گروه جامعه ایرنا– اجدادمان در گذشته محیط زندگی خود را با برپا کردن آتش روشن می کردند، به مرور چراغ های پیه سوز و شمع وارد عرصه شد و محل سکونت پدرانمان را روشن کرد، بعد از گذشت مدتها با اختراع برق و زدن یک کلید، محیط زندگی مانند روز روشن شد، کم کم تمام ابعاد زندگی بشر به گونه ای به برق گره خورد که اگر امروز برای یک دقیقه برق قطع شود تمام زندگی مختل می شود.

از آنجا که بشر به هیچ زیستمندی در این طبیعت رحم نمی کند و خود را مالک برحق بر زمین می داند، با خودخواهی شروع به مصرف تمام منابع کرد به طوری که این مصرف افسار گسیخته هم به طبیعت و هم به منابع طبیعی آسیب زد و امروز کار به جایی رسید که در کشور با چالشی به نام ناترازی انرژی مواجه هستیم، ناترازی انرژی زمانی به وجود می‌آید که میزان مصرف انرژی از میزان تولید آن بیشتر باشد یا برعکس، این ناترازی می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله افزایش تقاضای انرژی، محدودیت‌های زیرساختی، مشکلات تولید یا مدیریت نادرست منابع انرژی اتفاق بیفتد.

این روزها کشور با معضل ناترازی انرژی دست و پنجه نرم می کند، در این راستا رئیس جمهور پویش «دو درجه کمتر» را آغاز و از مردم درخواست کرد تا نسبت به مصرف انرژی مسوولانه تر رفتار کنند، اما با این وجود شاهد خاموشی های گسترده در کشور بودیم که مشکلات زیادی را برای مردم و صنایع ایجاد کرد.

البته مصرف بی رویه انرژی و منابع فقط مختص کشور ما نیست، مشکلی است که کشورهای زیادی با آن دست به گریبان هستند، بر این اساس دنیا یک روز را به عنوان روز جهانی ساعت زمین تعیین کرد، یک رویداد سالیانه است که توسط سازمان حفظ منابع طبیعی (WWF) برگزار می‌شود تا آگاهی مردم را درباره تغییرات آب و هوایی و نیاز به حفاظت از محیط زیست افزایش دهد. این رویداد معمولاً در آخرین شنبه ماه مارس برگزار می‌شود که امسال با ۲ فروردین ماه برابر شده است.

در این روز، مردم در سرتاسر جهان به مدت یک ساعت، چراغ‌های خود را خاموش می‌کنند تا نمادی از تعهد به کاهش مصرف انرژی و حفاظت از زمین باشد، اولین بار این رویداد در سال ۲۰۰۷ در سیدنی استرالیا برگزار و به سرعت به یک جنبش جهانی تبدیل شد، هدف از برگزاری این روز، تشویق مردم به تفکر درباره عملکردهای خود و تاثیرات آن‌ها بر محیط زیست است. شرکت‌ها، سازمان‌ها و افراد می‌توانند با خاموش کردن چراغ‌ها، فعالیت‌های اجتماعی و آموزشی را برای ارتقای آگاهی عمومی در این زمینه برگزار کنند. در ایران نیز چراغ مکان های مهم و شناخته شده مانند برج میلاد، برج آزادی و پل طبیعت در این شب به مدت یک ساعت خاموش می شود.

به اعتقاد کارشناسان، در واقع روز ساعت زمین فراتر از یک عمل سمبلیک است و هدف آن ایجاد تغییری پایدار در رفتارها و کاهش آثار منفی انسان بر کره زمین است، با مشارکت در این رویداد، افراد می‌توانند صدای خود را در حمایت از محیط زیست و درست مصرف کردن منابع طبیعی به گوش دیگران برسانند.

در کشوری مانند ایران که با ناترازی مواجه است روز ساعت زمین یک فرصت ارزشمند برای افزایش آگاهی عمومی نسبت به عواقب ناترازی انرژی و مصرف بی‌رویه انرژی است، حرکت به سمت خاموش کردن چراغ‌ها به مدت یک ساعت، نشان‌دهنده اهمیت مدیریت بهتر مصرف انرژی و کاهش انرژی‌های تجدیدناپذیر است، در مجموع روز جهانی ساعت زمین یک فرصت مهم برای ترویج مصرف پایدار انرژی و ترویج تغییرات مثبت در رفتارهای فردی و اجتماعی است که می‌تواند منجر به کاهش ناترازی انرژی و بهبود وضعیت محیط زیست شود.

در این راستا مشاور ارشد سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: در حال حاضر تغییرات اقلیمی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که بشریت با آن مواجه است، افزایش دمای زمین، ذوب یخ‌های قطبی، تغییرات غیرمنتظره در الگوهای آب و هوایی و بروز بحران‌های طبیعی از جمله پیامدهای این تغییرات هستند، در میان این چالش‌ها، رویدادهایی مانند ساعت زمین (Earth Hour) فرصتی را برای جلب توجه جهانیان به این مشکلات فراهم می‌آورند و همبستگی مردم در سراسر جهان را برای مقابله با بحران‌های محیط‌زیستی تقویت می‌کنند.

ژیلا مهدی آقایی افزود: اولین رویداد ساعت زمین در سال ۲۰۰۷ در سیدنی، استرالیا برگزار شد، در این رویداد، بیش از ۲ میلیون نفر در این شهر به طور نمادین برای یک ساعت، چراغ‌های خانه و محل کار خود را خاموش کردند تا توجه مردم را به موضوعات محیط زیستی و تغییرات اقلیمی جلب کنند.

وی اظهار داشت: این رویداد که هر ساله توسط صندوق جهانی طبیعت برگزار می‌شود، اکنون به بزرگترین پویش محیط زیستی جهان تبدیل شده است، ساعت زمین هرساله در آخرین شنبه ماه مارس از ساعت هشت و نیم تا ۹ و نیم شب به وقت محلی برگزار می‌شود و جوامع، کسب‌وکارها و دولت‌ها برای یک ساعت، چراغ‌ها و تجهیزات الکتریکی غیرضروری خود را خاموش می‌کنند تا آگاهی عمومی را درباره تغییرات اقلیمی، حفظ محیط‌زیست و استفاده بهینه از منابع انرژی جلب کنند.

وی ادامه داد: هدف اصلی این رویداد، تشویق مردم به انجام اقداماتی برای کاهش مصرف انرژی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و حفاظت از کره زمین است، ساعت زمین یک حرکت نمادین است، برای یادآوری اهمیت مقابله با تغییرات اقلیمی و آسیب‌های ناشی از مصرف بی‌رویه منابع انرژی و سوخت‌های فسیلی که هدف اصلی آن، ایجاد آگاهی و جلب توجه به ضرورت حفاظت از محیط‌زیست و اثرات تغییرات اقلیمی است. این حرکت نمادین با هدف کاهش مصرف انرژی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و حمایت از منابع انرژی تجدیدپذیر، انجام می‌شود.

مهدی آقایی اظهار داشت: سوزاندن سوخت های فسیلی سبب افزایش حجم گازهای گلخانه ای مانند دی اکسید کربن است که در کنار سایر گازهای گلخانه ای مانند متان و ترکیبات ناکس حاصل انتشار از وسایل نقلیه، صنایع و سایر فعالیت های انسانی، دلیل اصلی افزایش تدریجی گرمای جو زمین است.

وی با اشاره به تاثیرات مخرب گرمایش جهانی بر کره زمین گفت: تشدید رویدادهای آب و هوایی که می توان پیامدهای آن را به شکل ثبت دماهای بسیار بالا یا بسیار پایین و همچنین باران های شدید و توفان های مهیب مشاهده کرد، تغییر الگوهای آب و هوایی که می تواند طیف گسترده تغییرات اقلیمی از الگوی وزش باد تا بارش های سالانه و نوسانات فصلی دمای هوا را شامل شود، ذوب شدن پوشش های یخی، بالا آمدن سطح آب دریاها و همچنین تاثیرات مخرب بر تنوع زیستی از تاثیرات این پدیده بر حیات روی زمین است.

مشاور ارشد سازمان حفاظت محیط زیست افزود: علاوه بر این، استخراج سوخت‌های فسیلی نیز منجر به تخریب منابع طبیعی، از جمله جنگل‌ها و زیستگاه‌های حیات وحش و کاهش تنوع زیستی می‌شود، برای مثال حفاری نفت و گاز می تواند منجر به ریزش زمین، وقوع زلزله، نشت سموم و بروز آتش سوزی شود، همچنین روند انتقال این سوخت‌ها نیز می تواند منجر به آسیب های جدی بر زیستمندان شود، به طور مثال نشت نفت، آسیب های محیط زیستی، آلودگی آب و خاک و طبیعتا به خطر افتادن سلامتی انسان و سایر موجودات را به دنبال دارد.

وی ادامه داد: البته در این میان نباید از تأثیرات اجتماعی این مساله غافل شد، تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا می‌تواند منجر به اختلافات اجتماعی، مهاجرت‌های اجباری و تضادهای منابع آبی شود و امنیت اجتماعی را متزلزل کند، نتیجه اینکه مصرف بیش از حد سوخت‌های فسیلی باعث اثرات نامطلوب و گاهاً غیرقابل بازگشت بر زیستگاه‌های زمین و تعادل بوم سازگان ها می‌شود، بنابراین برای پیشگیری از این اثرات، باید سرمایه‌گذاری در توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی، زیست توده و استفاده از فناوری های جدید برای افزایش کارایی انرژی در بخش‌های مختلف اقتصادی، سیاست‌ها و برنامه‌های تشویقی برای کاهش استفاده از وسایل نقلیه حرارتی و افزایش استفاده از حمل و نقل عمومی و وسایل نقلیه پاک و سرمایه‌گذاری در تحقیقات و توسعه فناوری‌های جدید، برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و تغییرات اقلیمی مدنظر قرار گیرد.

مهدی آقایی گفت: طبعا کاهش مصرف سوخت های فسیلی و روی آوردن به انرژی های پاک وتجدیدپذیر برای داشتن محیط زیستی سالم، در ابتدا وظیفه سیاستگذاران و دولتمردان است که باید با عزمی جدی برنامه های توسعه ای در جهت حفظ منابع طبیعی، حق داشتن هوای سالم، آب سالم، خاک سالم و در یک کلام محیط زیست سالم برای انسان و سایر زیستمندان را به رسمیت شناخته و اراده ای واقعی برای تحقق توسعه پایدار را در راس برنامه های خود قرار دهند.

وی افزود: البته در این میان وظیفه شهروندی نیز حکم می‌کند مردم از هر قشر و طبقه ای در حیطه کار و زندگی خود، به الگوهای مصرف بهینه و امساک در مصرف انرژی توجه کنند چرا که مردم آگاه به وظیفه و حق شهروندی، مردمی مطالبه گر خواهند بود که حق بر محیط زیست را شناخته و آن را از دولتمردان طلب خواهند کرد، صد البته وظیفه کنشگران و فعالان حوزه محیط زیست را نیز نباید از نظر دور بداریم زیرا که ورود تشکل های مردمی محیط زیست آگاه، دانش محور و مسلط بر مطالبه گری اصولی، نقشی قابل توجه در ایجاد حساسیت جامعه و تصمیم سازان و تصمیم گیران نسبت به مسایل محیط زیستی دارند.

وی تاکید کرد: رویداد ساعت زمین، محمل بسیار خوبی برای توجه خاص بر اهمیت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و نقش آنها در ایجاد دنیایی پایدارتر است، انرژی های تجدیدپذیر همچون خورشیدی، بادی و زیست توده، با کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، به حفظ محیط زیست و مبارزه با تغییرات اقلیمی کمک می‌کنند، در این راستا، هر گامی که در جهت استفاده بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر برداریم، گامی مهم در جهت کاهش آلودگی هوا و حفظ منابع طبیعی کره‌زمین خواهد بود.

مهدی آقایی گفت: ساعت زمین فرصتی است تا با خود بیاندیشیم و به این پرسش پاسخ دهیم که چگونه می‌توانیم در زندگی روزمره‌مان مصرف انرژی خود را بهینه‌سازی کنیم و به جای منابع تجدیدناپذیر، از انرژی‌های پاک و سبز بهره ببریم، همین امروز می‌توانیم با انتخاب‌های هوشمندانه و بهبود بهره‌وری انرژی در خانه‌ها و محل‌های کار و مصرف بهینه، دنیا را به مکانی بهتر برای زندگی تبدیل کنیم و از آن مهم‌تر، این رویداد می‌تواند یک پیام به سیاستمداران، تصمیم سازان و تصمیم‌گیران ارسال کند که مردم از آنها خواستار اقدامات جدی و موثر برای حفاظت از زمین هستند.

مشاور ارشد سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: پس در این ساعت، با خاموش کردن چراغ‌ها به خودمان و زمین یادآوری کنیم که آینده‌ای سبزتر تنها با همدلی، آگاهی و انتخاب‌های درست ممکن است، در کنار این حرکت نمادین، باید به دنبال تحول واقعی باشیم؛ تحول به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و دنیای پایدارتر برای نسل‌های آینده را مد نظر داشته باشیم.