مثل هر صبح، تنش در هوا موج می‌زد. مثل برق در فضا جرقه می‌زد. رویدادهای اخیر آن قدر فضا را تغییر داده که هیچ آدم عاقلی بدون رعایت جوانب احتیاط پا روی تپه‌ها نمی‌گذاشت.

خورشید در آسمان بالا آمده بود و گرما بر زمین می‌تابید. صدای زنگوله حیوانات و سوت‌ مردان و پسرانی که سگ‌ها را صدا می‌کردند، به گوش می‌رسید.

روی تپه مقابل، شهرک یهودی روتم قرار داشت، و نزدیک آن یک پاسگاه نیروهای ارتش اسرائیل برای حفاظت از شهرک‌نشینان.

اگر کسی از آن بالا نگاه می‌کرد، می‌توانست ببیند که گروهی در خانه احمد دراغمه جمع شده‌اند: چوپان فلسطینی؛ فعالان اسرائیلی که او را حمایت می‌کنند؛ و خبرنگاران خارجی با دوربین‌هایشان.

کسی که با احمد صحبت می‌کرد یک مرد یهودی ۷۱ ساله بود که با وجود خشونت و آزار و اذیت‌ها، همچنان او را برای چوپانی روی تپه‌ها همراهی می‌کرد.

احساس می‌کردم که این مرد از هیچ مبارزه‌ای که به باور او حق است، دست نمی‌کشد. گیل الکساندر می‌گوید: «وقتی متقاعد شوم که مواضعم درست است، آماده‌ام برای باورهایم مبارزه کنم. می‌گویید آدم سرسختی هستم، هیچ اشکالی ندارد.»

او عضو گروهی از کنشگران اسرائیلی است که با نام «فعالان دره اردن» شناخته می‌شوند و متعهد به حفاظت از فلسطینیان هستند. اعضای این گروه، چوپان‌ها را در راه رفت و برگشت به مراتع و چراگاه‌ها همراهی می‌کنند.

ممکن است شهرک‌نشینان امروز صبح در الفریسیه پیدایشان شود، ممکن هم هست که به آنجا نروند. از زمان حمله ۷ اکتبر حماس که حدود ۱۲۰۰ اسرائیلی در آن کشته و ۲۵۱ نفر گروگان گرفته شدند، آزار و اذیت‌ها بیشتر شده است.

خشونت شهرک‌نشینان که سال‌ها در کرانه غربی در جریان بوده، به شدت افزایش یافته است، آن‌قدر که فلسطینی‌ها معتقدند هدف از آن، اخراج آنها از زمین‌هایشان است.

به گزارش دفتر سازمان ملل متحد برای هماهنگی امور بشردوستانه، از ماه اکتبر گذشته تاکنون بیش از هزار حمله از سوی شهرک‌نشینان علیه فلسطینیان رخ داده است، که منجر به آواره شدن دست کم ۱۳۹۰ نفر از جمله ۶۶۰ کودک شده است.

خشونت‌های مرگبار اغلب با حملات همراه بوده است. دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل ۱۰۷ مورد را ثبت کرده که منجر به تلفات و جراحات فلسطینی‌ها شده و ۸۵۹ مورد که به اموال فلسطینیان خسارت وارد کرده است.

هزاران درخت و نهال در زمین‌های فلسطینی‌ها تخریب شده‌اند. احمد و کشاورزان دیگر می‌گویند که دسترسی به آب برای خانواده‌ها، محصولات و دام‌ها، به صورت مدام مسدود یا محدود می‌شود.

توجه بین‌المللی بر غزه متمرکز شده است، اما خشونت‌های شهرک‌نشینان در کرانه غربی باعث شد آمریکا، اتحادیه اروپا و بریتانیا تحریم‌هایی را علیه تعدادی از رهبران شهرک‌نشین، و برای اولین‌بار علیه کل شهرک‌‌های غیرقانونی و بدون مجوز اعمال کنند.

گروه فعالان دره اردن می‌دانند که مهم‌ترین مسئله در حال حاضر حفظ آرامش است، فارغ از آن که فضا تا چه حد متشنج باشد.

گیل الکساندر می‌داند که شهرک‌نشینان چه کارهایی می‌توانند انجام دهند، حتی زمانی که هیچ مقاومتی صورت نمی‌گیرد. او جای زخم‌هایش را نشان می‌دهد که شاهدی بر این موضوع است. اما امروز صبح او خوش‌بین است.

او می‌گوید «روزی مثل امروز باعث می‌شود احساس خوبی داشته باشم. اگر بتوانیم از حملات جلوگیری کنیم، من راضی هستم».

گیل دوست خوبی برای احمد دراغمه شده که بارها آزار دیده است. احمد ارتش و پلیس اسرائیل را متهم می‌کند که طرف شهرک‌نشینان را می‌گیرند. گزارش‌های متعدد فعالان حقوق بشر اسرائیلی و فلسطینی هم این ادعا را تایید می‌کند.

احمد با اشاره به تپه‌های اطراف تا مرز جاده اصلی، می‌گوید: «مشکل این است… ورود به تمام این زمین‌ها برای ما ممنوع است. این تپه ممنوع است، همه آن طرف ممنوع است. این وضعیت یک فاجعه است. مهم نیست مجوز داشته باشیم یا نه، همیشه برای ما مشکل ایجاد می‌کنند.»

ما از تپه‌ها بالا رفتیم، از صخره‌ها و تنگه‌ها عبور کردیم، تا به یک دره رسیدیم. رنگ زمین، قهوه‌ای مایل به قرمز بود و پوشیده از ساقه‌های خشک ذرت‌ که تازه بریده شده بودند و می‌توانستند خوراک خوبی برای گوسفندان گرسنه باشند.

احمد سوار خرش جلوتر از ما می‌رفت و گله را به سمت چراگاه هدایت می‌کرد، همان کاری که اجداد او در طول نسل‌ها انجام داده بودند.

یک گوزن کوهی در میان هُرم گرما ظاهر شد و به سرعت ناپدید شد. تصویری که می‌دیدیم بهشتی برای چرای دام‌ها بود، اما در واقعیت، یک میدان نبرد تلخ است.

ماه دسامبر گذشته گیل الکساندر و یک فعال دیگر همراه احمد بودند که شهرک‌نشینان شبانه حمله کردند. آنها به شدت مورد ضرب و جرح قرار گرفتند و با اسپری فلفل به آنها حمله شد.

در یکی از حوادث قبلی، گیل در حالی زمین خورد که تلاش می‌کرد جلو یک شهرک‌نشین اسب‌سوار را بگیرد که می‌خواست گله احمد را پراکنده کند.

او مدام با تهدیدهایی روبرو بوده است. این واقعیت که او یک یهودی مذهبی و متعهد است، شهرک‌نشینان را عصبانی می‌کند، کسانی را که معتقدند کرانه باختری – سرزمین‌های باستانی یهودا و سامره – متعلق به مردم یهود است.

والدین گیل از یهودیان فرانسه هستند و وقتی به اسرائیل مهاجرت کردند، گیل ۲۰ ساله بود. پدرش در جنبش مقاومت فرانسه علیه نازی‌ها جنگیده بود. گیل می‌گوید: «من خودم را نماینده یهودیت مذهبی و انسانی می‌دانم. تعداد ما در اسرائیل امروز بسیار کم است.»

فلسطینی‌هایی مانند احمد دراغمه از زمان آغاز تسلط اسرائیل بر این سرزمین‌ها در جنگ شش روزه ۱۹۶۷، تحت اشغال زندگی کرده‌اند.

از آن زمان بیش از ۱۶۰ شهرک با حدود ۷۰۰ هزار ساکن یهودی، در سرزمین‌های اشغالی -از جمله شرق بیت‌المقدس – ساخته شده است. حدود سه میلیون فلسطینی در کرانه غربی رود اردن و شرق بیت‌المقدس زندگی می‌کنند.

برای گیل الکساندر، که خود را یک صهیونیست می‌داند، سرزمین اسرائیل باید به مرزهای قبل از جنگ ۱۹۶۷ محدود بماند و هر شهرکی در کرانه غربی باید تنها با رضایت فلسطینیان ساخته شود.

«ما می‌توانیم این سرزمین را دوست داشته باشیم بدون اینکه مالک آن باشیم. برای اینکه دائما جمعیت محلی را با زور کنترل نکنیم، باید بخشی از این سرزمین را به آنها بدهیم، به این امید که بعدا بتوانیم آزادانه به آنجا برویم.»

گیل می‌گوید تنها این کار می‌تواند جلو «درگیری ملی و مذهبی» را بگیرد «که به مدت ۱۰۰ سال، از زمان ایجاد صهیونیسم، بین جمعیت فلسطینی و یهودی وجود داشته است».

با این که گیل معتقد است «هیچ چیزی غیر ممکن نیست»، اما تحقق چنین ایده‌ای در فضای سیاسی پرتنش فعلی، دور از ذهن به نظر می‌رسد.

اسرائیل در حال حاضر راست‌گراترین دولت تاریخ خود را دارد. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، برای بقای ائتلاف حاکم، به پشتیبانی احزاب حامی شهرک‌نشینان وابسته است.

بتسالل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل که یکی از راستگرایان افراطی است، اخیرا درباره اقدام‌های «فوق استراتژیک» برای گسترش فعالیت شهرک‌سازی با تامین مالی دولتی صحبت کرده است.

دو هفته پیش دولت اسرائیل نزدیک به ۳۰۰۰ هکتار از زمین‌های دره رود اردن را «زمین‌ دولتی» اعلام کرد که بیشترین میزان در سه دهه اخیر است. در ماه مارس هم اقدامی مشابه درباره حدود ۲۰۰۰ هکتار از این زمین‌ها صورت گرفت.

دیوان بین‌المللی دادگستری، دادگاه عالی وابسته به سازمان ملل متحد، اشغال این سرزمین‌ها از سوی اسرائیل را به عنوان «الحاق غیر رسمی» توصیف کرده است و آن را ناقض کنوانسیون محو تبعیض نژادی می‌داند که «تفکیک نژادی و آپارتاید» را محکوم می‌کند.

احمد دراغمه می‌داند که وضعیت در عالم واقعی چگونه است.

درباره چراگاه‌های قدیمی خود می‌گوید: «تمام این مناطق، تمام این مکان‌ها… ما اجازه دسترسی به آنها را نداریم. در بخشی از آنها درختان زیتون کاشته‌اند. بخش‌هایی هم به مناطق حفاظت‌شده تبدیل شده‌اند… آنها می‌خواهند ما این منطقه را ترک کنیم. آنها می‌خواهند خودشان اینجا باشند. نمی‌خواهند ما اینجا باشیم.»

وضعیت سیاسی فعلی به نفع شهرک‌نشینان است.

کنست، پارلمان اسرائیل، اخیرا با اکثریت ۶۸ رای در برابر ۹ رای تشکیل یک دولت فلسطینی در کرانه غربی را رد کرد، با این توجیه که چنین کاری «خطری برای موجودیت دولت اسرائیل و شهروندان آن ایجاد می‌کند، درگیری اسرائیل و فلسطین را تداوم می‌بخشد و منطقه را بی‌ثبات می‌کند».

آقای نتانیاهو بارها اعلام کرده است که داشتن کنترل امنیتی بر کرانه غربی برای امنیت اسرائیل ضروری است.

برای کسی مثل شای روزنگارتن، فعالان دره رود اردن افرادی «تندرو» هستند که باید از کرانه غربی دور بمانند.

او می‌گوید «شهرک‌ها در اسرائیل بسیار مهم هستند، چون ما فکر می‌کنیم که در اسرائیل، باید با میراث خود پیوند داشته باشیم.»

شای روزنگارتن هم مانند گیل از بازماندگان هولوکاست است.

پدربزرگ او بعد از جنگ جهانی دوم از لهستان به اسرائیل آمد. اما شباهت‌های آنها در همین حد باقی می‌مانند.

شای یکی از رهبران سازمان صهیونیستی «ایم تیرتزو» است که از موجودیت شهرک‌ها دفاع می‌کند. او می‌گوید خشونت شهرک‌نشینان فقط از سوی یک اقلیت انجام می‌شود. او ادعا می‌کند مشکل به کسانی برمی‌گردد که او آنها را فعالان «رادیکال» حقوق بشر می‌نامد.

«ما آنها را رادیکال می‌دانیم و فعالیت آنها را به عنوان مداخله‌ای در فعالیت‌های نظامی می‌بینیم. بنابراین آنها برای منطقه بسیار بد هستند.»

از شای پرسیدم که آیا منظورش این است که آنها برای شهرک‌نشینان بد هستند؟

«نه، در واقع منظورم این است که آنها در فعالیت‌های نظامی مداخله می‌کنند. البته آنها سعی می‌کنند شهرک‌نشینان را آزار دهند، همچنین سعی می‌کنند سربازان را هم آزار دهند. و ما نمونه‌های زیادی از این نوع فعالیت‌ها داریم که جلوی سربازان اسرائیلی می‌آیند و فقط دوربین خود را جلوی صورتشان می‌گیرند.»

«و می‌دانید، این بسیار، بسیار مضر است و برای سربازان اسرائیلی که باید بر اتفاقات جاری تمرکز کنند، بسیار بد است.»

گیل به شدت چنین توصیفی را رد می‌کند و استدلال می‌کند که او از ارزش‌های واقعی یهودی دفاع می‌کند.

او بخشی از یک اقلیت اسرائیلی است که در حال حاضر نفوذ سیاسی کمی دارند. اما گیل الکساندر که در سایه یک درخت اقاقیا ایستاده، در حالی که احمد گوسفندان و بزها را قبل از تاریک شدن هوا جمع می‌کند، اصرار دارد که به پایان صلح‌آمیز نبردی امیدوار است که به باور او هیچ‌گونه راه‌حل نظامی برای آن وجود ندارد.

«ما هیچ انتخابی نداریم… جنگ به وضوح هیچ سودی نخواهد داشت. از جنگی به جنگ دیگر، ما ضعیف‌ و ضعیف‌تر می‌شویم… حتی قدرت ما هم محدودیت‌هایی دارد.»

– گزارش تکمیلی از آلیس دویارد و حنین عبدین.

بی بی سی فارسی