فرید دهدزی
چرا در کنفرانس برلین شرکت کردم؟!
در کنفرانس برلین چه گذشت؟
این پرسش‌ها، دست‌مایه گفتار بلندی است که مهندس عزت‌الله سحابی در خردادماه ۱۳۷۹ در قالب نوار پیش از بازگشت به ایران در پاریس ضبط کرد.
کنفرانسی که با عنوان «ایران پس ازانتخابات مجلس ششم: پویایی اصلاحات در جمهوری اسلامی»، از ۱۹ تا ۲۱ فروردین ۱۳۷۹ به دعوت بنیاد هاینریش بُل در برلین (آلمان) برگزار شد.
به گفته مهندس سحابی در این نوار، ایشان در واپسین روز کنفرانس هنگامه‌ی سخنرانی حسن یوسفی اشکوری با توجه به توهین و هتاکی چند نفر، گردهمایی را ترک گفت. پس از ده دقیقه، با مشاهده عریانی و لودگی چندنفر، دیگر دعوت‌شدگان از آن‌جا بیرون آمدند.
به گفته مهندس سحابی تلویزیون ایران با مونتاژ کردن این بخش از کنفرانس، تمامی کنفرانس را در این سه روز تحت‌شعاع قرار داد.
گفتار مهندس سحابی از این حیث مهم است که بیانگر و روزشمار تندباد حوادث در آن برهه از تاریخ است. ابتدا تلویزیون ایران در دو شب متوالی ۲۹ و ۳۰ فروردین ۱۳۷۹، برگزاری این کنفرانس را بحرانی عظیم در تاریخ بیست‌ودو ساله نظام توصیف کرد. اول اردیبهشت ۱۳۷۹ فرمان توقیف نزدیک به بیست نشریه اعلام شد.
مهندس عزت‌الله سحابی پس از برگزاری کنفرانس برلین به پاریس می‌رود. نزدیک به دو ماه در پاریس می‌ماند. علی‌رغم صدور احکام شدید، وی در میانه خردادماه ۱۳۷۹ تصمیم به بازگشت به میهن می‌گیرد. اما پیش از عزیمت، تصمیم به ضبط نواری مبنی بر گزارش خود از رویدادهای کنفرانس برلین می‌کند. زمان دقیق این نوار مشخص نیست. اما احتمالاً در میانه خرداد ماه ضبط شده است. چراکه همان موقع، این نوار در محافل سیاسی به عنوان گزارش مهندس سحابی از کنفرانس برلین دست‌به دست می‌شد. ایشان در آخرین روزهای خردادماه وارد ایران شد. علی‌رغم دستور دادگاه انقلاب مبنی بر توقیف ایشان در فرودگاه، ایشان هفت‌تیر ۱۳۷۹ احضار و به مدت دو‌ماه بازداشت شدند. روز اول شهریور با قرار وثیقه پنجاه میلیون تومانی، به طور موقت آزاد شدند. دادگاه انقلاب و قاضی پرونده (قاضی مقدسی) در آذر ماه ۱۳۷۹ سحابی را به شش سال حبس محکوم می‌کند و در نهایت چندی پس از سخنرانی سالگرد شانزده آذر ۱۳۷۹ در دانشگاه امیرکبیر توسط همان دادگاه دستگیر و بازداشت می‌شود. این بازداشت، نزدیک به دو سال طول کشید که به گفته ایشان، این دوره (از لحاظ شکنجه‌های روانی و …) بدترین دوران زندگی وی محسوب می‌شد.
مهندس سحابی در این نوار، ضمن برشمردن دلایل خود برای حضور در کنفرانس برلین، برهم‌‌زنندگان کنفرانس با بحران‌‌سازان داخلی، را دارای اهداف مشترک می‌داند. به چگونگی تحریف تلویزیون از رویدادهای کنفرانس برلین می‌پردازد.
گفتار ایشان در این نوار نزدیک به یک‌ساعت طول می‌کشد. در این نوار در کنار توصیف رویدادهای کنفرانس برلین، به تشریح بایدها و نبایدهای سیاستخارجی جمهوری اسلامی می‌پردازد. به عنوان نمونه ایشان تأکید می‌کند که نباید سیاست‌های تنش‌گرایانه در سیاستخارجی داشت. باید با غرب و شرق رابطه عادی داشت. نه بیم و نه امید به روسیه و به‌ویژه آمریکا داشت. اما باید به دنبال عادی‌سازی رابطه اقتصادی و سیاسی با اروپای غربی مانند آلمان و ایتالیا بود. از همین‌رو به تاریخچه رابطه ایران و آلمان می‌پردازد.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید