در حدود ششصد سال پیش از ساخته شدن کولوسئوم و تنها چند سال پس از آزادی بردگان یهودی در بابل به دست کوروش و بازگشت آنان به اورشلیم، ساخت تخت جمشید در زمان داریوش بزرگ آغاز شد ــ اثری پرشکوه با زیربنای ۱۷۵ هزار متر مربع، یعنی هشت برابر کل زیربنای کولوسئوم
در حدود ۱۹۵۰ سال پیش، روم پس از حمله به اورشلیم آن را ویران کرد و مردمانش را به بردگی گرفت. در حدود ۴۵ تا ۶۰ هزار نفر از این بردگان در ساختن کولوسئوم به کار گرفته شدند و بسیاری از آنان در حین کار کشته شدند. مراسم افتتاحیهی کولوسئوم با کشتار ۹ هزار حیوان غیراهلی برگزار شد.
در کولوسئوم، زنان و مردان از هم جدا بودند و جایگاه زنان، که در طبقهی پنجم بود، هم دید بسیار بدی به میدان داشت و هم بسیار ناامن و خطرناک بود، چراکه سکوهایش با طنابهایی نگه داشته میشد که هر از چندی پاره میشد و زنان از ارتفاع پنجاه متری به پایین سقوط میکردند؛ اما جایگاه مردان بسیار امن بود، آنان بر روی سکوهای سنگی مینشستند.
کولوسئوم محل برگزاری جشنهای امپراتوری روم بود. در این جشنهای صدروزه، حیوانات درنده را به جان بردگان و گلادیاتورها میانداختند یا گلادیاتورها را، که برده بودند و اکثراً پیش از ۲۲ سالگی میمردند، مجبور به کشتن یکدیگر میکردند؛ در حالی که امپراتور و مردم روم با اشتیاق تمام به تماشا نشسته بودند. در هر دوره از این جشنها، در حدود پنج هزار برده و گلادیاتور به قتل میرسیدند. در روزهای دیگر نیز، محکومان به مرگ را جلوی حیوانات درنده می انداختند تا زندهزنده خورده شوند، باز در حالی که امپراتور و مردم تماشاگر مرگ دردناک این آدمیانِ تیرهبخت بودند.
کف میدان کولوسئوم همیشه پوشیده از ماسه بود تا خونهای قربانیان بهراحتی جذب شود. در کل، بیش از یک میلیون نفر، از جمله پانصد تا هفتصد هزار گلادیاتور، در صحن کولوسئوم به طرزی وحشیانه کشته شدند؛ و شاید بتوان این میدان چهار هزار متر مربعی را «بزرگترین قتلگاه» در تاریخ بشر خواند.
امروزه، کولوسئوم محبوبترین بنای ایتالیا و نماد شهر روم و تمدن رومی است و همهی رمیان، ایتالیاییها، و حتی اروپاییان به این تمدن افتخار میکنند. در سال ۲۰۰۷، بر اساس یک نظرسنجی با شرکت بیش از صد میلیون نفر، کولوسئوم جزو هفت اثر برتر و محبوب جهان برگزیده شد؛ و در سال ۲۰۱۱، مبلغ ۲۵ میلیون یورو تنها برای تمیز کردن دیوارهای کولوسئوم و چند مرمت جزئی در آن هزینه شد. یک ضرب المثل قدیمی ایتالیایی میگوید: «تا زمانی که کولوسئوم استوار است، رم نیز استوار است.»
در حدود ششصد سال پیش از ساخته شدن کولوسئوم و تنها چند سال پس از آزادی بردگان یهودی در بابل به دست کوروش و بازگشت آنان به اورشلیم، ساخت تخت جمشید در زمان داریوش بزرگ آغاز شد ــ اثری پرشکوه با زیربنای ۱۷۵ هزار متر مربع، یعنی هشت برابر کل زیربنای کولوسئوم. بر اساس سندهای انکارناپذیر، یعنی خشتنوشتههای هخامنشی کشفشده در تخت جمشید، در ساختن تخت جمشید هیچ بردهای به کار گرفته نشد و کارگران و مهندسان و هنرمندان امپراتوری ایران در بهترین شرایطِ کاریِ ممکن این اثر بزرگ بشری را آفریدند.
پادشاهان ایرانی در تخت جمشید جشنهای ایرانی را برگزار میکردند، مانند نوروز و مهرگان، که ریشه در آشتی، مهر، طبیعت، و زندگی انسانی دارد. همهی نگارههای حکشده بر دیوارها و سنگهای تخت جمشید نشاندهندهی جشنها و فرهنگ و اسطورههای زیبای ایرانی است و تخت جمشید مرکز بزرگترین قدرت جهان در آن روزگار بوده است. اما برخورد برخی از ما ایرانیان، بهویژه عدهای از اسلامگرایان تندرو و چپگرایان افراطی و برخی مدعیان روشنفکری، با این اثر بزرگ هنری جهان و اصولاً با تاریخ و هویت ایرانی بسیار غیردوستانه و نابخردانه بوده است.
از: گویا