بی بی سی فارسی
بارندگی شدید در پی طوفان شن در کلانشهر مشهد، چهرهای شگفتانگیز اما نگرانکننده از نوسانات آب و هوایی را به نمایش گذاشت. بارش باران باعث شد وضعیت هوا در مشهد، که اوایل صبح امروز خطرناک اعلام شده بود، کمی بهتر شود.
اما این اندک گشایش، کمکی به مهار تاثیرات ماهها طوفان شن در شمال شرق ایران نمیکند.
خراسان رضوی با ریزگرد ناآشنا نیست اما از لحاظ شدت گرفتن و طولانی شدن آن، تفاوتی با ماهیت عواقب تغییرات اقلیمی در دیگر نقاط دنیا ندارد.
ساکنان مناطق مرزی خراسان رضوی مثل سرخس و درگز سالها است به علت تداوم خشکسالی و ریزگرد زیر فشار هستند.
اما کانونهای داخلی ریزگرد هم در این روزها فعال هستند و تداخل آن با طوفانهای فرامرزی وضعیت وخیمی را رقم زده است.
هزینههای اقتصادی و اجتماعی طوفان شن در خراسان رضوی بیشتر از همه بر دوش روستائیان سنگینی میکند که بعد از تحمل سالها خشکسالی ناگزیر به مهاجرت میشوند.
شمار دقیق مهاجران اقلیمی در ایران و دیگر نقاط جهان روشن نیست چون هنوز تعریف دقیقی از آنها ارائه نشده تا آمار دقیقی به دست دهد.
اما سازمان ملل متحد میگوید نزدیک به ۷۰ درصد از مهاجران در جهان و آنها که داخل مرزها جابجا میشوند، از نقاطی هستند که بیشترین آسیبپذیری را نسبت به تغییرات اقلیمی دارند.
پیشبینی شده که عده این افراد تا سال ۲۰۳۰ به ۲۵۰ میلیون نفر و تا سال ۲۰۵۰ به ۱۲۰۰ میلیون نفر برسد.
آنچه روشن است، افزایش مهاجرتهای اقلیمی به طرف کلانشهرها، به گسترش حاشیهنشینی منجر میشود.
طبق آمار استانداری خراسان رضوی، مشهد با دارا بودن یکی از بالاترین رتبههای حاشیهنشینی در ایران، بالای یک و نیم میلیون نفر را در اطراف شهر جا داده است.
امکانات محدود در این نواحی، ممکن است حاشیه کلانشهرها را به کانون آسیبهای اجتماعی تبدیل کند.
با این حال وقتی نمایندگان مناطق مرزشین خراسان رضوی مجلس پشت تریبون میروند، خواستار توسعه کشاورزی و بهرهبرداری بیشتر از چاههای آب میشوند.
الگوهای ناپایدار کشاورزی از جمله بهرهبرداریهای بیرویه از چاههای آب خود از عواملی است که تغییرات اقلیمی را شدت میبخشد.
تغییرات اقلیمی در سال ۲۰۲۳، به شکل سوانح طبیعی متعدد، شدید، پر نوسان و ادامهدار به سالهای قبل خود را بروز داده است.
از موجهای گرما گرفته تا سیلهای مهیب، آتشسوزیهای جنگلی و خشکسالیهای طولانیمدت، سال ۲۰۲۳ جزو بدترین سالهای ثبت شده تاریخ است.
ایران از کشورهایی است که امروز با تمام عوارض گرمتر شدن زمین دستبهگریبان است.
بهرهکشی از منابع طبیعی برای حل مشکلات روزانه بدون سرمایهگذاری بر روی اقداماتی برای مقابله با مقابل گرمایش زمین، نه تنها تغییرات اقلیمی را مهار نمیکند، که به آن دامن هم میزند.