندرو در شماره ۷۵۵ خود که پس از توقفی کوتاه منتشر شده، از آغاز “دوران جدید” و حضور میدانی این نیروها به ویژه برای “امر به معروف و نهی از منکر” خبر داده است.
انصار حزب‌الله: نیازی به مجوز نداریم
وبسایت انصار حزب‌الله پیش از انتشار هفته‌نامه خبر داده بود که از روز اول تیر ماه “اولین گروه‌های گشت‌های موتوری امر به معروف و نهی از منکر” راهی خیابان‌های تهران شده‌اند. محل ماموریت این گشت‌ها پارک‌ها، مراکز خرید و معابر موجود در محدوده جغرافیایی تعیین شده و ترکیب آنها را هم “اقشار مختلف مردمی از رئیس ستاد اجرائی انصارحزب الله گرفته تا فعالان فرهنگی، اصحاب رسانه وحتی کسبه صنوف مختلف شهر تهران” تشکیل می دهند.
اما وقتی خبرنگاران از فرمانده ناجا در این زمینه پرسیدند، سردار اسماعیل احمدی‌مقدم پاسخ داد که راه‌اندازی گشت موتوری انصار را “از شما می‌شنوم و باید پرس‌وجو کنم.” او در مورد همکاری بسیج هم در مورد بحث حجاب تاکید کرد که بسیج برخورد سلبی نخواهد داشت و به صورت ایجابی فعالیت می‌کند.
اما دبیرکل انصار حزب‌الله روز هفدهم تیر ماه به ایسنا گفت که گشت‌های موتوری انصار احتیاجی به مجوز ندارد. عبدالمجید محتشم توضیح داد: “ما در لفظ مناقشه نداریم و اگر تعبیر گشت‌های موتوری تداعی‌گر نوعی تشابه و تداخل با گشت‌های متعارف نیروی انتظامی است ما از این لفظ عبور می‌کنیم و تأکید داریم که این گشت‌ها تداخلی با گشت‌های متعارف نیروی انتظامی ندارد.”
او تاکید کرد: “این موضوعی نیست که دستگاه‌های قانونی از آن بی‌خبر باشند؛ البته این‌گونه اقدامات، تجمع و یک اقدام سیاسی نیست که احتیاج به مجوز داشته باشد. امر به معروف و نهی از منکر یک وظیفه شرعی، انقلابی و همگانی است.”
به گفته او، این گشت‌ها «فعالیتشان در حد لسانی» است و تلاش دارند که بازدارنده باشند اما “اگر جایی شاهد منکری ساماندهی شده و توطئه گونه باشیم کار فردی صورت نمی‌گیرد و با اتکا به مسئولان ذیربط اقدام عملی انجام می‌شود.”
هفته نامه یالثارات هم از تجمع اعتراض‌آمیز “حزب‌اللهی‌ها” در تاریخ ۲۱ تیر ماه خبر داده که در مقابل سازمان صدا و سیما و در “اعتراض به کم کاری رسانه ملی” برگزار خواهد شد. این تجمع “آخرین نمونه از برونداد انسجام گروه‌های حزب‌اللهی” معرفی شده است. همچنین “مانیفست جدید انصار حزب‌الله در فعالیت‌های میدانی” منتشر شده که در آن از “سازمان یافتگی و نهادمندی اقشار مختلف حزب‌اللهی برای حضور پررنگ در میادین” و “بخصوص امر به معروف و نهی از منکر” یاد شده است.
از کمیته تا گشت ارشاد انصار حزب‌الله
حتی بیش از نوع پوشش، استفاده از موتورسیکلت تبدیل به یکی از ویژگی‌های انصار حزب‌الله شده؛ تشکلی به گفته دبیرکل آن در دهه ۷۰ و در پاسخ به دستور آیت‌الله خامنه‌ای درباره لزوم حضور رزمندگان در مقابله با تهاجم فرهنگی ایجاد شده است. درباره این تشکل و رابطه‌اش با قدرت و به ویژه سپاه و بسیج روایت‌های بسیاری وجود دارد. در سال‌های اخیر رسانه‌ها از عناوینی مانند لباس شخصی‌ها و گروه فشار هم استفاده کرده‌اند که گاهی جایگزینی برای انصار حزب‌الله بوده و حتی نیروهای بسیج و سپاه را هم در برمی‌گرفته است. در یک تعریف کلی و نه چندان دقیق، انصار حزب‌الله را می‌توان تجمعی از بسیجیان تندرو دانست که یا طبق تشخیص خود و یا با هماهنگی برخی مراجع امنیتی و مذهبی بدون توجه به روال و روند قانونی اقدامات عملی انجام می‌دهند و از به کار بردن خشونت هم ابایی ندارند. امکانات گستردهای هم در اختیار آنان است و نیروی انتظامی از تحرکات آنها ممانعت نمی‌کند و به دلیل اقادامات غیرقانونی‌شان مورد تعقیب دستگاه قضایی قرار نمی‌گیرند.
حالا هم که گشت ارشاد مخصوص به خود راه انداخته و آشکارا می‌گویند نیاز به دریافت مجوز ندارند. این گشت‌های موتوری بیش از هرچیز، یادآور حضور کمیته‌ها در دهه ۶۰ است که برخورد خشونت‌آمیزی در جهت اجباری کردن حجاب اسلامی داشتند.
فعال شدن انصار حزب‌الله در زمینه پوشش، محصول فضایی است که نمایندگان مجلس، دستگاه قضایی و چهره‌های مذهبی مدام از بدحجابی گلایه می کنند و خواستار تشدید برخوردها هستند. البته انصار حزب‌الله به دلیل جایگاه ویژه اش نیاز به حمایت قانونی ندارد اما به تازگی یک طرح دو فوریتی هم با عنوان “حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر” در مجلس شورای اسلامی تصویب شده است. در مقدمه این طرح آمده بود که به دلیل “خلاء قانونی در حال حاضر مبادرت به انجام وظیفه امر به معروف و نهی از منکر، حتی در مواردی ممکن است مشمول عنوان مجرمانه ایجاد مزاحمت نیز باشد.” با تصویب نهایی این طرح، کسانی که با آمران به معروف برخورد کنند سخت‌گیرانه مجازات خواهند شد.
دغدغه ترویج امر به معروف و نهی از منکر اما تنها به نمایندگان مجلس محدود نمی‌شود. محمدرضا نقدی، رئیس سازمان بسیج هم به تازگی گفته شورای امر به معروف و نهی از منکر به این نتیجه رسیده که “مهم‌ترین منکری که باید در کشور به آن توجه و با آن مبارزه کرد، بحث ماهواره‌ای و شبکه‌های خارجی است که ریشه بسیاری از منکرات دیگر است.”
چند سال پیش هم موضوع تشکیل وزارتخانه امر به معروف و نهی از منکر از سوی آیت‌الله مکارم شیرازی مطرح شد. این مرجع تقلید گفته بود که باید “وزارت امر به معروف و نهی از منکر” ایجاد شود تا به مسائل اخلاقی در مدارس و دانشگاه‌ها و رسانه‌ها رسیدگی شود. یک ماه بعد سیداحمد خاتمی هم پیشنهاد تاسیس وزارت امر به معروف و نهی از منکر را مطرح کرد. بعد از آن هم گروهی از نمایندگان پیگیر این خواسته شدند که البته به نتیجه نرسید.
وزارتخانه امر به معروف و نهی از منکر تشکیل نشد اما شهریور ماه سال گذشته ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر از اجرای طرح “تذکر لسانی” در ۲۰۰ شهر کشور خبر داد؛ طرحی که قرار بود با مشارکت سپاه باشد و هیچ محدودیتی برای دایره این تذکر لسانی(زبانی) ذکر نشده بود. در آن هنگام، یک حقوقدان به روزآنلاین گفته بود که حضور “نیروهایی که کمترین اطلاعات را از قانون و حقوق شهروندی دارند” در خیابان‌ها، یادآور حضور کمیته‌هاست.
در طول یک سال گذشته بارها و بارها این وعده حسن روحانی در رسانه‌ها و از جمله گزارش‌های روز تکرار شده که در ایام انتخابات گفته بود: “نخواهم گذاشت ماموری بی‌نام و نشان از کسی سئوال کند. دختران جامعه خود حافظ حجاب و عفاف هستند”. حالا ماموران بی‌نام و نشان سوار بر موتور در شهر راه‌افتاده‌اند و خود را بی‌نیاز از قانون و مجوز می‌دانند. آیا دولت روحانی که در زمینه پوشش مورد انتقادات سخت اصولگرایان قرار دارد، می‌تواند جلو این ماموران بی‌نام و نشان را بگیرد و به آنها تفهیم کند که “نمی‌توان مردم را به زور به بهشت برد”؟
*شرح عکس: حضور نیروهای موتوری لباس شخصی پیشاپیش یگان ویژه برای حمله به اعتراضات مردمی جنبش سبز
از: روز
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید