کنترل دستوری قیمت نان در ایران، بی‌توجهی دولت به وضع موجود و افزایش روزافزون فقر موجب روی آوردن بیشتر مردم به مصرف نان به‌عنوان کالای اساسی اولیه شده است
در روزهای گذشته تشکیل صف‌های طولانی خرید نان در استان‌های اردبیل، فارس، سیستان و بلوچستان و خراسان باعث شده است که مردم ساعت‌های زیادی برای تهیه این کالای اساسی در انتظار باشند.
به گفته منابع محلی و خبری، زیان‌دهی، کم‌شدن سهمیه آراد نانوایان، پایین آمدن ساعت پخت، کندشدن سرعت پخت نان در نانوایی‌ها، بعضی از دلایل ایجاد شرایطی‌اند که رسانه‌ها آن را بحران نان و آرد نامیده‌اند.
سال گذشته با تصمیم دولت ابراهیم رئیسی در برنامه «جراحی اقتصادی» مبنی بر برداشتن یارانه و ارز ترجیحی کالاهای اساسی، قیمت آرد و در نتیجه نان نیز چندبرابر شد. دولت در آن زمان اعلام کرد با پرداخت یارانه طی دو ماه به نانوایان و سرپرستان خانوار تلاش می‌کند این افزایش قیمت را جبران کند.
اما حالا با برنامه‌ریزی و قیمت‌گذاری‌های انجام شده برای خرید گندم از کشاورزان، پرداخت نشدن یارانه نانوایی‌ها و مدیریت دستوری بازار، به نظر می‌آید مردم در ایران با مشکلات تازه‌ای در‌خصوص تهیه این کالای ضروری مواجه‌اند.
مشاور وزیر امور اقتصاد و دارایی، روز ۵ خردادماه سال ۱۴۰۲، با توجه به شرایط موجود تصریح کرد به‌صورت متوسط یک‌چهارم از سهمیه آرد همه نانوایی‌ها در کشور کم شده است. محمد جلال با اشاره به شناورسازی سهمیه آرد نانوایی‌ها، دلیل کم‌شدن سهمیه را عادی نبودن عملیات فروش نان دانسته و گفته بود تراکنش‌های غیرواقعی ثبت و فروش نان در کشور باعث کم‌شدن سهمیه آرد شده است.
این مقام دولت ابراهیم رئیسی دلیل تصمیم گرفته‌شده درباره عرضه آرد را متعهدشدن نانوایی‌ها به حل مشکل مصرف و فروش غیرعادی و تغییر رفتار برای بازگشت سهمیه عادی دانست.
این در حالی است که کارشناسان اعتقاد دارند دلیل واقعی کم‌شدن سهمیه آرد نانوایی‌ها در ایران، نه آمار غیرواقعی تراکنش که مشکلات دولت برای تامین یارانه پرداختی به واحدهای صنفی بابت فروش و مبالغ خرید گندم تضمینی و جلب رضایت کشاورزان در قیمت‌گذاری عادلانه و حل مشکل کمبود ذخایر در ماه‌های آتی است.
درحالی‌که به‌صورت متوسط طی ماه گذشته طبق اعلام منابع مطلع، نانوایی‌ها ۳۰ تا ۴۰ درصد کمتر از سهمیه عادی آرد دریافت کرده‌اند، رئیس اتحادیه نانوایان سنگکی تهران تاکید کرده است فرمانداری و سازمان غله هیچ مسئولیتی در قبال وضع پیش‌آمده قبول نمی‌کنند. این در حالی است که نانوایی‌ها تخلفی مرتکب نشده‌اند.
این مقام صنفی همچنین تصریح کرده است که به نظر می‌آید کارکرد سیستمی و تصمیم دولتی، مبنای کم‌شدن سهمیه آرد نانوایی‌ها در ایران است.
از سویی ضمن آنکه مردم اعتراض‌های زیادی به کم‌فروشی، تبعیض در عرضه نان و گران‌فروشی نانوایی‌ها به نسبت سال گذشته دارند، حالا با تشکیل صف‌های طولانی خرید نان، نانوایان اشاره می‌کنند دولت به تعهداتش در‌خصوص پرداخت کمک‌هزینه عمل نکرده است و در عوض اجازه افزایش قیمت نان را هم نمی‌دهد.
اتحادیه نانوایان و فعالان این صنف اعتقاد دارند ضمن آنکه سهمیه آرد کاهش پیدا کرده است، نرخ فعلی نان نیز باتوجه به نرخ تورم در ایران منصفانه نیست و بیش از شش ماه است که در حال پرداخت زیان‌اند و کسی حاضر به حل این مشکل نیست.
محمد سلیمانی، رئیس اتحادیه نانوایان نان سنگکی، دراین‌باره تصریح کرده است یارانه‌ای که دولت برای آرد به نانوایان می‌دهد صرفا ۱۵ تا ۲۰ درصد هزینه‌های آن‌ها را تامین می‌کند، اما سایر هزینه‌ها از‌جمله دستمزد کارگر، بیمه، مالیات، آب، برق، گاز و مکان که ۸۵ درصد هزینه‌ها است، به‌صورت غیرمعمول رشد کرده است.
سلیمانی برای مثال به قیمت آب اشاره می‌کند که طی دو سال گذشته قبض آن برای نانوایی‌ها حداکثر ۵۰۰ هزار تومان هزینه داشته است، اما طبق گزارش‌هایی که اخیرا منتشر شده‌اند قبض آب برای بعضی واحدهای صنفی تا سه میلیون تومان افزایش یافته و کمترین قبض برق صادر‌شده برای واحدهای صنفی هم یک میلیون تومان است.
این مقام صنفی همچنین توضیح داده است که دولت در سال ۱۴۰۰ برای مدیریت افزایش قیمت نان در ایران، ۱۵ درصد کمک‌هزینه فروش نان را روزانه از‌طریق کارت‌خوان به‌حساب نانوایی‌ها واریز می‌کرد و واحدهای صنفی نیز با وجود نارضایتی از این شرایط ناچار پذیرفتند.
این کمک در سال ۱۴۰۱ به‌صورت متغیر به ۲۰ درصد رسید، اما به‌دلیل رشد چشمگیر تورم قرار بود از آبان‌ماه سال ۱۴۰۱ کمک‌هزینه نانوایی‌ها تا ۸۰ درصد افزایش پیدا کند که این مهم به دلیل تامین‌نشدن اعتبار لازم محقق نشد و به همین دلیل فعالان این صنف با زیان انباشته مواجه شدند و بسیاری ناچار واحدهای صنفی خود را تعطیل کردند.
کنترل دستوری قیمت نان در ایران، بی‌توجهی دولت به وضع موجود و افزایش روزافزون فقر که موجب روی آوردن بیشتر مردم به مصرف نان به‌عنوان کالای اساسی اولیه شده است، باعث شده بسیاری بر این عقیده باشند که با تداوم وضع فعلی و در صورت پیدانشدن راه‌حل رفع مشکل تنظیم بازار نان، بحران جدی برای عرضه و خرید این کالا در تمام نقاط ایران به‌زودی رخ می‌دهد.
از: ایندیپندنت
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید