دینا دوستی، نوازنده کمانچه در گروه «رستاک» در گفت‌وگو با یورونیوز فارسی از دشواری‌هایی گفته که این گروه موسیقی در ایران به دلیل همکاری با زنان داشته است. اینکه مدام به لبخند و حرکت و حجاب زنان گیر می‌دادند.
یورونیوز فارسی در آستانه سال نو و همزمان با اجرای نوروزی گروه موسیقی «رستاک» در پاریس با برخی اعضای این گروه گفت‌وگو کرده است.
دینا دوستی، نوازنده کمانچه در این گروه در گفت‌وگویی کوتاه از محدودیت پیش‌روی زنان نوازنده در اجراهای داخل ایران و تجربه اجرای بدون حجاب اجباری در خارج از کشور گفته است.
گروه «رستاک» یک سال پیش از جان باختن مهسا امینی و شکل‌گیری جنبش «زن، زندگی، آزادی» از ایران به ترکیه مهاجرت کرد. محدودیت‌ها و فشارها به اندازه‌ای بود که آنها نمی‌توانستند بسیاری از ایده‌های گروه را عملی کنند و با چالش «خودسانسوری» مواجه شده بودند.
دینا دوستی که حالا بدون حجاب اجباری، کمانچه به دست روی صحنه می‌رود به یورونیوز فارسی گفت که «احساس سبکی می‌کند و دیگر از آن فشار پیشین به هنگام اجرا خبری نیست. فشاری که برای او به مثابه عبور از اتاق حراست بود».
دینا دوستی در گفت‌وگو با یورونیوز از مشکلات پیش‌روی زنان نوازنده و خط قرمزها در ایران گفته است.
یورونیوز: نقش زنان در گروه رستاک چگونه تعریف می‌شود؟
دینا دوستی: «از همان ابتدای شکل‌گیری گروه تا همین حالا، زنان نقش تعیین‌کننده و برابری در گروه داشتند. ما هر کدام ایده و پیشنهاد خودمان را می‌دهیم و چه در ویدیوها و چه در اجراها تلاش شده تا حضور برابری داشته باشیم. ما پابه پای همدیگر کار کرده و ایده‌پردازی می‌کنیم.»
یورونیوز: گروه رستاک به دلیل حضور زنان، با چه تذکرها و محدودیت‌هایی مواجه شد؟
دینا دوستی: «تذکرها زیاد بود. می‌گفتند خانم‌ها چرا زیاد لبخند می‌زنند. چرا زیاد حرکت می‌کنند. لاله گوش‌شان دیده می‌شود. حجاب‌شان ایراد دارد و ده‌ها مساله دیگر.»
یورونیوز: آیا شما خودتان تا کنون احضار شدید؟
دینا دوستی: «خیر، جالب اینکه اغلب مردان گروه را احضار می‌کردند.»
یورونیوز: آیا این تذکرها در رفتار شما تاثیری داشت؟
دینا دوستی: «خیر خوشبختانه دوستانی که می‌رفتند و آن تذکرها را می‌شنیدند مساله را چندان به ما منتقل نمی‌کردند و ما گوش به گوش می‌شنیدیم که چه شده است. اما اغلب وقتی از روی صحنه پایین می‌آمدیم خودمان می‌دانستیم که احتمال دارد یکی دو نفر را احضار کنند و توضیحاتی بدهند. گروه رستاک هیچگاه توصیه‌ای به زنان نکرد. آنها نمی‌خواستند برای نمونه دینا دوستی فکر کند که باری بر دوش گروه است. این همراهی در تمام این سالهای همکاری برقرار بود.»
یورونیوز: نظرتان درباره کنسرت‌های بانوان در ایران چیست؟
دینا دوستی: «به شدت مخالف چنین کنسرت‌هایی هستم؛ زیرا با حضور در این مدل کنسرت‌ها در واقع انگار به این محدودیت تن می‌دهیم.»
یورونیوز: ممیزان چه ایرادهایی به رستاک می‌گرفتند؟
دینا دوستی: «هر بار مساله این بود که خانم‌ها خیلی می‌خندند یا تحرک‌شان زیاد است یا مساله حجاب را متذکر می‌شدند. ما در گروه همیشه دراجراها به یکدیگر لبخند می‌زدیم زیرا این شکل از رفتار بین گروه، بخشی از اجرای ما در موسیقی فولکلور بود.»
یورونیوز: و برخی از کنسرت‌ها در ایران به دلیل ممیزی‌ها لغو می‌شد؟
دینا دوستی: «بله موارد لغو زیاد داشتیم. از این گذشته گاهی تا دو سه ساعت مانده به اجرا همه چیز خوب پیش می‌رفت و به یکباره یک نهاد تصمیم می‌گرفت مجوز اجرای کنسرت را لغو کند. اینطور بود که پس از آن همه تمرین و سرمایه‌گذاری، مجبور بودیم از آن اجرا صرف نظر کنیم. اغلب هم دلیل لغو کنسرت‌ها به حضور زنان باز می‌گشت اما اعضای رستاک در تمام این سالها حاضر نشدند که هیچ کنسرتی را بدون حضور زنان نوازنده گروه اجرا کنند که اتفاقا رویه خوبی هم شکل گرفته بود. ممیزان دیگر می‌دانستند که گروه رستاک بدون زنان روی صحنه نمی‌رود.»
یورونیوز: گاهی ممیزان خواستار حذف زنان از یک کنسرت می‌شدند. این به نظرتان یعنی چه؟
دینا دوستی: «خنده‌دار است. شاید آنها فکر می‌کنند حضور زنان نوازنده تزئینی، دکوری و نمایشی است. اما اینطور نیست. من اگر کمانچه نواز هستم و در گروه رستاک ساز می‌زنم، در صورت حذف از کنسرت، تمام بخش‌های کمانچه نوازی گروه ناتمام باقی می‌ماند.»
یورونیوز: از محدودیت در برخی استان‌ها و شهرها بگویید؟
دینا دوستی: «خوب ما در یکسری شهرها نمی‌توانستیم روی سن برویم. برای نمونه خیلی مشتاق بودیم در اصفهان اجرا کنیم اما هیچوقت فرصتی دست نداد. تنها یکبار میسر شد که آنهم با واقعه هواپیمای اوکراینی مصادف شد و ما کنسرت را کنسل کردیم. کامل مشخص است که زنان محال است در اصفهان بتوانند روی استیج بروند. در لرستان هم هیچگاه نتوانستیم اجرا کنیم و البته بسیاری شهرهای دیگر که خاطرم نیست.»
یورونیوز: به عنوان یک زن نوازنده، پیش از اجراها در ایران چه حس و حالی داشتید؟
دینا دوستی: «استرس و فشار فراوان. به ویژه در هر شهری پیش از اجرا یکسری تذکرهای جدید می‌دادند. انگار از اتاق حراست رد می‌شویم.»
یورونیوز: و پس از مهاجرت به استانبول و اجراهای خارجی بدون حجاب اجباری؟
دینا دوستی: «بعد از چند کنسرت دیدم چقدر سبک ساز می‌زنم و چه فشاری از رویم برداشته شد. در ایران مدام به این فکر می‌کردم که نکند سربند من لیز بخورد ولاله گوشم معلوم شود و نکند حرکاتم و لبخندم زیاد باشد. آنقدر فشار رویم بود که خودم حواسم به آن نبود. اما وقتی نخستین بارها در خارج از ایران بدون حجاب اجباری روی سن رفتم، دیدم چقدر سبک‌تر شده‌ام.»
یورونیوز: دلیل این فشارها از سوی ممیزان موسیقی چیست؟
دینا دوستی: «آنها صرفا دنبال جنگ روانی هستند. مساله آنها این نبوده که ما حرکت زیادی داریم یا لبخند می‌زنیم. آنها می‌خواهند ما از این نقطه‌ای که هستیم فراتر نرویم. با این کار، رفته رفته خودمان دچار خودسانسوری می‌شویم و این امر در وجودمان نهادینه می‌شود. گویی آنها ذهن ما را تربیت کرده‌اند.»
یورونیوز: چطور شد وارد هنرستان موسیقی شدید؟
دینا دوستی: «قصه‌اش جالب است. پدربزرگم دوست داشت مادرم و داییهایم ساز بزنند اما فرصتش فراهم نشده بود. بعدتر پدربزرگم از فرزندانش خواست تا در میان نوه‌هایشان فردی دنبال موسیقی برود. مادرم وقتی راهنمایی بودم گفت دوست داری بروی هنرستان موسیقی؟ من هم گفتم بله؛ اما تا آن موقع هیچ تصویری از هنرستان موسیقی نداشتم. پدربزرگم به لحاظ مالی خیلی حمایت کردند زیرا هنرستان غیرانتفاعی بود و هزینه‌هایش بالا.»
یورونیوز: و از هم‌کلاسی‌های آن زمان‌تان خبر دارید؟ چطور با محدودیت‌ها برای زنان در ایران کار می‌کنند؟
دینا دوستی: «در کلاس من، بالای ۵۰ درصد از همکلاسی‌ها از ایران رفتند. خیلی‌ها هم از ابتدا دنبال آموختن ساز بین‌المللی می‌روند که بتوانند راحت‌تر مهاجرت کنند.»
از: یورونیوز
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید