خبرگزاری هرانا – بازداشتگاه مرکزی شیراز در مجاورت زندان عادل آباد شیراز در بلوار عدالت جنوبی در محله عادل آباد این شهر واقع شده است. بازداشتگاه مرکزی و زندان عادل آباد شیراز علیرغم همجواری از یکدیگر مجزا هستند و مدیریت آن نیز به همین صورت است. این بازداشتگاه محل نگهداری موقت بازداشت شدگان با اتهامات متفاوت است. متهمان پس از مدتی از بازداشتگاه مرکزی به زندان عادل آباد منتقل می‌شوند. با شیوع ویروس کرونا، محبوسان در این بازداشتگاه همچون عمده مکان های مشابه در سراسر کشور با مشکلات جدیدی به خصوص در حوزه بهداشت دست و پنجه نرم می‌کنند. ساکنین این بازداشتگاه همچنین با مشکلاتی از قبیل کیفیت بد غذا و آب زندان، مشکلات بهداشتی، کمبود تخت و خرید، فروش و استعمال مواد مخدر روبه‌رو هستند. به علاوه در موارد متعدد گزارش شده که متهمان توسط مسئولان بازداشتگاه به شدت مورد ضرب و شتم قرار می‌گیرند. همچنین به دلیل عدم رعایت اصل تفکیک جرایم در این بازداشتگاه تجاوز و بهره‌کشی جنسی از زندانیان وجود دارد. مضاف بر این، اعزام به دادسرا و دادگاه از این بازداشتگاه در دوران شیوع کرونا کماکان به روال قبل ادامه دارد.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، با شیوع ویروس کرونا، محبوسان در بازداشتگاه مرکزی شیراز مانند عمده اماکن مشابه در کشور با مشکلات جدیدی به خصوص در حوزه بهداشت دست و پنجه نرم می‌کنند.
بازداشتگاه مرکزی شیراز در مجاورت زندان عادل آباد شیراز در بلوار عدالت جنوبی در محله عادل آباد این شهر واقع شده است. بازداشتگاه مرکزی و زندان عادل آباد شیراز از یکدیگر مجزا هستند و مدیریت آن نیز به همین صورت است. این بازداشتگاه محل نگهداری موقت بازداشت شدگان با اتهامات متفاوت است. متهمان پس از مدتی از بازداشتگاه مرکزی به زندان عادل آباد شیراز منتقل می‌شوند.
مدت حضور یک فرد در این بازداشتگاه تا حد زیادی به پرونده و شرایط او بستگی دارد، از چند هفته تا چند ماه این حضور می تواند متفاوت باشد. تغییر مستمر ساکنین آن زمینه نظارت کمتر و مشکلات بیشتر نسبت به زندانها را را فراهم کرده است.
این بازداشتگاه دارای ۶ بند مجزا است که شامل قرنطینه، بند قرآن، بند متادون، بند سبز جوان و دو بند عمومی است.
بندهای قرنطینه، بندقرآن، بند متادون
این بندها به شکل مشابهی دارای ۸ اتاق هستند، اتاق‌ها به وسیله تخت از یکدیگر جدا شده‌اند. هر اتاق دارای ۳ تخت ۳ طبقه است. در هر اتاق حدود ۲۰ تا ۳۰ نفر و در هر بند حدودا ۲۰۰ الی ۳۰۰ زندانی به صورت متغیر نگهداری می‌شوند. به این ترتیب همواره شماری از زندانیان کف خواب هستند و تعداد زندانیان کف خواب به حدی بالاست که در ساعات پایانی شب استفاده از سرویس بهداشتی غیرممکن است و باید برای رسیدن به سرویس بهداشتی از روی بدن سایر زندانیان عبور کنند.
این بندها هر یک دارای ۳ حمام و ۴ سرویس بهداشتی است. اما در اکثر مواقع زندانیان به آب گرم دسترسی ندارند. وضعیت بهداشتی بند بسیار نامناسب است. در بند دستگاه تهویه هوا وجود ندارد و به دلیل استعمال سیگار و موادمخدر -به غیر از بند قرآن- فضای سالن آلوده است. زندانیان حداکثر دو بار در ماه به هواخوری دسترسی دارند.
بند سبز جوان
در این بند متهمان ۱۸ تا ۲۵ ساله با اتهامات گوناگون نگهداری می‌شوند. این بند هم مانند بندهای فوق دارای ۸ اتاق است و اتاق‌ها به وسیله تخت از یکدیگر جدا شده‌اند. هر اتاق دارای ۳ تخت ۳ طبقه است. در هر اتاق حدود ۲۰ تا ۳۰ نفر و در هر بند حدودا ۲۰۰ الی ۳۰۰ زندانی به صورت متغیر نگهداری می‌شوند.
این بند دارای ۳ حمام و ۴ سرویس بهداشتی است. اما مانند سایر بندها در اکثر مواقع زندانیان به آب گرم دسترسی ندارند. وضعیت بهداشتی بند بسیار نامناسب است و ازدجام جمعیت در آن چشم گیر است.
بند عمومی ۱ و بند عمومی ۲
این دو بند ویژه متهمان جرایم خطرناک و متهمان سیاسی است. هر یک این بندها دارای ۸ اتاق هستند و مانند بندهای فوق به وسیله تخت از یکدیگر جدا شده‌اند. ظرفیت و محیط این بند و مشکلات آنها مانند ساکنین بندهای فوق است.
نحوه ورود متهمان ورودی جدید به بازداشتگاه در دوران کرونا
پس از شیوع ویروس کرونا متهمان ورودی جدید به بند قرنطینه منتقل شده و به مدت ۱۴ روز در آنجا نگهداری می‌شوند. به دلیل نگهداری زندانیان در کنار هم و بدون رعایت ترتیب ورود، این قرنطینه عملا بی تاثیر است و زندانیان تازه وارد به قرنطینه می‌توانند ویروس را به افرادی که در نیمه قرنطینه خود هستند، منتقل کنند.
به تمامی بازداشت شدگان در بدو ورود یک عدد مسواک، خمیر دندان، یک دست لباس زیر و یک دست لباس مخصوص زندان داده می‌شود. بازداشت شدگان موظف هستند تا ساعت ۲ بعدازظهر لباس زندان را به تن داشته باشند.
اصل تفکیک جرایم
در این بازداشتگاه اصل تفکیک جرایم رعایت نمی‌شود. متهمان سیاسی در دو بند عمومی و در کنار متهمان با جرایم خشن نگهداری می‌شوند. تنها متهمان مرتبط به مواد مخدر به زندان پیربنا شیراز منتقل می‌شوند.
فروشگاه زندان
بازداشت شدگان می‌توانند ۲ با در هفته مایحتاج خود را از فروشگاه تهیه کنند. به دلیل عدم وجود امکانات برای تهیه غذا، فروشگاه از عرضه مواد خام غذایی و یا گرم کردنی خودداری می‌کند.
تغذیه و آب زندان
این بازداشتگاه فاقد آشپزخانه است و تمامی بازداشت شدگان ناچار به استفاده از غذای بی کیفیت بازداشتگاه هستند. در غذای زندان هیچگاه گوشت قرمز استفاده نمی‌شود و تنها دو بار در هفته مرغ در غذا استفاده می‌شود. هر ران مرغ باید بین ۳ زندانی تقسیم شود.
آب آشامیدنی این بازداشتگاه نیز بسیار بی‌کیفیت است و برخی از زندانیان که تمکن مالی دارند، هر بطری آب معدنی را به قیمت ۲۵۰۰ تومان از فروشگاه زندان تهیه می‌کنند اما عموم افراد ناچار به استفاده از همین آب بی کیفیت هستند.
بهداشت، درمان و اعزام به بیمارستان
پس از شیوع ویروس کرونا، ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده در اختیار بازداشت شدگان قرار نگرفته است. ماسک و دستکش دو بار در هفته با قیمتی چند برابر قیمت اصلی در فروشگاه زندان عرضه می‌شود.
محیط بندها ۳ بار در هفته توسط بازداشت شدگان ضدعفونی می‌شود. متهمانی که مشکوک به ابتلا به ویروس کرونا باشند مورد آزمایش قرار می‌گیرند اما در تمام مدت در کنار سایر بازداشت شدگان نگهداری می‌شوند و تنها در صورت وخامت حال جسمی به بیمارستان اعزام خواهند شد.
بهداری بازداشتگاه که توسط یک پرستار و یک کارشناس بهداشت اداره می‌شود فاقد هرگونه داروی آرامبخش است. در شرایط عادی دو روز در هفته از هر اتاق تنها یک زندانی اجازه رفتن به درمانگاه را دارد و دسترسی به درمانگاه با موانع بسیاری مواجه است. هزینه اعزام‌های درمانی به بیمارستان تماما بر عهده خود زندانی است. افراد پس از بازگشت از بیمارستان نیز به سرعت و بدون رعایت دوره قرنطینه به بندها بازگردانده می‌شوند.
سازمان عفو بین‌الملل چندی پیش اعلام کرد نسخه‌هایی از چهار نامه را رویت کرده که از طرف مقامات سازمان زندانها که زیر نظر قوۀ قضانیه فعالیت می‌کند، به وزارت بهداشت نوشته شده و زنگ خطر را درباره کمبود شدید تجهیزات حفاظتی شخصی، مواد ضدعفونی کننده و تجهیزات و لوازم پزشکی کلیدی به صدا درآورده است. وزارت بهداشت این درخواست‌ها را بی‌پاسخ گذاشته و زندان‌های ایران همچنان در مقابل شیوع بیماری‌های واگیردار به شکلی فاجعه‌باری فاقد تجهیزات الزامی است.
این درحالی است که اصغر جهانگیر رئیس سازمان زندانها، فروردین امسال در خصوص حفظ سلامت زندانیان مدعی شد که “ایران باید به عنوان مبتکر حمایت از حقوق زندانیان در دنیا شناخته شود”.
اعزام به دادسرا و دادگاه
در ابتدای اعلام رسمی شیوع ویروس کرونا در کشور اعزام‌ها به صورت کوتاه مدت قطع شد اما هم اکنون به روال قبل از شیوع کرونا ادامه دارد. متهمان در زمان اعزام از دریافت ماسک و دستکش نیز محروم هستند.
ملاقات زندانیان
تا پیش از شیوع ویروس کرونا در این بازداشتگاه ملاقات‌ها به دو شکل کابینی و حضوری انجام می‌شد. اما با شیوع کرونا ملاقات های حضوری کاملا قطع شد.
ملاقات حضوری نیز پیش از شیوع ویروس کرونا هر دو هفته یکبار و در صورت رضایت و تایید مسئولان نسبت به عملکرد زندانی به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه انجام می‌شد. مسئولیت پاک‌سازی و نظافت سالن ملاقات تماما بر عهده بازداشت شدگان و خانواده آنان است.
تلفن زندانیان
دسترسی به تلفن‌ها به دلیل تراکم بالای جمعیت همواره با مشکلاتی روبه‌رو است. اما در شرایط عادی هر فرد به صورت میانگین روزانه ۷ دقیقه به تلفن دسترسی دارد. که ۵ دقیقه آن در صبح و ۲ دقیقه در بعد از ظهر است.
امکانات فرهنگی و ورزشی بازداشتگاه
در این بازداشتگاه هیچگونه امکانات فرهنگی و ورزشی در نظر گرفته نشده است. تنها یک کتابخانه وجود دارد که پیش از شیوع ویروس کرونا دسترسی به آن با محدودیت‌های مواجه بود اما پس از شیوع کرونا استفاده از آن به صورت کامل ممنوع شده است.
اشتغال زندانیان
در این بازداشتگاه هیچ کارگاهی برای اشتغال زندانیان در نظر گرفته نشده است. البته برخی افراد به صورت غیررسمی شغل های کاذبی برای خود ایجاد می کنند. از جمله انجام کارهای خدماتی سایر زندانیان همچون نظافت سالن‌ها و سرویس بهداشتی و شستن ظرف و لباس را بعهده می گیرند و در قبال آن هفته‌ای یک پاکت سیگار از زندانیان دریافت می‌کنند.
ضرب و شتم بازداشت شدگان
متهمان در این بازداشتگاه با کمترین بهانه ای توسط رئیس، معاون بازداشتگاه و یا پاسیارهای زندان به وسیله شلنگ و باتوم مورد ضرب و شتم شدید قرار می‌گیرند. شدت این ضرب و شتم در حدی است که در برخی مواقع بازداشت شدگان به بیمارستان منتقل می‌شوند.
زندانیان سابق این محل به گزارشگر هرانا گفتند، در مواردی که ضرب و شتم به آسیب جدی جسمی منجر شده و بیم شکایت قربانی وجود داشته، مسئولین زندان زندانی را به آزار و اذیت خانواده‌های آنان و حتی بازداشت تعقیب قضایی آنها تهدید کرده اند.
تن فروشی و تجاوز جنسی در بازداشتگاه
به دلیل عدم رعایت اصل تفکیک جرایم و موقتی بودن حضور افراد در این بازداشتگاه، تجاوز جنسی امری رایج در این محیط تلقی می شود. علاوه بر پیامدهای جسمی و روحی، شیوع این موضوع به دلیل عدم استفاده از لوازم پیشگیری همچون کاندوم موجب انتقال و شیوع بیماری‌های مقاربتی در میان آنان شود.
به گفته شاهدین، در این بازداشتگاه برخی افراد به انجام کار جنسی (تن فروشی) روی می‌آورند و در قبال آن پول دریافت می‌کنند. این نوع رابطه نیز به دلیل عدم دسترسی و استفاده از لوازم پیشگیری همچون کاندوم پرخطر محسوب می شود.
خرید، فروش و استعمال مواد مخدر در بازداشتگاه
مواد مخدر از طریق مافیای زندانیان و با همکاری برخی مسئولان بازداشتگاه به روش‌های مختلف از جمله انتقال بواسطه بازداشت شدگان صوری به بازداشتگاه وارد می شود. علیرغم گستردگی ورود مواد مخدر، این مواد با قیمت‌های هنگفت به فروش می‌رسد.
نیاز زندانیان مبتلا به اعتیاد که به تازگی بازداشت شده اند و همینطور عدم ارائه داروها یا شربت کدوئین توسط بهداری باعث شده در سایه فقر، جرایم و تن فروشی به هدف کسب مواد بازار گرمی در این محل پیدا کند.
در این بازداشتگاه جز بند قرآن که استعمال سیگار در آن ممنوع است، در سایر بندها سیگار و موادمخدر بدون هیچ محدودیتی مصرف می‌شود.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید