ابعاد گسترش سریع ویروس کرونا در ایران خوفناک است. در یک ارزیابی “خوش‌بینانه” که از سوی پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف در تهران منتشر شده است، ویروس کرونا حدود ۱۲ هزار قربانی خواهد گرفت.

ارزیابی بالا مربوط به حالتی است که در مقابله با بیماری فراگیر از تمام امکانات بهداشتی و تدابیر اجتماعی استفاده شود؛ در غیر این صورت کشور با سناریویی واقع‌بینانه‌تر و “بدبینانه” روبرو می‌شود، مبتنی بر ارزیابی “سازمان بهداشت جهانی” که می‌گوید کرونا در ایران تا سه و نیم میلیون نفر قربانی خواهد گرفت.

طبق آخرین آمار در ایران تاکنون بیش از ۲۱ هزار نفر به ویروس کرونا مبتلا شده و بیش از ۱۵۵۰ نفر درگذشته‌اند. بنا به تخمین “سازمان بهداشت جهانی” آمار واقعی تا پنج برابر بیش از این است.

گسترش ویروس کووید۱۹ در ایران وسیع و سریع است، و این بی‌دلیل نیست. مقام‌های مسئول ویروس را دیر شناسایی کردند و آن را دست کم گرفتند. مقام‌های دولتی، از جمله رئیس جمهور حسن روحانی، گزارش‌های نادرست و آماری پرتناقص از گسترش بیماری منتشر کردند و بر همان مبنا تدابیری غیرکارشناسانه اتخاذ نمودند: تا یک ماه پیش پروازهای هواپیمایی ماهان به چین ادامه داشت. برخی از لایه‌های روحانیان به دلیل تعصب مذهبی با قرنطینه شدن شهرها و اماکن مقدس مخالفت کردند.

کمبود در دارو و تجهیزات پزشکی برای مقابله با کرونا از عوامل جدی بالا رفتن مرگ و میر در ایران است؛ در شرایطی که ایران برای تأمین دارو و تجهیزات درمانی تا حد زیادی به خارج وابسته است، تحریم‌های شدید آمریکا مانعی جدی در تأمین این مواد است.

سازمان “دیدبان حقوق بشری” تأیید می‌کند که دولت آمریکا بارها گفته است که مواد غذایی و دارویی از دایره تحریم‌ها بیرون هستند، اما این رهنمود در عمل هیچ کمکی به ایران نکرده است. بانک‌ها و بیمه‌ها و بنگاه‌های آمریکایی و اروپایی از بیم گرفتار شدن به تحریم‌های آمریکا ترجیح می‌دهند هیچ معامله‌ای با جمهوری اسلامی نداشته باشند. بازنده اصلی چنین رویکردی مردم عادی ایران هستند.

سیاست “غیرمسئولانه” دولت ترامپ

کارشناسان عقیده دارند در شرایطی که زیرساختارهای بهداشتی در ایران ضعیف است، مقابله این کشور با گسترش کرونا موفقیت زیادی نخواهد داشت.

عدنان طباطبائی، رئیس اتاق فکر Carpo در بن به دویچه وله از ضرورت برچیده شدن تحریم‌های آمریکا در شرایط کنونی گفته است: «بخش بهداشت ایران از سال‌ها پیش با کمبود داروهای مهم و تجهیزات پزشکی روبرو بوده است». او تأکید می‌کند که تحریم‌های آمریکا علیه ایران هیچ مبنای حقوقی ندارند و صاف و ساده یک ابزار سیاسی زورگویانه است. این کارشناس ادامه تحریم‌ها از سوی ایالات متحده در شرایط گسترش پاندمی را “غیرمسئولانه” می‌خواند.

فولکر پرتس، مدیر اتاق فکر “بنیاد علم و سیاست” نیز معتقد است که اقدامات تحریمی علیه ایران فاقد توجیه حقوقی است. طبق قوانین بین‌المللی امریکا حق ندارد طرف‌های “سوم” یا کشورهای دیگر را به اجرای تحریم‌ها مجبور کند.

به گفته این پژوهشگر در شرایط گسترش اپیدمی کرونا کمترین انتظار کشورهای اروپایی از ایالات متحده این است که با اعطای اعتبار مالی از سوی صندوق بین‌المللی پول به ایران مخالفت نکند و مانع ارسال یاری‌های بهداشتی و امدادهای پزشکی به ایران نشود.

امید نوری‌پور، نماینده پارلمان آلمان از حزب سبزها، معتقد است که در شرایط خطیر کنونی هم ایران و هم آمریکا باید از خود درایت و حسن نیت نشان دهند. ایران باید تمام شهروندان آمریکایی زندانی را آزاد کند و دولت ایالات متحده باید هرچه زودتر تحریم‌ها را لغو کند.

این نماینده ایرانی‌تبار پارلمان تأکید می‌کند که جمهوری اسلامی باید در بسیاری از سیاست‌های خود تجدیدنظر کند و به چند اقدام ضروری تن دهد: آزادی زندانیان سیاسی، توقف تهاجم نظامی در منطقه و تهدید اسرائیل. اما در شرایط فعلی غرب باید به سرعت واکنش نشان دهد. نظام پزشکی ایران به خاطر بی‌تدبیری و فساد از مقابله کارآمد با ویروس کرونا ناتوان است و هرچه زودتر به یاری بین‌المللی نیاز دارد.

به نظر کارشناسان در شرایط وخیم کنونی نباید کمک به ایران را با پیش‌شرط‌های سیاسی پیوند زد؛ به دو دلیل: نخست این که برای سران جمهوری اسلامی جان مردم ارزش چندانی ندارد و بسیار بعید است که آنها به پیش‌شرط‌های سیاسی تن دهند؛ دیگر آن که وضعیت چنان مبرم و خطیر است که برای مجادلات سیاسی وقت زیادی باقی نمی‌گذارد.

به گفته عدنان طباطبائی: «هر دقیقه چانه زدن بر سر مسائل سیاسی به بهای جان عده‌ای از مردم بی‌گناه تمام می‌شود». او یادآور می‌شود که گسترش ویروس در ایران، از مرزهای این کشور فراتر خواهد رفت و به تمام منطقه آسیب می‌زند.

به نظر فولکر پرتس برخلاف تصور دولت ترامپ هم ادامه تحریم‌ها و هم تشدید بحران اجتماعی در ایران دولت حسن روحانی را تضعیف می‌کند و باعث تقویت جناح‌های متعصب و بنیادگرا در حکومت ایران خواهد شد.

امید نوری‌پور باور دارد که در شرایط کنونی نباید یاری به مردم رنج‌کشیده ایران را با سیاست‌های رسمی حاکمیت پیوند زد. به گفته او: «اگر بخواهیم تا به روی کار آمدن نیروهای پیشرو و دموکرات در ایران منتظر باشیم، شاهد رنج و عذاب میلیون‌ها ایرانی خواهیم بود. چنین رفتاری نه انسانی است و نه به مقابله با ویروس کرونا کمک می‌کند».

از: دویچه وله