- مینا جوشقانی
,بیبیسی
این روزها حراجی سادبیز لندن میزبان آثاری از هنرمندان مدرن و پیشرو ایرانی بود. سادبیز، یکی از بزرگترین و معتبرترین حراجیهای آثار هنری، جواهر، و کلکسیونی جهان، ۱۳ اثر از ۹ نقاش معاصر و جریانساز ایرانی را به مزایده گذاشته بود.
برجستهترین تابلوهای این مجموعه دو تابلوی رنگ روغن از بهمن محصص، نقاش و مجسمهساز تأثیرگذار ایرانی بودند.
شاید بتوان گفت معروفترین اثر محصص، تابلوی «فیفی از خوشحالی زوزه میکشد» است، که هرگز حاضر به فروش آن نشد.
میترا فراهانی فیلم مستندی با همین عنوان از زندگی بهمن محصص با نقشآفرینی خود او ساخته که جوایزی از جمله بهترین فیلم جشنواره بینالمللی سینمای مستقل بوئنوس آیرس در سال ۲۰۱۴ را به دست آورده است.
الکساندرا روی رئیس بخش هنر مدرن و معاصر خاورمیانه سادبیز میگوید: «فیفی» در آثار محصص تصویر و تجسم خود اوست. فیفی در دورههای مختلف در کارهای محصص ظاهر میشود، گاهی میخندد، گاهی فریاد میزند.
از مهمترین ویژگیهای سبک محصص تلفیق تکنیکهای اروپایی و شرقی است. بسیاری سبک او را تأثیر گرفته از پیکاسو میدانند و به او لقب «پیکاسوی ایران» را دادهاند.
ترکیببندیهای انتزاعی از چهرههای نیمه انسانی، استفاده از رنگهای تیره و کدر و نگاه تلخ محصص از ویژگیهای بارز کارش است.
حراجخانه سادبیز در سال ۱۷۴۴ تأسیس شد و به عنوان یکی از بزرگترین و معتبرترین حراجخانههای جهان مورد توجه اهالی هنر است. سادبیز یکی از نمادهای معتبر و معروف در دنیای هنر است که با مزایدههایش تأثیر عمیقی در بازار هنر جهانی دارد. این مزایدهها معمولاً با حضور شرکتکنندگان در محل برگزاری، به صورت آنلاین، یا به شکل تلفنی برگزار میشوند.
رئیس بخش هنر مدرن و معاصر خاورمیانه سادبیز، ویژگی کارهای هنرمندان مدرن ایرانی را که در این حراج به فروش گذاشته شدهاند، نگاه آنها به تاریخ و سنت ایران میداند که از مکتب سقاخانه تأثیر زیادی گرفته است: «آثار مسعود قندریز، یکی از بنیانگذاران مکتب سقاخانه، از بهترین نمونههای این جنبش است که عناصر و سمبلهای سنتی و خوشنویسی را با هنر مدرن ترکیب میکردند.»
الکساندرا روی میگوید، در برابر رویکرد هنرمندانی مثل بهمن محصص، منصور قندریز و پرویز تناولی، هنرمندانی مثل سهراب سپهری و ناصر عصار هستند که در غرب تعلیم دیده و آنجا با هنر خاور دور آشنا شدهاند: «این نگاه را میتوان در آثار شاعرانه و با جوهر سهراب که حال و هوای ذن و بودایی دارد، به خوبی دید.»
مدیر هنرهای مدرن و معاصر خاورمیانه سادبیز میگوید اولین آشنایی ناصر عصار با سبک نقاشی چینی در موزهای در فرانسه بود و :«عصار از دریچه غربی به هنر شرق مینگرد.» آثار ناصر عصار از فلسفه و مکتب تائو هم تأثیر پذیرفته است.
«فیفی» و «فیفی با گیتار» در کنار آثاری از سهراب سپهری، منصور قندریز، ناصر عصار، صادق تبریزی، غلامحسین نامی، میرعبدالرضا دریابیگی، ژازه طباطبایی و ناصر اویسی، بخشی از مجموعه آثار هنری است که به رضا خازنی و شیرین خازنی تعلق دارد.
رضا خازنی، مهندس معمار و شیرین مهدوی-خازنی، تحصیلکرده مدرسهٔ اقتصاد و علوم سیاسی لندن و استاد تاریخ در دانشگاه یوتای آمریکاست. شیرین خازنی به طور گسترده دربارهٔ تاریخ ایران در قرن نوزدهم پژوهش کرده است. خانم و آقای خازنی از دهه ۴۰ شروع به گردآوری آثار هنری کردند و به سبب روابط دوستانه و نزدیکشان با هنرمندان پیشرو آن زمان، بسیاری از آثار مجموعهشان را به طور مستقیم از هنرمندان خریدهاند.
الکساندرا روی، رئیس بخش هنر مدرن و معاصر خاورمیانه سادبیز به نقل از رضا خازنی میگوید که خاطره نخستین دیدارش با محصص در ذهن او حک شده: «وقتی آقای خازنی پس از تحصیل از آمریکا به ایران بازگشت، در مراسمی در مرکز فرهنگی ایتالیا، بهمن محصص را در حال سخنرانی دید و بلافاصله مجذوب شخصیت او شد. دوستی نزدیکی بین آن دو شکل گرفت. رضا از همانجا به استودیوی محصص رفت و تابلوی «فیفی با گیتار» را خرید.»
بخش هنر مدرن و معاصر خاورمیانه سادبیز که برگزار کننده حراج بود، این مزایده را «تجلیل از هنر و فرهنگ ایرانی» خوانده که برای مجموعهداران و علاقمندان فرصت دسترسی به آثار هنری مهم و غنی ایرانی را فراهم آورد.