خبرگزاری هرانا – آنچه در پی می‌آید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی اردیبهشت ماه ۹۸ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروه‌های مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمی‌تواند بازتاب بی‌نقص وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.
لازم به یادآوری است بخش آمار این تشکل به صورت سالانه گزارش مفصل‌‌تر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر می‌کند.
خلاصه آنچه گذشت:
اخبار نقض حقوق بشر در اردیبهشت ماه ۹۸ با کمتر از ۲۰ مورد اعدام از جمله دو کودک مجرم، بازداشت فعالان صنفی و کارگری، بازداشت اتنیک‌ها و و محکومیتهای گسترده فعالان مدنی، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان، نقض حقوق زنان و کودکان، ممنوع التصویر شدن هنرمندان، تجمعات کارگری و اصناف بخصوص در زمینه معوقات مزدی و موارد دیگری که در استان‌های مختلف رخ داد، همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آنها به احراز رسیده است.
اعدام
اردیبهشت ماه ۹۸ با کمتر از ۲۰ اعدام همچنان بازگو کننده نقض حقوق بشر و نقض حق حیات در ایران است. اعدام دو کودک مجرم در شیراز از جمله مهمترین موارد در این زمینه بود. در تاریخ ۵ اردیبهشت دو کودک مجرم به نام های مهدی سهرابی فر و امین صداقت در زندان عادل‌آباد شیراز پس از اجرای حکم شلاق بصورت مخفیانه اعدام شدند. میشل باشله، کمیسر عالی حقوق بشر در سازمان ملل متحد طی بیانیه ای این اقدام جمهوری اسلامی ایران را نقض آشکار قوانین بین‌المللی و فرآیند دادرسی این کودکان را ناعادلانه خوانده است. وی همچنین از مقامات ایرانی درخواست کرده است که اعدام کودک–مجرمان را متوقف کنند.
گفتنی است مستند “بودن” به کارگردانی ونداد فلاح، در ارتباط با کودک_مجرمان محکوم به اعدام در ایران است. موضوعی که بر اساس کنوانسیون های بین المللی ممنوع شده با این حال در ایران این قبیل اعدام‌ها همچنان ادامه دارد. روز پنجشنبه اکران خصوصی این مستند با حضور تعدادی از فعالین حقوق بشر و نمایندگان مجلس برگزار شد.
همچنین در این ماه حمیدرضا محمدزاده، روحانی ۲۸ ساله ای که نقش روحانی شب اعدام را در زندان رجایی شهر ایفا می کند؛ افشا کرد که از دادن داروی آرامبخش به محکومین قبل از اعدام امتناع می شود.
آزادی اندیشه و بیان
نقض آزادی اندیشه و بیان در ایران در اردیبهشت ماه امسال نیز به صورت گسترده در نقاط مختلف کشور ادامه داشت. که در این باره میتوان به احضارها، بازداشت‌ها و محکومیتهای متعدد اشاره کرد.
ازجمله مهمترین بازداشت‌ها میتوان به بازداشت زرتشت احمدی راغب، محمدرضا نسب عبداللهی، علی ملیحی، مدیر یک گروه تلگرامی، ۳۲ شهروند به دلیل گذاشتن پیام در صفحه اینستاگرام بهروز حاجیلو، معترض پلاکارد بدست مقابل دادسرای اوین، چهار تن از جمله یک نوجوان به ظن فعالیت سیاسی و تلاش ماموران امنیتی برای بازداشت ماشاالله شمس الواعظین اشاره کرد.
همچنین در این ماه نجف مهدی پور به یک سال حبس، مختار زارعی به سه سال حبس، یک شهروند به اتهام ‘جاسوسی برای بریتانیا’ به ۱۰ سال حبس، سیاوش رضاییان سه ماه و یک روز حبس، یک شهروند اهل تبریز به ۱۰ سال حبس، دو متهم سیاسی در ارومیه به ۱۰ سال حبس، سه عضو کانون نویسندگان ایران به ۱۸ سال حبس،هنگامه شهیدی به ۱۲ سال و ۹ ماه حبس و چهار زندانی سیاسی از جمله عبدالله قاسم پور به اعدام و ۸ سال حبس تعزیری و همچنین محمد حسین پور، علیرضا حبیبیان و اکبر دلیر هرکدام به تحمل ۵ سال و شش ماه حبس محکوم شدند.
از دیگر مهمترین اخبار در این زمینه در اردیبهشت ماه میتوان از پرونده سازی و صدور حکم جلب برای مهناز افشار، برگزاری جلسه دادگاه محمدرضا خاتمی، احضار گلرخ ابراهیمی ایرایی و آتنا دائمی به دادسرای اوین، احضار نادر فتوره چی به دادگاه، خاکسپاری مخفیانه و ممانعت از برگزاری مراسم ختم بهروز حاجیلو، استعفای تیم وکلای مدافع محمد نجفی وکیل زندانی در اعتراض به رویه قضایی، تفتیش و ضبط اسناد و مدارک دفتر نشریه ایران فردا توسط نیروهای امنیتی یاد کرد.
زندان
زندان‌های ایران در این ماه نیز با تنش‌ها، اعمال محدودیت‌ها و محرومیت‌های بسیاری همراه بود.
حق درمان و رسیدگی پزشکی همواره از مهمترین موارد نقض حقوق زندانیان در ایران به شمار می‌رود. در این ماهمجتبی داداشی در زندان سبزوار، علیرضا شیرمحمدعلی در زندان تهران بزرگ، سهیل عربی در زندان تهران بزرگ، محمد حبیبی در زندان اوین، احمد بدوی در زندان شیبان اهواز و امیر امیرقلی در زندان اوین از خدمات درمانی محروم بودند.
در سراوان نیز یک شهروند در زمان بازداشت دچار سکته مغزی شد و علیرغم انتقال وی به بیمارستان جان سپرد. نزدیکان این شهروند علیرغم تحقیقات پزشکی قانونی هنوز از دلیل سکته و فوت او مطلع نشده اند.
ضرب و شتم زندانی از جمله بارزترین موارد نقض حقوق زندانی ست. سهیل عربی در زندان تهران بزرگ، محمدصابر ملک رئیسی در زندان اردبیل و یک زندانی در زندان زاهدان مورد ضرب و شتم جدی قرار گرفتند.
اعتصاب غذا از مواردی است که زندانی به ناچار برای شنیده شدن دادخواهی‌اش به آن چنگ می‌زند. در این ماهدهها تن از زندانیان در زندان رجایی شهر کرج، جبار قادری و مختار مروتی (باباخانی) در زندان رجایی شهر کرج،حکیمه احمدی در زندان مراغه، ۱۸ زندانی در سلول‌های انفرادی در زندان رجایی شهر کرج، مجتبی داداشی در زندان سبزوار، امیر قاضیانی در زندان رجایی شهر کرج، اکبر باقری در زندان تهران بزرگ و یک زندانی محکوم به اعدام در زندان رجایی شهر کرج برای دادخواهی شان دست به اعتصاب غذا زدند.
از دیگر مهمترین اخبار در این زمینه میتوان به بی خبری از سرنوشت دو زندانی محکوم به اعدام، انتقال به سلول انفرادی اکرم نصیریان، قتل بهمن کونانی در زندان و انتقال تنبیهی یک زندانی به بند جرائم خشن اشاره کرد.
گفتنی است هرانا در این ماه از مشکلات و شرایط زندانیان در زندان قزل حصار کرج، زندان قرچک ورامین و زندان زنان شهرری منتشر کرده است.
اقلیت‌های ملی و مذهبی
اتنیک ها در اردیبهشت ماه نیز زیر فشار فزاینده بازداشت‌ها و احضارها و بی‌خبری‌های بسیاری بودند.
مدیرکل اداره اطلاعات استان آذربایجان شرقی در این ماه مدعی شده است که طی یکسال گذشته در این استان دست کم ۱۱۰ شهروند به دلیل ارتباط با یکی از گروه‌های اپوزیسیون مورد برخورد قرار گرفتند. به گفته وی از این تعداد ۶۰ تن بازداشت و ۵۰ تن نیز توسط نهادهای امنیتی تذکر گرفتند.
اردیبهشت ماه امسال با بازداشت حبیب ساسانیان، حامد الهوردی پور، سهند معالی،۳ عضو یک خانواده در پیرانشهر، دو شهروند در خوزستان، چهار شهروند اهوازی از جمله ۳ معلم، تعدادی از شهروندان در پی اعتراضات به مین گذاری های مرزی سپاه، دو شهروند در سنندج، ده ها شهروند در جالق، یک شهروند در خوزستان، یک شهروند در شادگان، یک شهروند در ایرانشهر، یک شهروند در اهواز، یک شهروند بلوچ در ایرانشهر و دو شهروند در مریوان همراه بود.
همچنین سهند معالی به ۱۰ ماه حبس تعزیری، عباس لسانی به ۱۰ ماه حبس تعزیری، یک شهروند در ارومیه به ۶ ماه حبس و سالار طاهر افشار یک میلیون تومان جزای نقدی بدل از یک سال حبس تعزیری محکوم شدند.
از دیگر مهمترین اخبار در این زمینه میتوان از احضار و بازجویی پروانه حسین پناهی، در اداره اطلاعات سنندج و احضار رضا زارعی، شهروند ساکن تبریز به دادگاه انقلاب یاد کرد.
اعمال فشار و تهدید اقلیت‌های مذهبی در این ماه نیز ادامه داشت.
وزیر اطلاعات ایران، از احضار تعدادی از افرادی که به دیانت مسیحی گرایش پیدا کرده‌اند خبر داد. وی همچنین بدون اشاره به جزئیات این احضارها گفته است که “با حوزه برقرار کردیم و افراد و موسساتی که در هریک از بخش ها در این رابطه حضور دارند را شناسایی و دعوت می کنیم و به مناطقی می بریم که تحت تاثیر تبلیغات تبشیری قرار می گیرند و گرایش به سنت و وهابیت وجود داد.”
در این ماه سه شهروند بهایی و یک شهروند اهل سنت در سمنان بازداشت و ۳ روحانی اهل سنت در سیستان و بلوچستان احضار و بازداشت شدند همچنین هفت شهروند بهایی اهل بوشهر به ۲۱ سال حبس محکوم شدند
از دیگر مهمترین اخبار در ارتباط با اقلیت های مذهبی میتوان به بازداشت تعدادی از شهروندان در اهواز در حین برگزاری نماز تراویح، تفتیش منزل و احضار یک شهروند بهایی توسط نیروهای امنیتی در اصفهان، ممانعت از فعالیت اقتصادی و توقیف لوازم گلاب گیری شهروند بهایی اهل کاشان، محرومیت خانواده بهایی قهرمان موتورکراس ایران از ادامه فعالیت ورزشی، احضار امام جمعه اهل سنت جکیگور به اداره اطلاعات و تجمع شهروندان در اعتراض به آزادی متهم به قتل دو روحانی اهل سنت اشاره کرد.
حقوق کودک
حق تحصیل و امنیت فضای آموزشی از مهمترین بخش هایی ست که کودکان با آن مواجه هستند. برخلاف تعهدات بین‌المللی ایران تحت عنوان الحاق به پیمان نامه حقوق کودک و بخش عدم به کارگیری کودکان در امور نظامی، دانش آموزان شهرهای چالدران، خوی، ساوجبلاغ، بهمئی، یاسوج، اردبیل، فارسان، زنجان، پارس آباد مغان، سمنان، بافق، یزد، چایپاره، سرچهان، میانه، کرج و چند شهر دیگر به میدان تیر برای تیراندازی و آموزش به کارگیری سلاح برده شدند. در این اعزام‌ها همچنین مفاد ایدئولوژیکی چون “آشنایی با آرمان های شهادت طلبی” به دانش آموزان ارائه شد.
مرکز پ‍ژوهش‌های مجلس در این ماه با انتشار گزارشی از محرومیت بیش از ۹۰۰ هزار کودک از ادامه تحصیل به دلایل مختلف و وجود ۹ میلیون بی‌سواد در کشور خبر داد. در این گزارش استان سیستان و بلوچستان دارای بیشترین تعداد دانش آموز بازمانده از تحصیل معرفی شده و عدم دسترسی به امکانات آموزشی و فقر به عنوان اصلی‌ترین دلیل بازماندگی از تحصیل معرفی شده است.
آسیب شدید در بینایی یک دانش آموز در پی ضرب و شتم توسط معلم، بازداشت یک معلم به اتهام آزار جنسی یک دانش آموز در گلستان و حبس و تهدید به رد مرز دو دانش آموز افغانستانی در مدرسه ای در ملارد از جمله مهمترین اخبار نقض حقوق دانش آموزان در این ماه بودند.
همینطور مصدوم شدن ۱۱ دانش آموز استان کرمانشاه؛ سه دانش آموز در بشاگرد، ۸ دانش آموز در جزیره کیش،۱۳ نفر در کرج و سوختگی ۲ دختر دانش‌آموز کاشمری در مدرسه در هنگام آموزش آشپزی در مقطع ابتدایی از دیگر اخبار در این زمینه هستند.
بازداشت فردی که ۲۰ کودک و زن را آزار و اذیت کرده بود، بازداشت پدری به اتهام تجاوز به سه دخترش، قتل دو فرزند خردسال توسط پدر در فردیس کرج، ضرب و شتم یک دختربچه ۵ ساله، اقدام به خودکشی یک دختر نوجوان در مهاباد،
خودکشی دو دختر نوجوان دیشموک و خودکشی یک پسر ۱۳ ساله در تهران از جمله دیگر مهمترین اخبار کودکان در این ماه بودند.
لازم به ذکر است معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری همدان از ازدواج هزار و ۵۹۶ دختر زیر ۱۵ سال در سال گذشته در این استان خبر داد. وی همچنین با اشاره به اینکه ۱۰ درصد این ازدواج‌ها به طلاق منجر شده است گفت این دسته ازدواج ها آسیب های اجتماعی وحشتناکی به دنبال دارند.
زنان
در این ماه چند تن از فعالان حقوق زن همچون مژگان کشاورز، ناهید شقاقی و اکرم نصیریان بازداشت شدند و جلسه دوم بازپرسی یاسمن آریانی و منیره عربشاهی در شعبه ۱ بازپرسی دادسرای ارشاد برگزار شد.
پلیس امنیت اخلاقی تهران در اردیبهشت ماه به صورت پیامکی تعدادی از شهروندان عمدتا زن را، به دلیل آنچه “کشف حجاب” در خودرو نامیده، به ساختمان پلیس امنیت اخلاقی واقع در خیابان وزرا احضار کرده و خواستار امضای برگه های تعهد مبنی بر عدم تکرار این عمل شده است.
کلیات طرح تشدید مجازات اسیدپاشی در مجلس تصویب شد و تاکنون ۵ ماده طرح تشدید مجازات اسیدپاشی به تائید رسیده است. در این زمینه متاسفانه در اردییهشت ماه شاهد اسید پاشی به یک زن در تهران، دو زن در شاهین شهر و یک زن دیگر در تهران بودیم.
از دیگر مهمترین اخبار در این زمینه میتوان به تجاوز دوازده مرد به زنی در کهریزک ، تجاوز به دو زن در تهران،خودکشی دو دختر دیگر در دیشموک، اقدام به خودکشی سه دختر در تهران و قتل ناموسی ۳ زن در مریوان و سنندج اشاره کرد.
لازم به ذکر است اواخر ماه در پی انتشار ویدئوی مربوط به اجرای تک خوانی نگار معظم، هنرمند شیرازی در جریان تور گردشگری در روستای تاریخی ابیانه، دادستان عمومی و انقلاب شهرستان نطنز از احضار این شهروند و همچنین راهنمای گردشگران به مراجع قضایی خبر داد.
کارگران و اصناف
در آستانه روز جهانی کارگر، تعدادی از فعالین کارگری در پارک جهان نما واقع در اتوبان تهران-کرج توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند که اکثر فعالان کارگری بازداشت شده تا پایان روز آزاد شدند اما پروین محمدی، واله زمانی، علیرضا ثقفی و هاله صفرزاده در بازداشت مانده اند.
اما در جریان تجمع روز جاری کارگران و بازنشستگان که به مناسبت روز جهانی کارگر (۱ می) مقابل ساختمان مجلس برگزار شد، دست کم ۴۵ از تجمع کنندگان بازداشت شدند.
همزمان با روز معلم، تجمع اعتراضی معلمان و فرهنگیان شاغل و بازنشسته در ادارات آموزش و پرورش در شهرهای مختلف کشور شکل گرفت. این تجمعات در برخی موارد با بازداشت تعدادی از شرکت کنندگان و فعالان صنفی از جمله محمد تقی فلاحی و رسول بداقی همراه بوده است.
از دیگر موارد مربوط به معلمان میتوان به استعفای جمعی دهها تن از کارکنان معترض آموزش و پرورش نورآباد، بازداشت و تفهیم اتهام و احضار مجدد به دادستانی اصغر امیرزادگانی، فعال صنفی معلمان، بازداشت دو تن از اعضای کانون صنفی معلمان، بازداشت یک معلم در مهاباد، تفتیش منزل و احضار سه عضو هیئت مدیره کانون صنفی معلمان مازندران و راهی شدن محمدعلی زحمتکش ،فعال صنفی معلمان به زندان شیراز جهت تحمل حبس؛ اشاره کرد.
همچنین در این ماه فشار گسترده ای بر روی فعالان و کارگران مجتمع نیشکر هفت تپه بودیم. بازداشت و احضارتعدادی از کارگران شرکت نیشکر هفت تپه، بازداشت حسین انصاری، بازداشت تعداد دیگری از کارگران نیشکر هفت تپه و احضار علی نجاتی به دادسرای اوین از جمله برخی از این اعمال فشار های گسترده بودند.
از دیگر مهمترین اخبار کارگری میتوان به محکومیت دو فعال کارگری در سنندج به حبس و احضار سه فعال کارگریتوسط نهادهای امنیتی در ارومیه و سنندج اشاره کرد.
لازم به ذکر است جمعیت امام علی از فشار نهادهای امنیتی برای ممانعت از برگزاری طرح کوچه گردان عاشق خبر داد.
بهداشت و محیط زیست
در این ماه مسئول یک واحد آلاینده محیط زیست در استان چهارمحال و بختیاری به دلیل تهدید علیه بهداشت عمومی و آلودگی محیط زیست، به تحمل چهار ماه حبس و رفع آلودگی محکوم شد .
همچنین مرد “سگ آزار” کوچصفهانی به مدت شش ماه آموزش های یادگیری شیوه رفتار و ارتباط درست ضمن رعایت حقوق حیوانات محکوم شد.
حقوق فرهنگی
با اینکه دولت کنونی و در راس آن رییس جمهور در وعده های انتخاباتی و خصوصا در تنظیم آنچه منشور حقوق شهروندی نامیده می‌شود مکررا به آزادی بیان و مطبوعات پرداخته‌اند امسال مشابه سالهای پیشین چه قبل از برگزاری نمایشگاه و چه در جریان برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، از ارایه و توزیع برخی کتاب‌ها ممانعت شد. از سوی دیگر نایب رییس کمیسیون فرهنگی مجلس این امر که برخی از کتاب‌ها اجازه حضور در نمایشگاه را پیدا نکردند را طبیعی دانسته و گفته است که گاهی ممکن است ممیزان در صدور مجوز چاپ اول کتابی دقت لازم را نکرده باشند و با تذکر دیگر دستگاه‌ها متوجه برخی اشتباهات شده باشند.
سازمان اطلاعات سپاه استان مرکزی نیز از شناسایی و برخورد با سه گروه در این استان به دلیل فعالیت در زمینهمدلینگ در فضای مجازی خبر داد و اعلام کرد که پرونده اعضای این گروه‌ها به مراجع قضایی ارجاع شده است.
از دیگر مهمترین اخبار در زمینه فرهنگی میتوان به توقیف هفته نامه “صدا” ، توقیف نمایش موزیکال “عروس مردگان”و ممنوع التصویر شدن حامد همایون، امیرمهدی ژوله و شهره سلطانی اشاره کرد.
خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان
۲۳ زندانی متهم به سرقت در زندان تهران بزرگ (فشافویه) در هراس از اجرای حکم قطع دست بسر می‌برند. حکم یکی از این زندانیان قرار است بزودی اجرا شود.
اردیبهشت ماه امسال یک کولبر در سردشت، دو کولبر در مناطق مرزی، دو شهروند(کاسبکار) در ارتفاعات مرزی اشنویه، یک کولبر در اشنویه، ۳ شهروند در سردشت و یک کولبر در بانه بر اثر تیراندازی مستقیم نیروهای مرزبانی کشته و زخمی شدند.
همچنین متاسفانه خبر غرق شدن یک کولبر در رودخانه‌ای در مناطق مرزی اشنویه، مرگ یک کولبر بر اثر سقوط از ارتفاع در مناطق مرزی شهرستان پاوه، غرق شدن دو کولبر در رودخانه‌ای در مناطق مرزی ارومیه و پیدا شدن جسدیک کولبر مفقود شده در مناطق مرزی بانه را در اخبار این ماه کولبران شاهد بودیم.
از طرفی یک شهروند در نیکشهر، سه شهروند از جمله یک کودک اهل شهرستان دلگان، یک شهروند در گنبدکاووس، یک شهروند در سراوان و دو شهروند ازجمله یک کودک در شهرستان چابهار بر اثر شلیک نیروهای نظامی کشته و زخمی شدند.
از دیگر مهمترین اخبار در این زمینه میتوان از انفجار مین در کردستان و اسید پاشی به یک مرد در بابل یاد کرد.
۱– گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد
در این بخش سعی شده به گزارش‌هایی از نقض حقوق بشر در اردیبهشت ماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی ست که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارش‌های به لحاظ حجم نقض حقوق بشر نیست.
از مهمترین خبرها که در این ماه بازتاب بسیار گسترده‌ای در کشور داشت میتوان از بازداشت تعداد زیادی از فعالان در تجمع روز جهانی کارگر در مقابل مجلس، اعدام دو کودک مجرم به نام های مهدی سهرابی فر و امین صداقت در زندان عادل‌آباد شیراز و صدور حکم جلب برای مهناز افشار یاد کرد.
۲– گزارشاتی که علیرغم اهمیت با بی‌توجهی روبرو شدند
در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارش‌های حقوق بشری اساساً باکم توجهی و بعضاً بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که به هر ترتیب تشکیل‌دهنده‌ی قسمتی از افکار عمومی هستند؛ روبه‌رو شدند. گفتنی است این نوع کم‌توجهی‌های بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌آورد.
از مهمترین خبرها که در این ماه شایسته توجه بیشتر در رسانه و در بین مردم بودند میتوان به بازداشت فعالان حقوق زنان و بازداشت برخی از شهروندان اهل سنت از جمله بازداشت تعدادی از شهروندان در اهواز در حین برگزاری نماز تراویح اشاره کرد.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید