بی بی سی فارسی
محمد مقیسه از قضات جنجالی پروندههای سیاسی و امنیتی در ایران بود و از سالهای آغازین پس از انقلاب ۱۳۵۷ در دستگاه قضایی ایران نقش داشت. قاضی مقیسه در کنار قاضی صلواتی، قاضی سراج و قاضی مسعودیمقام، جزو قاضیهایی بود که در سالهای اخیر به پرونده فعالان سیاسی و چهرههای سرشناس رسیدگی میکردند.
محمد مقیسه متولد سال ۱۳۳۵ در روستای مقیسه در اطراف سبزوار بود.
قاضی مقیسه در طول ۸ سال جنگ ایران و عراق در مناطق عملیاتی جبههها حضور داشت.
او همچنین بیش از ۳۰ سال در دادگاه انقلاب فعالیت داشت و از سمتهای او میتوان به ریاست دادگاه انقلاب تهران، دادیار شعبه ۳ زندان اوین، ناظر زندان قزلحصار، دادیار ناظر و سرپرست زندان گوهردشت و رئیس شعبه دادگاه حجاب و ماهواره در تهران میتوان اشاره کرد.
برخی زندانیان سیاسی دهه ۱۳۶۰ میگویند که او در آن دوران مدتی دادیار زندان اوین و همینطور زندان گوهردشت بود.
آقای مقیسه با این اتهام روبهرو بود که در جریان کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ در زندان گوهردشت نقشی محوری داشت.
بنا به شهادت زندانیان سیاسی گوهردشت، از جمله ایرج مصداقی، او با نام مستعار «ناصریان» جزو مسئولان این زندان بود.
محمد مقیسه در سالهای گذشته ریاست شعبه ۲۸ دادگاه عمومی و انقلاب تهران را برعهده داشت که محاکمه بسیاری از زندانیان سیاسی و امنیتی در آن انجام میشد و به صدور احکام سختگیرانه شهرت داشت.
او قاضی پروندههای بزرگی چون پرونده مهدی هاشمی (فرزند اکبر هاشمی رفسنجانی) و همدستان بابک زنجانی و فساد نفتی مربوط به سال ۱۳۹۶ بود.
محمد مقیسه برای صدور احکام سنگین بر مبنای قوانینی مانند «محاربه» و«افساد فیالارض»، که برخی حقوقدانان مبهم توصیف میکنند، مورد انتقاد شدید نهادهای حقوق بشری بوده است و بسیاری از فعالان او را یکی از نمادهای سرکوب مخالفان میدانستند.
قاضی پرکار دادگاه انقلاب و احکام پرشمار اعدام
بر اساس محاسبه سایت حقوق بشری اطلس زندانهای ایران محمد مقیسه تنها تا سال ۱۳۹۹ در صدها پرونده مجموعاً ۱۶۵۳ سال حکم زندان صادر کرده و نقش محوری در اجرای احکام اعدام و زندانهای طولانیمدت داشته است.
اقدامات او بارها توسط نهادهای حقوق بشری بهدلیل استفاده از محاکمههای ناعادلانه مورد انتقاد قرار گرفته است.
قاضی مقیسه مسئولیت صدور احکام اعدام برای بسیاری از زندانیان سیاسی و عقیدتی در کارنامه فعالیتهای خود دارد، از جمله آرش رحمانیپور و محمدرضا علیزمانی که به اتهام برنامهریزی برای اقدامات مسلحانه اعدام شدند.
آرش رحمانیپور و محمدرضا علیزمانی سال ۱۳۸۸ به اتهام «برنامهریزی اقدامات مسلحانه» و ارتباط با گروه تندر (انجمن پادشاهیخواهان ایران) حکم اعدام گرفتند. این دو در حالی پس از وقایع خونبار اعتراضات عاشورای ۱۳۸۸ حکم اعدام گرفتند که ماهها پیش از انتخابات آن سال زندانی شده بودند.
جعفر کاظمی و محمدعلی حاج آقایی دو نفر دیگری بودند که پس از بازداشت درشهریور ماه ۸۸، به اتهام «محاربه» از طریق همکاری و ارتباط با مجاهدین و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» به اعدام محکوم شده بودند و احکامشان اجرا شد.
زندانیان سنی مذهبی، از جمله، کاوه ویسی، طالب ملکی، بهروز شاهنظری، مختار رحیمی، محمدیاور رحیمی، بهمن رحیمی، شهرام احمدی، محمد غریبی، پوریا محمدی، عالم برماشتی، آرش شریفی، عبدالرحمان سنگانی، فرزاد شاهنظری و وریا قادریفرد سال ۱۳۹۵ در زندان رجاییشهر با حکم آقای مقیسه اعدام شدند.
حامد روحینژاد از متهمان پرونده بعد از انتخابات ۸۸ به اتهام «ارتباط با انجمن پادشاهی» ابتدا به اعدام محکوم شد، اما حکم او در دادگاه تجدیدنظربه ۱۰ سال حبس کاهش یافت.
سعید ملکپور که به اتهام مدیریت سایتهای مستهجن به اعدام محکوم کرد که بعدها به حبس ابد کاهش یافت.
آقای ملکپور در حالی حکم اعدام گرفته بود که میگفت مطابق عرف برنامهنویسی، اسم و مشخصات کامل خود را در فایل برنامهای که نوشته بود وارد کرده بود و این برنامه بدون اطلاعش در یک سایت هرزهنگاری استفاده شده است، اما از آنجایی که تنها اسم حقیقی او قابل شناسایی بوده به اتهام راهاندازی و مدیریت سایت دستگیر شدهاست.
احکام سنگین زندان و شلاق
محمد مقیسه علاوه بر احکام اعدام، حکم حبسهای طولانیمدت و مجازاتهای سنگین نیز صادر کرده است.
نسرین ستوده وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر از طرف او به ۳۳ سال زندان و ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم شد.
سال ۱۳۹۴ نیزهشت فعال فیسبوکی به نامهای رویا صابری نوبخت، مسعود سیدطالبی، فرید اکرمیپور، فریبرز کاردارفرد، مسعود قاسمخانی و امیر گلستانی به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور» مجموعا ۱۲۷ سال زندان حکم زندان گرفتند.
همچنین هفت نفر از رهبران جامعه بهایی به نام محفل یاران به نامهای فریبا کمال آبادی، جمال الدین خانجانی، عفیف نعیمی، سعید رضایی، بهروز توکلی، وحید تیزفهم و مهوش ثابت مجموعا به حدود ۲۰۰ سال زندان محکوم شدند.
قاضی مقیسه در سال ۱۳۹۸ در پرونده کارگران معترض هفت تپه، کارگرانی همچون اسماعیل بخشی، محمد خنیفر و علی نجاتی از اعضای سندیکای کارگران شرکت نیشکر هفتتپه، به همراه سپیده قلیان، فعال مدنی و امیرحسین محمدی فر، ساناز اللهیاری، امیر امیرقلی از اعضای نشریه گام، عسل محمدی، رهام یگانه، هیراد پیربداقی، فرید لطف آبادی و سحر شهرابی فراهانی به اتهام «اخلال در نظم عمومی» احکام سنگینی صادر کرد.
او در طی سالها قضاوت برای معترضان به حجاب اجباری نیز مجموعا حکم دستکم ۶۰ سال حبس صادر کرده است.
محمد مقیسه به جز فعالان سیاسی و مدنی و روزنامهنگاران، برای نویسندگان و هنرمندان هم احکام سنگینی داده است.
مهدی موسوی و فاطمه اختصاری، دو شاعر نیز در سال ۱۳۹۴ به اتهاماتی نظیر «توهین به مقدسات»، به ۲۰ سال و نیم زندان و ۱۹۸ ضربه شلاق محکوم شدند.
همچنین در اردیبهشت ۱۳۹۸، سه عضو کانون نویسندگان ایران، بکتاش آبتین، کیوان باژن و رضا خندان، مجموعاً به ۱۸ سال زندان محکوم شدند.
آقای آبتین در دوران گذراندن محکومیتش به بیماری کرونا مبتلا شد و به دلایل عدم رسیدگی پزشکی به موقع در بیمارستان ساسان تهران درگذشت.
کیوان کریمی فیلمساز مستقل ایرانی به جرم ساخت فیلم «نوشتن بر شهر» که درباره گرافیتیها و نقاشیهای دیواری تهران پس از انقلاب بود در دادگاه قاضی مقیسه به ۶ سال زندان و ۲۲۳ ضربه شلاق محکوم شد.
محمدجواد شکریمقدم، موسس و مدیرعامل آپارات، بهدلیل انتشار یک ویدئو مربوط به کودکان در این پلتفرم در سال ۱۳۹۹ به اتهام «فعالیت علیه نظام» و«انتشار محتویات مبتذل» همراه با هفت نفر دیگر مجموعا به ۸۹ سال زندان محکوم شدند.
هنرمندانی همچون برادران مهدی و حسین رجبیان به اتهام «توهین به مقدسات» و«تبلیغ علیه نظام» هر یک به شش سال زندان محکوم شدند. در این پرونده یوسف عمادی، آهنگساز و پژوهشگر موسیقی نیز به شش سال زندان محکوم شد.
پرستو فروهر هنرمند نقاش و فرزند پروانه و داریوش فروهر سال ۱۳۹۶ در نوزدهمین سالگرد قتل والدینش به اتهام «توهین به مقدسات» و«فعالیت تبلیغی علیه نظام» به شش سال حبس تعلیقی محکوم شد.
قاضی مقیسه حتی ایرانیان خارج از کشور را از احکام خود مصون نگذاشت؛ او برای گوگوش، خواننده سرشناس، حکمی غیابی به مدت ۱۶ سال حبس صادر کرد.