«نشاط جهانداری»، دختر خلبانی که در صفحه اینستاگرام شخصی‌ خود از تجربه‌های دوره‌های آموزش و اجرای پروازهایش می‌نوشت، روز گذشته خبر داد که موفق به دریافت نشان کاپیتانی شده است.
او یک ویدیو منتشر کرده است که در فضای باز فرودگاه «مهرآباد» و در حالی که یک هواپیما در پس زمینه تصویر وجود دارد، نشان چهارخط کاپیتانی را از استادش به نام «شکرابی» دریافت می‎کند.
او در توضیح این اتفاق، از همسر و خانواده‌‌اش به خاطر همراهی و هم‌دلی در این مسیر سخت، تشکر و قدردانی کرده است.
در ایران تحصیل یا بورسیه رسمی برای آموزش خلبانان زن وجود ندارد اما علاقه‎مندان می‌توانند با ورود به مدارس هوانوردی و پرداخت هزینه این مدارس، برای کسب مدارج بالاتر تلاش کنند.

اولین مدرسه هوانوردی دختران در سال ۱۳۸۳ تاسیس شد. مدرسه «آسمان» که یک هنرستان بود، دختران دانش‎آموز را برای تحصیل در رشته‎های خلبانی «پی‎پی‎آی»، «اویونیک»(الکترونیک هواپیما)، میهمان‎داری، تعمیر و نگه‎داری، مراقبت پرواز در سطح کاردانی و سپس کارشناسی آموزش می‌داد. بعدها تعداد این مدارس زیادتر شدند. تماس «ایران‎وایر» برای کسب اطلاع از شهریه این مدارس به جایی نرسید.
دنبال کنندگان صفحه نشاط جهانداری که اغلب دختران و پسران جوان یا علاقه‎مندان شرکت در این رشته هستند، سوالات متعددی در مورد طی این مراحل و کسب مجوز خلبانی مطرح کرده‌اند.
او در پاسخ به پرسش یکی از کاربران مجازی توضیح داده که برای کسب این موقعیت، در مدرسه هوانوردی تحصیل کرده است.
کاربر دیگری ضمن تحسین نشاط جهانداری، به این نکته اشاره کرده که احتمالا با حمایت مالی پدر و خانواده‌‌اش موفق به انجام این کار شده و در ادامه به ذکر تجربه وعلاقه بی‌سرانجام خودش پرداخته که به علت مشکلات مالی، قادر به انجامش نبوده است.

این کاربر نوشته که تلاش و کوشش به تنهایی کافی نیست. نشاط جهانداری هم تایید کرده است که کماکان در ایران بورسیه خلبانی وجود ندارد.
در مورد نخستین خلبان زن در ایران اختلاف نظر وجود دارد. یک عده با استناد به مصاحبه «عفت تجارتچی» با مجله «اطلاعات بانوان» در اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۲، او را نخستین خلبان زن ایرانی می‌دانند. تجارتچی به این مجله گفته بود که هم‎زمان با تاسیس باشگاه هواپیمایی، به عنوان اولین داوطلب زن به آن‎جا رفته است. 
عده دیگری از «اکرم منفرد آریا» نام می‌برند که با وجود آن که خانه‏دار و مادر چند کودک قد و نیم قد بوده اما با همت، به آرزویش، یعنی خلبانی رسیده و تا قبل از انقلاب ۱۳۵۷ به این کار مشغول بوده است.
اکرم منفرد آریا بعدها به کار نوشتن روی آورد و کتاب‌های متعددی در مورد حقوق زنان یا اتوبیوگرافی‌ خود نوشت و هم اکنون نیز عضو «انجمن نویسندگان سوئد» است. 
از «آنا اوشید»، «قدسیه فرخزاد»، «فخرالتاج منفردی»، «عذرا رحیمی»، «درخشنده ملکوتی» و «صفیه پرتوی» هم به عنوان اولین خلبانان زن در ایران نام برده می‌شود. 
در مورد اولین خلبان زن پس از انقلاب نیز اتفاق نظر وجود ندارد. در طول سال‌های اخیر نام زنان متعددی به عنوان اولین خلبان زن پس از انقلاب توسط رسانه‌ها مطرح شده است. 
«شهرزاد شمس»، «فهیمه احمدی دستجردی»، «فاطمه آزاده» و «آناهیتا نیکوکار» تعدادی از این اسامی هستند.
خانم نیکوکار بعدها در جریان یک مصاحبه با خبرگزاری «برنا»، از واکنش مسافران ‌گفته بود: «یادم می‌آید یک بار وقتی قبل از پرواز خودم را به مسافران معرفی کردم، یک صدای خیلی بلند مردانه تا کابین ما آمد که گفت: «یا ابوالفضل! خلبان، خانم است.»
اما همان زمان از طرف خانم‌ها صدای دست و هورا به گوش‎مان می‌رسید.
امر مسلم آن است که تمام این بانوان خلبان با صرف هزینه کلان شخصی توانسته‌‌اند این مراحل را طی کنند. اما هنوز هم امکان حضور افراد علاقه‎مند از طبقه فقیر جامعه در این حوزه وجود ندارد.

«حسین آرین»، تحلیل‌گر امور نظامی و راهبردی می‌گوید در زمان رژیم گذشته واقعا این اراده برای آموزش زنان در رشته خلبانی وجود داشت: «در زمان پهلوی با این که این مسیر بسیار کند پیش می‌رفت اما اراده آن وجود داشت؛ مثلا ورود زنان به عنوان افسر شهربانی یا حتی افسر نیروی دریایی ممکن بود. برای مشارکت در نیروی دریایی باید سوار ناو بشوید و به دریا بروید. دیگر امکان جداسازی ساحل وجود ندارد. ولی همان روزها چند نفر از بانوان وارد این نیرو شدند و مدتی هم برای آموزش به سفرهای طولانی دریایی رفتند. آموزش خلبانان زن هم داشت متداول می‌شد اما بعد از سال ۱۳۵۷ محیط مذهبی چنین اجازه‌‌ای نمی‌داد.»
او اظهار امیدواری می‌کند که محیط مناسبی برای حضور بانوان در چنین حوزه‌هایی فراهم شود: «در کشورهای دیگر هواپیماهای تجاری و حتی نظامی به راحتی توسط خانم‌ها هدایت می‌شوند. حتی اخیرا در امریکا برای اولین بار در نیروی زمینی، یک خانم ژنرال فرمانده یک لشکر پیاده عملیاتی و کاربردی شده است؛ کاری که تا به حال در انحصار مردان بوده است.»
این کارشناس با اشاره به تجربه‌های بین‎المللی در این حوزه، معتقد است که زنان به لحاظ توانایی، ذکاوت و دانایی، هیچ محدودیتی برای مشاغلی از این دست ندارند و باید بستر مناسب برای حضور آن‎ها فراهم شود. 
اما مشارکت زنان در رشته‌هایی از این دست جز برای تعداد انگشت شماری از زنان طبقه مرفه فراهم نیست. 
فهمیه احمدی دستجردی که در سن ۳۶ سالگی با صرف هزینه شخصی، در یک مرکز آموزش فنون خدمات هوایی به عنوان دانشجو شرکت و مدتی بعد عزمش را برای کسب درجه خلبانی جزم کرد، در یک مصاحبه است برای طی این مراحل، بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان هزینه کرده است.
«کیوان ویس مرادی»، خلبان سابق هواپیماهای جنگی ارتش که بعد از مهاجرت از ایران به شغل دیگری مشغول شده و این روزها ساکن کانادا است، به «ایران‎وایر» می‌گوید حدود ۱۵سال پیش برای گذران دوره «پی. پی. ال» که مرحله اول آموزش خلبانی با هواپیمای ملخی است و معمولا بین ۳۰ تا ۵۰ ساعت پرواز را شامل می‌شود، مبلغی حدود۴۰ میلیون تومان لازم بود. 
او در ادامه توضیح می‌دهد که این مبلغ با رشد تورم در طول این دوره ۱۵ساله باید به چندین و چند برابر صعود کرده باشد: «در طول ۱۳ سالی که کارم خلبانی ارتش بود، ندیدم که یک برنامه مدون برای تعلیم خانم‌ها وجود داشته باشد. با این که ایران سابقه‌‌ای طولانی در راه‎اندازی ایرلاین‌های هوایی دارد اما اغلب معلم‌های آموزشی و خلبان‌های رسمی مرد هستند. اندک زنانی هم که در این حوزه خودشان را بالاکشیده‌‌اند یا خانم‌های مشتاق و مستقلی بوده‌‌اند که با صرف هزینه شخصی و تلاش زیاد وارد این حیطه شده و دل‎سرد نشده یا تک و توک افراد سهمیه‌‌ای هستند که ورودشان به این حرفه جنبه تبلیغاتی داشته است.»
او در مورد نشان کاپیتانی می‌گوید: «سردوشی سه خطی به عنوان “کوپایلِت” یا کمک خلبان در پروازها است. اما وقتی یک کمک خلبان به درجه کاپیتانی می‎رسد، سردوشی چهار خطی دارد و در این شرایط می‌تواند فرمانده هواپیما باشد و مسوولیت پرواز را به طور مستقل برعهده بگیرد.»
روز گذشته نشاط جهانداری سردوشی چهارخطی را دریافت و اولین پروازش را به عنوان کاپیتان تجربه کرد؛ خبری که انتشار تصاویرش در فضای مجازی زنان زیادی را به وجد آورد.

از: ایران وایر