افسانه بهروزی، شهروندخبرنگار

ایران‌وایر

***

«فریدون آو»، مجموعه‌دار، نمایشگاه‌گردان، نقاش و مجسمه‌ساز ایرانی است که در سال ۱۳۲۴ در یک خانواده زرتشتی، در تهران متولد شد.

فریدون زمانی که هشت ساله بود، برای تحصیل به یک مدرسه شبانه‌روزی در انگلستان فرستاده شد. بعدها مدرک کارشناسی را از دانشگاه ایالتی آریزونا دریافت کرد. او در مدرسه فیلم دانشگاه نیویورک نیز تحصیل کرده است.

او پس از اتمام تحصیلات خود در دهه چهل به ایران باز می‌گردد و به عنوان طراح و مدیرهنری با انجمن فرهنگی ایران و آمریکا، کارگاه نمایش، جشن هنر شیراز و رادیو و تلویزیون ملی ایران کار می‌کند.

او فعالیت خود را از تئاتر شروع کرد و طراحی پوستر، صحنه، لباس و نورپردازی نمایش‌ها را در تئاتر شهر از زمان تاسیس آن در ۱۳۵۰ انجام می‌داد. اداره گالری زند در تهران و گالری هایدن-زند در ایالت واشینگتن آمریکا را نیز بر عهده داشت.

فریدون آو در دانشگاه آریزونا و نیویورک در رشته‌های طراحی و هنرهای کاربردی برای تئاتر و «زیبایی‌شناسی فیلم» آموزش دیده است. او در کارگاه نمایش پوستر، بروشور، نور، لباس و صحنه تئاتر طراحی می‌کند، در کنار آن نمایشگاه نقاشی برپا می‌کند، گالری دارد و مجموعه آثار هنری جمع‌آوری می‌کند.

فریدون در طول بیش از پنج دهه فعالیت در فضای هنری، به‌ نحوی تاثیرگذار، از پس نقش‌های مختلفی از جمله هنرمند، طراح، مدیر هنری، مجموعه‌دار، کیوریتور، گالری‌دار و حامی هنر برآمده است. آثار هنری او در نمایشگاه‌های انفرادی متعدد و بیش از صد نمایشگاه گروهی در گالری‌ها و موزه‌های سراسر جهان به نمایش درآمده است. آثار او به‌جز این‌که در مجموعه‌های خصوصی مختلفی در کشورهای مختلف جمع‌آوری شده، توسط مجموعه‌های موزه‌ها و موسسه‌های معتبری چون موزه‌ بریتانیا (لندن)، موزه‌ متروپولیتن (نیویورک)، موزه‌ هنر لس‌آنجلس، مرکز ژرژ پمپیدو (پاریس)، بنیاد سای تومبلی و موزه‌ هنرهای معاصر تهران خریداری شده‌ است.

همچنین این هنرمند تاکنون نمایشگاه‎‎های بسیاری را در داخل و خارج کشور برگزار کرده است و آثارش در نمایشگاه‌های گروهى هنر معاصر ایران در خارج از کشور «۴۰ سال هنر معاصر ایران» در مرکز باربیکن لندن، سال ۱۳۷۹، «نگاه ایرانى» در اسپاس الکترا در پاریس سال ۱۳۸۰ و … شرکت داده شده است.

فریدون آو، همان‌طور که خود بیان می‌کند، یک کلاژ است؛ «بریدن و چسباندن» نقش‌های متفاوتی که در طول سالیان عهده‌دارشان بوده است. فریدون آو زیرساخت پویایی است که در طول پنجاه سال اخیر، نقش هنرمند، طراح، گالری‌دار، کیوریتور، مجموعه‌دار و مشاور را برعهده داشته است و همین امر او را به یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های هنر معاصر ایران تبدیل کرده است.

فریدون آو هم‌نسل نقاشانی چون حاجی‌زاده، ابوالقاسم‌سعیدی، زنده‌رودی و محصص‌ بوده است.

 مجموعه آثارش غالبا ترکیب مواد روی تصاویری است که از بوم پلات گرفته شده‌اند و روی آنها خطوطی با رنگ و به شکل تقریبا بی‌نظم آورده شده‌ است. از نظر فرم مجموعه‌ای از زنده رودی و سای تومبلی دانسته شده است.

از آثار اخیر و قابل توجه وی می توان به مجموعه ۱۰۱‌ نام اشاره کرد. وی در این مجموعه دوباره به ریشه‌های دینی‌اش برمی‌گردد.

 ۱۰۱ نام مقدس در دین زرتشت که همواره با خود اعداد روی نقوش آتش آورده شده است. فریدون آو همواره به نوعی با مسئله اقلیت و خانواده درگیر بوده است. زمانی آن را در مجموعه «خطر انقراض» با فوتوکلاژهایی آورد که از عکس‌های خانوادگی‌ او گلچین شده بودند، زمانی آن را در «کوکب لعل» با نقاشی از دسته‌گل کوکبی که از مادرش روی میز به جا مانده بود آورد و حالا این درگیری با مذهب خانواده شکل رمز نوشته‌هایی را می‌گیرد که در نقش آتش گره‌هایی را می‌گشایند.

اما آنچه حرف وی را تا به این حد خصوصی می‌کند، شاید به غیر از ویژگی‌های ذهنی هنرمند این باشد که او در چند رشته هنری فعالیت کرده و به کارهایی دیگر مثل جمع‌آوری آثار هنری نیز مشغول بوده است.

همه این‌ها در کنار هم رسوبی ارزشمند را نتیجه می‌دهد که جز در برخی هم‌نسلان وی در کمتر نقاش و هنرمند ایرانی دیده شده است؛ رسوبی که حاصل یکی کردن زندگی و هنر بوده است.