ایران وایر
اعلام پنج روز عزای عمومی از سوی رهبر جمهوری اسلامی بعد از مرگ «ابراهیم رئیسی» و هیات همراهش، دامن عروس و دامادها را هم گرفت.
درحالی‌که در شرایط عزای عمومی، معمولا برنامه‌های فرهنگی و هنری حکومتی و برخی از برنامه‌های صدا‌و‌سیما تغییر می‌کند، این بار کلیه برنامه‌های دولتی و غیردولتی تحت‌تاثیر قرار گرفته و حتی مراسم خصوصی مردم هم، به اجبار لغو شده است.
رسانه‌ها گزارش دادند که علاوه‌بر تعطیلی سینماها، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همه فعالیت‌های فرهنگی و هنری در سراسر کشور، ازجمله اجرای کنسرت‌ها را، به مدت هفت روز تعطیل کرد.
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم، تمام برنامه‌های هفته میراث فرهنگی را لغو کرد. موزه ها تعطیل شدند و وزیر ورزش هم کلیه مسابقات ورزشی را لغو کرد.
اما این بار مورد جدیدی به تعطیلی‌های اعلام عزای عمومی حکومتی اضافه شده‌است؛ تعطیلی تالارهای عروسی و به تعویق افتادن پنج روزه مراسم عروسی.
***
تعطیلی عروسی به حکم اداره اماکن
این مورد آخر، انتقادهای بسیاری را در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به‌همراه داشته است. کاربران بسیاری در فضای مجازی، در مورد به عقب افتادن تاریخ عروسی‌ها و تعطیلی اجباری تالارهای عروسی نوشته‌اند. براساس تجربه‌های شخصی افراد که در فضای مجازی منتشر شده، روز دوشنبه۳۱اردیبهشت، اداره اماکن به تالارها اعلام کرده که عروسی‌ها تنها می‌توانند بدون موسیقی و رقص برگزار شوند.
یکی از کاربران در‌این‌باره نوشته بود که روز دوشنبه، پیش از اعلام عزای عمومی در میانه عروسی، اماکن وارد تالار شده و تهدید کرده اجرا و پخش هرگونه موسیقی یا رقص، منجر به بازداشت داماد و پدر عروس خواهد شد.
کمی بعد، کاربران دیگری از تعطیلی کامل تالارها برای پنج روز نوشته و از آن انتقاد کردند.
کاربری در شبکه «ایکس» با ابراز تاسف از تعطیلی تالارهای عروسی، به پیش‌پرداخت‌هایی که عروس و دامادها به آرایشگاه و تالار پرداخت کرده‌اند اشاره کرده و نوشته چه کسی خسارت مالی این عروس و دامادها را جبران خواهد کرد.
در همین حال، شهروندی که برای چند روز آینده در مشهد تالار عروسی کرایه کرده بود به ایران‌وایر گفت: «از تالار با ما تماس گرفتند و گفتند که عروسی شما یک روز به عقب افتاده است.» او البته در ادامه می‌گوید: «ما این شانس را داشتیم که فردای آن تاریخ تالار جای خالی دارد، اما بسیاری از روزهای تالارها از قبل برای مراسم رزرو شده‌اند و افرادی که عروسی‌شان به هم خورده، شاید مجبور شوند چند هفته و یا حتی ماه در نوبت پیدا شدن جای خالی بمانند.»
فرد دیگری نیز از تهران در همین رابطه به ایران‌وایر گفت که مدیر تالار به آن‌ها اعلام کرده، تالار برای پنج روز تعطیل است و باید روز دیگری را انتخاب کنند.
صاحب یک تالار عروسی در تبریز هم به ایران وایر گفت همه عروسی‌ها مانند همه فعالیت‌های هنری و فرهنگی و شادمانی، برای پنج روز به درخواست اماکن تعطیل است.
او نیز گفت که پرداخت خسارتی در کار نیست و تنها تاریخ مراسم قابل تغییر است.
این فشارها برای تعطیلی مراسم خصوصی مردم درحالی صورت گرفته که «محسن سازگارا»، تحلیلگر سیاسی و عضو شورای مدیریت گذار، به ایران‌وایر گفت چنین فشارهایی در اتفاقات دهه اول پس از انقلاب دیده نمی‌شد. به گفته او، در زمان مرگ آیت الله طالقانی در سال ۱۳۵۸، تنها اعلام کردند که از رادیو و تلویزیون موسیقی پخش نشود.
این تحلیلگر سیاسی با اشاره به دوران مرگ «روح‌الله خمینی» گفت که حتی زمان مرگ بنیان‌گذار جمهوری اسلامی هم که یکی از بزرگترین مراسم عزای عمومی جمهوری اسلامی بود، دستوری برای برگزار نشدن عروسی‌ها نیامد.
سازگارا گفت که در آن زمان طرفداران جمهوری اسلامی گروه بزرگتری را تشکیل می‌دادند و بسیاری از مردم هم خودشان اقتضای فضای عزای عمومی را رعایت می‌کردند.
به گفته او، فرق بسیاری بین مرگ خمینی و رئیسی وجود دارد. رئیسی یکی از از منفورترین مقامات حکومتی است در در کشتار دهه شصت دست داشته و دیگر اینکه حکومت هم در‌حال‌حاضر از جایگاه زمان مرگ خمینی برخوردار نیست.
از‌این‌رو، براساس سخنان این تحلیلگر سیاسی، عجیب نیست اگر این بار علی‌رغم اعلام عزای عمومی، مردم تمایلی به تغییر برنامه‌های خصوصی ازجمله مراسم عروسی نداشته باشند.
کسی مسوولیت به عهده نمی‌گیرد
یکی از نکته‌ها درباره تعطیل کردن اجباری عروسی‌ها، خسارت سنگین به صاحبان جشن‌ها و مسوولیت‌ناپذیری تالارها و اداره اماکن است.
در تهران، صاحب یک تالار عروسی در مصاحبه با ایران‌وایر گفت مساله این است که خیلی از عروس و دامادها روز ۱۴۰۳/۳/۳ را برای تاریخ عروسی خود انتخاب کرده بودند و به‌خاطر این روز که تاریخ رند دارد، مبلغ بیشتری را به تالارها پرداخت کرده بودند.
این صاحب تالار گفت که تالارها هیچ مسوولیتی برای بازپرداخت مبلغ به عروس و دامادها ندارند، چون مشکل از سوی آن‌ها نبوده و تعطیلی از جانب دولت بوده است. او اضافه کرد که تالارها تنها می‌توانند تاریخ مراسم را تغییر دهند.
یک صاحب تالار دیگر در تهران هم در پاسخ به این پرسش که آیا اداره اماکن بخشنامه‌ای یا ابلاغیه‌ای درباره تعطیلی تالارها و لغو عروسی‌ها داده است، پاسخ روشنی به ایران‌وایر نداد و گفت همه برنامه‌های فرهنگی کشور تعطیل شده و تالارها هم جزئی از کل برنامه‌ها هستند.
به‌نظر می‌رسد اگرچه نهادهای حکومتی برای تعطیلی مراسم خصوصی مردم فشار وارد می‌کنند، اما تمایلی ندارند که این تعطیلی جشن‌های شهروندان به نام حکومت تمام شود؛ از‌این‌رو ابلاغیه یا دستوری را برای صاحبان تالارهای عروسی نفرستاده‌اند. حال زنان و مردانی که قرار بوده یکی از مهم‌ترین روزهای زندگی خود را جشن بگیرند، مجبورند علاوه‌بر لغو مراسم عروسی با فشار حکومت، هزینه‌ای دوباره برای ملزوماتی چون آرایشگاه که از قبل رزرو شده‌اند، پرداخت کنند.
تلاش حکومت برای اعمال سلطه به‌بهانه عزای عمومی
«الی خرسندفر»، جامعه‌شناس، درباره این اتفاقات به ایران‌وایر گفت که این اولین بار نیست که حاکمیت سیاست‌هایی را در پیش گرفته که فضای ذهنی جامعه را تحت تسلط خودش دربیاورد و برایش خط مشی تعیین کند.
او گفت: «حکومت سال‌ها جامعه‌ای تحت تسلط داشته که با خودش همسو و هماهنگ بوده، ولی نکته‌ای که جمهوری اسلامی نمی‌خواهد بپذیرد و به‌واسطه آن همچنان سیاست‌های کهنه، ناکارآمد و قدیمی خودش را ادامه می‌دهد، این است که این جامعه دیگر آن جامعه همسو و هماهنگ با خواسته‌های حکومت نیست؛ جامعه‌ای است که از هر فرصتی و از هر فضایی برای اینکه به موجودیت و هویت این نظام سیاسی ایدئولوژیک دهن کجی کند، استفاده می‌کند؛ جامعه از هر فرصتی استفاده می کند که اعلام کند در تقابل آشکار با نظام سیاسی است.»
این جامعه‌شناس توضیح داد: «وقتی یک نظام سیاسی وضعیتی که در جامعه وجود ندارد را نپذیرد و ساز‌و‌کاری هم جز استفاده از توسل به زور و خشونت و سرکوب نداشته باشد، در نتیجه در شرایط عزای عمومی برای تالارهای عروسی و مراسم خصوصی مردم تصمیم می‌گیرد. جمهوری اسلامی همیشه فکر کرده با پاک کردن صورت مساله می‌تواند به جامعه القا کند که وضعیت موجود، وضعیت مطلوب اوست و این بار هم دارد همین کار را می کند.»
الی خرسندفر دلیل در پیش گرفتن چنین سیاستی از سوی جمهوری اسلامی را، نبود عقلانیت در این نظام سیاسی دانسته و گفت که وقتی یک نظام سیاسی تهی از کنش عقلانی باشد، تا لحظه سرنگونی، تمام سیاست‌های قبلی خودش را ادامه می‌دهد.
چنین اتفاقاتی البته در دنیای نظام‌های توتالیتر تازگی ندارد. کسانی که خبرهای جهان را دنبال می‌کنند، به یاد دارند که حتی رسانه‌های داخلی ایران هم خبر اجبار در عزاداری در کره شمالی را منتشر کردند. حدود ۱۳ سال پیش وقتی که «کیم جونگ ایل»، رهبر وقت کره شمالی درگذشت، حکومت مردم را به وادار به عزاداری عمومی کرده و کسانی که عزاداری نکردند، مجازات کرد.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید