سازمان حقوق بشر ایران؛ ۱ شهریور ۱۳۹۹: یک کودک-مجرم، به نام شایان سعیدپور که به اتهام «قتل عمد» به اعدام (قصاص نفس) محکوم شده، قرار است روز سهشنبه در زندان سنندج اعدام شود.
بنا به اطلاع سازمان حقوق بشر ایران، مسئولان قضایی به وکیل شایان سعیدپور اطلاع دادهاند که قرار است حکم اعدام وی، روز سهشنبه ۲ اردیبهشت ماه در زندان مرکزی سنندج به اجرا درآید.
شایان سعیدپور زمانی که زیر ۱۸ سال سن داشت، به اتهام «قتل عمد» در طی یک نزاع بازداشت و به اعدام محکوم شد.
یکی از نزدیکان وی به سازمان حقوق بشر ایران گفت: «بعد از یک سال و ده ماه، شایان را برای تعیین رشد عقلی به پزشکی قانونی بردند و پزشکی قانونی تنها یک سوال از وی پرسید و تایید کرد، شایان در هنگام وقوع جرم به سن قانونی نرسیده بود ولی به سن رشد رسیده بود».
این منبع همچنین تاکید کرد که شایان از بیماری حاد روانی رنج میبرد و از دی ماه سال ۱۳۹۳ تحت نظر روانپزشک بوده است.
شایان سعیدپور، متولد ۳۰ شهریور ماه ۱۳۷۶ است و قتلی که وی به اتهام ارتکاب آن به اعدام محکوم شده در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۹۴ اتفاق افتاده است.
شایان سعیدپور در پی شورش در زندان سقز در تاریخ ۸ فروردین ماه، به همراه حدود ۸۰ زندانی دیگر از این زندان فرار کرده بود و پس از مدتی مجددا بازداشت شد. پس از بازداشت، شایان به زندان مرکزی سنندج منتقل شد و قرار است، حکم اعدام در این زندان به اجرا درآید. به نظر میرسد علت اینکه مسئولان تصمیم به اجرای حکم گرفتهاند نیز فرار وی از زندان بوده باشد.
ایران یکی از معدود کشورهاییست که کودک-مجرمان را به مرگ محکوم میکند و بیشتر از تمام کشورهای دیگر، مجازات اعدام را برای نوجوانان اجرا میکند. در سال ۲۰۱۹، دستکم چهار کودک با نقض کنوانسیون حقوق کودک که مقامهای جمهوری اسلامی آن را امضا کردهاند، در ایران اعدام شدند.
پیماننامه حقوق کودک که ایران نیز از امضا کنندگان آن به شمار میرود به صراحت بیان میکند که اعمال مجازات اعدام و محکومیتهای طولانی مدت در مورد کودکان نباید اعمال شود. با این حال، در سال ۲۰۱۸ دستکم شش کودک-مجرم در زندانهای ایران اعدام شدند.