تصویری از تأسیسات میدان نفتی آزادگان
آمارهای جدید سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، نشان میدهد رشد تولید نفت ایران در پاییز سال ۱۴۰۲ به شدت کاهش یافت و در زمستان تقریباً متوقف شد.
تولید روزانه نفت ایران در سه ماهه ابتدایی سال جاری میلادی (تقریباً معادل فصل زمستان پارسال) حدود سه میلیون و ۱۷۰ هزار بشکه بوده که تنها ۱۸ هزار بشکه (نیم درصد) بیشتر از فصل پاییز است.
توقف رشد تولید نفت کشور در حالی رخ داده که تولید نفت ایران در پاییز پارسال نسبت به تابستان حدود ۱۵۰ هزار بشکه و در تابستان نسبت به فصل بهار حدود ۴۰۰ هزار بشکه افزایش یافته بود.
ایران قبل از خروج آمریکا از برجام در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ روزانه بالای ۳.۸ میلیون بشکه تولید نفت خام داشت، اما در پایان ریاستجمهوری ترامپ این رقم به زیر ۲.۲ میلیون بشکه سقوط کرد.
با روی کار آمدن دولت جو بایدن و امید کاخ سفید به احیای برجام با ارائه مشوقهایی به جمهوری اسلامی، ایالات متحده سختگیریها در قبال صادرات نفت ایران را کاهش داد و صادرات روزانه نفت جمهوری اسلامی از حدود ۳۳۰ هزار بشکه در اوایل ۲۰۲۰ به بالای ۱.۵ میلیون بشکه در تابستان پارسال اوج گرفت.
با این حال، از زمان آغاز جنگ غزه در مهرماه ۱۴۰۲، ایالات متحده اعلام کرد که سختگیریها علیه صادرات نفت جمهوری اسلامی را افزایش میدهد.
ایران قبل از تحریمهای آمریکا روزانه ۲.۵ میلیون بشکه صادرات نفت داشت.
درآمدهای نفتی
آرشیو آمارهای سالانه اوپک نشان میدهد درآمدهای صادرات نفت ایران از بالای ۶۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ و قبل از تحریمهای آمریکا به زیر هشت میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ سقوط کرد، اما این رقم در اولین سال ریاست جمهوری جو بایدن به ۲۵ میلیارد دلار و در سال ۲۰۲۲ به ۴۲ میلیارد دلار رسید.
این ارقام تخفیفهای نفتی ایران به مشتریان چینی و هزینه دور زدن تحریمها را شامل نمیشود.
اوپک هنوز گزارش سال ۲۰۲۳ درآمدهای صادراتی نفت اعضای خود را منتشر نکرده، اما آمارهای ماهانه کپلر که در اختیار رادیو فردا قرار گرفته نشان میدهد حجم صادرات نفت ایران در سال ۱۴۰۲ با جهشی ۴۴ درصدی نسبت به سال قبل، به حدود ۱ میلیون و ۳۳۰ هزار بشکه رسیده است.
به رغم چنین جهشی، آمارهای گمرکی ایران نشان میدهد که درآمدهای صادرات نفت ایران در سال ۱۴۰۲ تنها ۸ درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته و به ۳۶ میلیارد دلار رسیده است.
بخشی از اختلاف چشمگیر رشد حجم صادرات نفت با درآمدهای آن مربوط به افت ۱۸ درصدی قیمت نفت در بازارهای جهانی طی سال گذشته خورشیدی و بخش دیگر مربوط به افزایش چشمگیر هزینه دور زدن تحریمهای آمریکا است.
خبرگزاری رویترز پیشتر گزارش داده بود که ایران برای هر بشکه نفت صادراتی به چین در سال ۲۰۲۳ حدود ۱۳ دلار تخفیف داده است.
با استفاده از گزارشهای اوپک، رویترز و رادیو فردا؛ د.خ./ب.ب.
رادیو فردا