۲۰ روز مانده به ضرب‌الاجل سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان به ایران برای یک توافق جدید هسته‌ای، اکنون مجید تخت‌روانچی معاون وزیر خارجه ایران اعلام کرد این کشور در ازای لغو تحریم‌های آمریکا، «محدودیت‌هایی بر توسعه هسته‌ای را برای مدت معینی می‌پذیرد.»

او در مصاحبه با روزنامه ژاپنی کیودو که خبرگزاری ایسنا آن را بازنشر کرده، گفته است «تهران می‌تواند به عنوان بخشی از یک توافق برد-برد و عادلانه با محدودیت‌های موقت بر فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز خود موافقت کند.»

این خبر درحالی منتشر می‌شود که اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در جلسه هفتگی خود گفت که هنوز تاریخی برای مذاکره با طرف‌های اروپایی تنظیم نشده است.

به گفته آقای بقایی «نمی‌توانیم بگوییم که مذاکرات [با اروپایی‌ها] متوقف شده است، در نشست استانبول طرفین تفاهم کردند [مذاکرات] ادامه پیدا کند. زمان و مکان هنوز مشخص نشده و ما در ارتباط هستیم.»

آقای بقایی برخی از گزارش‌های اخیر درباره میانجی‌گری نروژ بین ایران و آمریکا را هم رد کرد و گفت در مورد مذاکره با آمریکا «تاکنون هیچ تصمیمی اتخاذ نشده است.»

ایران و سه کشور اروپایی حدود دو هفته پیش در محل کنسولگری ایران در استانبول با هم مذاکره کردند. هر دو طرف اعلام کردند که در این مذاکرات درباره سازوکار موسوم به «ماشه» یا بازگشت خودکار قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد گفت‌وگو شد.

بریتانیا، فرانسه و آلمان تا پایان ماه اوت (حدود سه هفته دیگر) به ایران مهلت دادند تا وارد یک توافق هسته‌ای جدید، برای نظارت بر برنامه اتمی این کشور شود و تهدید کردند که در غیر این صورت، زمینه بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت و تحریم‌های سازمان ملل متحد را فراهم خواهند کرد.

بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، در صورتی که یکی از طرف‌های توافق هسته‌ای برجام که در سال ۱۳۹۴ خورشیدی/ ۲۰۱۵میلادی به‌دست آمد از اجرای آن توسط ایران ناراضی باشد، قادر است زمینه بازگشت خودکار تحریم‌های رفع‌شده شورای امنیت را فراهم کند.

هرچند روسیه و چین اعلام کردند که موافق بازگشت قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت درباره ایران نیستند اما در این شیوه، حق وتو برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها عملاً بی‌اثر شده است.

سخنگوی وزارت خارجه ایران امروز بیستم مرداد/ یازدهم اوت گفته است: «ابزارسازی از سازوکار ماشه نشانه تمایل سه کشور اروپایی برای عدم نقش‌آفرینی جدی و سازنده است. تأکید ما این است که سه کشور اروپایی در برجام قصور دارند.»

ایران می‌گوید سه کشور اروپایی تجاوز نظامی اخیر اسرائیل به ایران را محکوم نکردند و با این اقدام «خود را از نقش‌آفرینی [در مذاکرات هسته‌ای] محروم کردند.»

مقام‌های ایرانی پیشتر گفته بودند که دولت های اروپایی «صلاحیت اخلاقی» برای استفاده از مکانیسم ماشه و بازگشت قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت را ندارند.

مهلت استفاده از این سازوکار مهرماه/اکتبر امسال به پایان می رسد و پس از آن صدور هرگونه قطعنامه احتمالی تازه، به همراهی چین و روسیه احتیاج دارد.

مذاکره با آژانس در تهران و درخواست ایران برای لغو تحریم‌های آمریکا

رئیس‌جمهور آمریکا پس از حملات این کشور به تاسیسات اتمی ایران گفته بود که احتمال لغو تحریم‌های ایران را بررسی می‌کرده اما پس از اولین پیام آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر حکومت ایران بعد از آتش‌بس که در آن اظهار پیروزی علیه آمریکا و اسرائیل کرده بود، این روند را متوقف کرد.

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران یک روز پیش درباره مذاکرات احتمالی با قدرت‌های غربی و اختلافات جاری با آمریکا گفته بود: «تصور نمی‌کنم با دعوا به جایی برسیم. در ذات ما تسلیم شدن نیست.»

در جریان جنگ ۱۲ روزهٔ اسرائیل و ایران، ایالات متحده مراکز اصلی غنی‌سازی اورانیوم در ایران را بمباران کرد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا گفته است که در جریان این بمباران، این مراکز به‌طور کامل از بین رفته و در صورتی که ایران در صدد بازسازی آن برآید، ایالات متحده مجدداً عملیات نظامی خود را تکرار می‌کند.

ایران گفته است که این مراکز «دچار خسارات» گسترده شده‌اند اما میزان خسارات را موکول به ارزیابی سازمان انرژی اتمی کرده است. هنوز گزارشی از میزان خسارات واردشده از سوی ایران اعلام نشده است.

عباس عراقچی، وزیر خارجهٔ ایران، گفته که یکی از شروط این کشور برای ازسرگیری مذاکرات اتمی با آمریکا، دریافت خسارات بابت این حملات است اما سخنگوی وزارت خارجهٔ ایالات متحده طرح چنین موضوعی را «مضحک» خوانده است.

بر اساس اظهارات مقام‌های ایرانی در حال حاضر این کشور آماده مذاکراتی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تعیین شیوه تازه همکاری با این نهاد می‌شود.

گزارش شده است که معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌زودی به تهران سفر می‌کند.

یک روز پس از آتش‌بس میان اسرائیل و ایران، مجلس شورای اسلامی در یک طرح دو فوریتی که به‌سرعت به قانون الزام‌آور تبدیل شد، دولت را ملزم کرد که همکاری با آژانس را موکول به تصمیم‌گیری شورای عالی امنیت ملی کند.

گروهی از بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از حملات اسرائیل، ایران را ترک کردند. وزیر خارجه ایران پیش از این گفته بود «خطر اشاعه مواد رادیواکتیو و خطر انفجار مهماتی که از جنگ باقی مانده جدی است» و حضور بازرسان آژانس در مراکز هسته‌ای ایران «هم جنبه امنیتی دارد که باید بررسی شود، و هم ایمنی خود بازرسان هم موضوعیت دارد که باید بررسی شود.»

مقام های ایران می گویند از عملکرد آژانس راضی نیستند. عباس عراقچی گفته است که بر اساس قانون جدید در ایران هر درخواست آژانس قرار است موردبه‌مورد در شورای عالی امنیت ملی بررسی شود.

بی بی سی