تنها سه روز پس از دستور تازه رئیس جمهوری ایران برای «پیگیری جدی» موضوع دریافت حقابه ایران از رودخانه هیرمند، وزیر نیرو ادعا کرد که دولت ایران جلسه‌ای با حکومت طالبان داشته و این گروه در این زمینه تعهد داده است.

علی‌اکبر محرابیان روز سه‌شنبه ۲۶ اردیبهشت گفت که در این جلسه، «طالبان متعهد به عملیاتی کردن معاهده هیرمند و پرداخت حقابه ایران بر اساس این معاهده شده است.»

این اظهارات وزیر نیرو در حالی بیان شد که در همین روز، حسن کاظمی قمی، نماینده رئیس‌جمهور ایران در امور افغانستان و سرپرست سفارت ایران در کابل، گفت که دولت طالبان از روز آغاز به‌کار خود همواره «تعهد» خود به معاهده آب هیرمند را تکرار و بر آن تأکید کرده اما در عمل «فقط چهار درصد از حقابه ایران از هیرمند وارد کشور شده است.»

در حالی که مدتی طولانی است که منطقه سیستان در شرق ایران با وضعیت بسیار وخیم کم‌آبی روبه‌رو شده، دولت ابراهیم رئیسی با وجود وعده‌های مکرر هنوز نتوانسته است اختلاف تهران و کابل در زمینه حقابه هیرمند را حل کند.

رئیس‌جمهور ایران در جلسه‌ای در روز ۲۴ اردیبهشت به این موضوع اشاره کرد.

ابراهیم رئیسی در این جلسه با اظهار این‌که «حقابه ایران از هیرمند مسئله با اهمیتی است» به وزرای نیرو و خارجه و نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان «مأموریت ویژه» داد تا «این مسئله را با جدیت پیگیری کنند.»

نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان که یکی از دریافت‌کنندگان این دستور ویژه از سوی ابراهیم رئیسی است، پس از این دستور، در مصاحبه‌ای با یکی از شبکه‌های تلویزیونی در ایران گفت که «مقام‌های طالبان همیشه به پایبندی به اجرای معاهده ۱۳۵۱ بین دو کشور تأکید کرده‌اند» اما تقصیر عملی نشدن این «پایبندی» را متوجه «بعضی متخصصان» دانست.

حسن کاظمی قمی بدون ارائه مدرکی مدعی شد که «بعضی متخصصان دولت پیشین که در دستگاه حکومت طالبان شاغل‌اند» و «هنوز با مقامات پیشین مرتبط با بیگانگان در ارتباط‌اند» باعث اجرایی نشدن تعهدات معاهده هیرمند هستند.

معاهده آب میان افغانستان و ایران در سال ۱۳۵۱ میان موسی شفیق و امیرعباس هویدا، نخست وزیران وقت دو کشور امضا شد که بر اساس آن در صورت کافی بودن آب هیرمند سالانه حدود ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب به ایران تعلق خواهد گرفت.

با وجود این، سرپرست سفارت ایران در کابل در مصاحبه تلویزیونی تازه خود گفت: «اما واقعیتی که اتفاق افتاد این بود که در سال گذشته بر خلاف این تأکید و التزام و پایبندی میزان آبی که از افغانستان وارد خاک کشور ما شد، حدود ۲۷ میلیون مترمکعب بیشتر نبود، در چند نوبت رهاسازی آبی که صورت گرفت این اتفاق افتاد، این یک فاصله عمیق و یک شکاف عمیقی است بین آن عددی که در معاهده آمده و آن چیزی که انجام شده است.»

دستور ابراهیم رئیسی در مورد رسیدگی به این وضعیت و برگزاری جلسه در این مورد پس از آن صورت می‌گیرد که جمعی از مردم، فعالان محیط زیست و نمایندگان شمال سیستان و بلوچستان در مجلس شورای اسلامی با برپایی تجمعی بر بستر خشک تالاب هامون و در مجاورت کوه تاریخی خواجه، به انفعال وزارت خارجه جمهوری اسلامی و دیگر دستگاه‌های حکومتی در مورد پیگیری حقابه رود هیرمند از طالبان اعتراض کردند.

روز ۲۳ فروردین اسماعیل حسین‌زهی، نماینده خاش در مجلس خبر داد که در حال حاضر، ۷۰ درصد شهر خاش آب ندارد و ۳۰ درصد مابقی هم غیرقابل شرب است. او به خبرگزاری ایسنا گفت که شهروندان در خاش ناچارند آب بسته‌بندی‌شده خریداری کنند.