محمدعلی مشفق، مدیرکل وزارت کشور دولت اصلاحات
اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانهها از فروردینماه ۹۳ در شرایطی آغاز میشود که اقتصاد کشور با «رکود تورمی» مواجه بوده و رشد اقتصادی منفی را طی میکند. یکی از اقتصاددانان دانشگاه اصفهان، معتقد است ایران بهمدت ۴۰سال است که تورمی دورقمی و مزمن را – جز یکی از سالهای دهه اول انقلاب- تجربه میکند و با نقدینگی ۵۰۰هزارمیلیاردتومانی دستبهگریبان است. مضافا اینکه بیکاری و مسایل معیشتی جدی و تعداد بیکاران، مساله مهم دیگری است. از سوی دیگر جامعه ایرانی با معضلات مدیریتی تاریخی مواجه بوده است که این مهم در دولتهای نهم و دهم -با درآمد نفتی حدود ۸۰۰میلیارددلار در بازه زمانی هشتساله – خودش را بیشتر نشان داده و ساحتی برجستهتر داشت. این درآمد طلایی که در تاریخ ایران هرگز سابقه نداشته میتوانست چرخهای اقتصاد کشور را با سرعت زیادی بهحرکت درآورد و رشد اقتصادی کشور را به سطح اقتصادهای پیشرفته دنیا برساند. در حالی که در یک مقایسه سرانگشتی و ساده میتوان گفت که این رقم نجومی، بهمراتب بیش از کل درآمد نفت ایران از زمان استخراج در دوران پهلوی تا پایان دولت آقای خاتمی -بهمیزان ۶۵۰میلیارددلار- بوده است.
هرچند این رقم جدای از سایر درآمدهای غیرنفتی کشور که شاید در حدود ۲۰۰میلیارد دلار برآوردشده محاسبه شده است. با این حال این رقم نهتنها باعث کاهش تورم دورقمی، رونق اقتصادی کشور در عرصههای مختلف و کاهش بیکاری و نقدینگی و افزایش سطح رفاه اکثریت مردم نشده است بلکه اکثریت ملت و ازهمهمهمتر طبقه متوسط جامعه فقیرتر شده و قدرت خرید آنان به بیش از نصف کاهش یافته است. سیر صعودی قیمتها نیز کماکان در خیلی از اقلام و کالاها استمرار داشته و دارد و در ماههای اخیر که دولت جدید استقرار یافته فقط کمی از شدت آن کاسته شده است. با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانهها و درصدی که حاملهای انرژی افزایش یابد، طبیعی است که قیمت کل کالاها اعم از غذایی و غیر آن، افزایش خواهد یافت.
و این افزایش بدون لحاظ تاثیرات روانی و اجتماعی ناشی از اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانهها در افزایش قیمت کالاها و سایر خدماتی است که بهدلیل هزینههای تمامشده مترتب بر آن ایجاد میشود. ادامه این روند البته دولت را با مسایلی که رقیبان ناراضی از نتایج انتخابات ۲۴ خرداد ۹۲ مترصد آن هستند مواجه خواهد کرد. سوال اساسی این است که آیا دولت، پیامدهای اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانهها را مورد مداقه و بررسی عالمانه قرار داده است؟ آیا بهتر نبود که این پروژه سرنوشتساز با یک نظرسنجی از مردم، بررسی میشد تا نظر آنان هم ملحوظ نظر قرار میگرفت تا اجرای این پروژه عظیم با پشتوانه خرد جمعی همراه میشد؟ خوب بود این موضوع به معرض دید و بحث و تبادلنظر استادان مختلف اقتصاد و دیگررشتههای مرتبط گذاشته میشد تا تمام زوایای این پروژه عظیم و ملی مورد واکاوی و کنکاش و منافع ملت و کشور بیش از پیش مورد توجه قرار میگرفت. مردم در شرایط سخت سال گذشته، حماسه ۲۴ خرداد را خلق کردند اما جریان تندرو که بهعنوان مانعی در توسعه کشور عمل میکند، منتظر است تا از این آب گلآلود ماهیهای خود را صید کند.