کیانوش سنجری، روزنامه‌نگاری که بعد از چند سال زندان و ممنوع‌الخروجی به تازگی از ایران خارج شده، به بی‌بی‌سی گفته است: “من فقط خبرنگار بودم و دسترسی به اطلاعات محرمانه نداشتم؛ اما در یک دادگاه پنج دقیقه‌ای به ریاست قاضی صلواتی به ۱۱ سال زندان محکوم شدم و او فقط در یک جمله گفت آمدی جاسوسی و خبرچینی کنی و بری.”

آقای سنجری روز اول عید نوروز امسال با هواپیما از ایران خارج شد.

او امروز در توضیح این اتفاق به برنامه شصت‌دقیقه بی‌بی‌سی‌ گفت: “بعد از دو سال و نیم تحمل زندان و دو سال حضور و غیاب هفتگی یکشنبه‌ها در دفتر امین وزیری، دادیار دایره نظارت بر متهمان امنیتی زندان اوین و پنج شش نوبت بستری اجباری در مراکز روانپزشکی و دست‌کم هشت نوبت احضار و بازخواست در دفاتر اطلاعات یا همان خانه‌های امن، و تحمل فشارها و بازجویی‌های بسیار، با تبدیل مجازات بنده از ماده ۵۲۲ به ماده ۵۰۲ یعنی مرخصی استعلاجی و پرداخت جریمه نقدی یا همان باج، حکم زندان من به پایان رسید و ممنوع‌الخروجی دو ساله من لغو شد و توانستم از ایران خارج شوم.”

آقای سنجری، فعال دانشجویی و روزنامه‌نگار بعد از چند سال سکونت در آمریکا مهرماه ۱۳۹۵ به ایران بازگشت و چند روز بعد از ورود به کشور بازداشت و به ۱۱ سال زندان (پنج سال حبس تعزیری، ۶ سال حبس تعلیقی) و دو سال ممنوع‌الخروجی محکوم شد.

این روزنامه‌نگار که خبرنگار صدای آمریکا در واشنگتن بود، چند بار هم در جریان فعالیت‌های خود در دهه هفتاد و هشتاد خورشیدی در ایران زندانی شده بود.

کیانوش سنجری با نام شناسنامه‌ای مهدی سنجری‌باف گفته بود با وجود آگاهی از اینکه زمانی در ایران زندانی سیاسی بوده به دلیل بیماری مادر و عشق به وطن که آقای سنجری آن را بیماری “جنون وطن” می‌خواند، به تهران بازگشته بود.

او حالا بعد از پنج سال و نیم می‌گوید: “من برای غلبه بر این ‘دهشت بازگشت به وطن’ هزینه‌های سنگین دادم… در حال حاضر واقعا افسوس می‌‌خورم برای وطنم که دچار این بیماری شده، که ایرانیانی مانند من و عاشق وطن در این کشور جایگاهی ندارند…. دلم می‌خواست در کشورم بمانم و کار کنم. اما ناچار و مجبور شدم برای بار دوم راهی غربت شوم. روز و شب خوبی ندارم. تنها آرزویم این است روزی را ببینم که وطن از این بیماری و این اهریمن خلاص شده و ایرانیان می‌توانند راحت به کشورشان برگردند.”

‘آیا خروج فعالان سیاسی به نفع حکومت است؟’

چندی پیش گروه هکری به نام ‘عدالت علی’ سندی را منتشر کرد که به ادعای این گروه نشان می‌داد یکی از مقام‌های وزارت اطلاعات ایران در نامه‌ای به قوه قضاییه توصیه کرده بود ممنوع‌الخروجی نرگس محمدی، فعال سیاسی و حقوق بشر لغو شود چون به گفته این مقام، “منافع خروج او بیش از زیان‌های آن برای حکومت است.”

کیانوش سنجری در پاسخ به این سوال جمال‌الدین موسوی، مجری شصت‌دقیقه که پرسید “آیا بر اساس تلقی این افراد، خروج فعالان سیاسی و مدنی از کشور به نفع حکومت است؟”، گفت: “بین اطلاعات سپاه، وزارت اطلاعات و شورای امنیت ملی و حتی محاکم [دادگاه‌های] انقلاب که در این زمینه تصمیم می‌گیرند، اختلاف نظر وجود دارد. و مورد به مورد متفاوت است. یک موردی ممکن است که وزارت اطلاعات در گزارشی محرمانه اشاره کند که اگر فلان خبرنگار یا فعال خارج شود، خطرش کم‌تر است تا اینکه داخل ایران باعث رونق‌گرفتن اعتراض‌ها شود. اما در یک مورد دیگر شاید اطلاعات سپاه یا محاکم انقلاب بخواهند که این اتفاق بیفتد و فرد مورد نظر خارج شود. پس نمی‌شود همه را یکسان در نظر گرفت.”

در طول سال‌های گذشته در دولت‌های مختلف و اخیرا در دولت ابراهیم رئیسی، مقام‌های جمهوری اسلامی ایران خواهان بازگشت ایرانیان و خدمت آنها به وطن‌شان شده‌اند.

کیانوش سنجری می‌گوید مقام‌های ایرانی در سفرهایشان در جمع ایرانیان به آنها می‌گفتند که می‌توانند برگردند و خطری آنها را تهدید نخواهد کرد: “من دلم می‌‌خواست خوشبین و شجاع باشم و حسرت بازگشت به وطنم را با تا پایان عمر با خودم حمل نکنم؛ و تصور کنم به عنوان خبرنگار که فقط وقایع وطنم را گزارش کردم در صورت بازگشت به وطن دچار مشکل نمی‌شوم، یا دست‌کم این بلاها سر من نخواهد آمد. اما بر خلاف تصورم، در نهایت طوری برخورد شد که تصور نمی‌کردم در وطنم در تیمارستان بستری شوم و پا و دستم یک هفته به تخت قفل شود.”

اول فروردین ماه سال جاری تصویری از او با بلیتش در داخل هواپیما منتشر شد که در توضیح آن برای سایت ایران‌وایر نوشته بود: “‏امشب، ۱ فروردین ۱۴۰۰، با گام‌هایی مردد، چشمانی اشک‌آلود و قلبی زخمی از آخرین گیت پرواز عبور کردم، سوار هواپیما شدم و بعد از تحمل ۵ سال و ۵ ماه و ۲۰ روز زندان، تیمارستان، بازجویی در خانه امن، حضور و غیاب در دایره نظارت، پرداخت جریمه [باج] و رفع ممنوعیت خروج، از وطن عزیز و اشغالی‌ام خارج شدم.”

کیانوش سنجری در دوران حبس شش بار به اجبار به بیمارستان روانی منتقل شد. آن زمان آقای سنجری گفته بود که به او دستگاه برق متصل شده است. آقای سنجری آن دوره از زندانش را بدترین تجربه‌اش در زندگی توصیف کرده بود.

او اخیرا، زمانی که بیرون زندان و در ایران بود،‌ در اتاقی در شبکه کلاب‌هاوس درباره تجربه‌اش در تیمارستان گفته بود: “یک‌بار مرا از زندان سوار ماشین کردند و به بیمارستان امین‌آباد بردند و تست سلامت عقل و روان گرفتند. هفت روز آنجا بستری بودم. از داخل زندان من را با پابند و دستبند به امین آباد بردند. در آنجا تست اعصاب و روان گرفته شد. بیهوش شدم و به تخت زنجیر شدم. داروهایی به من داده می شد که آنها را نمی‌خوردم. ساعات اولیه که وارد بخش مخصوص بیماران اعصاب و روان شدم که اختلالات حاد داشتند، مرا کنار آنها بستری کردند.”