رحیم کاظمی سرشت
مقدمه
تحولات اخیر در عرصه سیاست ایران، از جمله انتشار بیانیه حسن روحانی، نشان از بازگشت تدریجی اصلاحطلبان به صحنه سیاسی دارد. پس از سالها حاشیهنشینی و حذف از قدرت، اصلاحطلبان اکنون در تلاشاند تا خود را بهعنوان نیرویی جایگزین برای اصولگرایان حاکم معرفی کنند. این بازگشت، هرچند میتواند در کوتاهمدت روزنههایی برای کاهش فشار بر جامعه ایجاد کند، اما به هیچ وجه به معنای پایان استبداد دینی در ایران نخواهد بود.
بازگشت اصلاحطلبان: نشانهی بحران در نظام
بیانیه اخیر حسن روحانی، که با ادبیاتی مصالحهجویانه بر ضرورت بازسازی «استراتژی ملی» تأکید داشت، در واقع بیش از آنکه بیانگر قدرت اصلاحطلبان باشد، بازتابی از درماندگی ساختار حاکم است. نظام جمهوری اسلامی در بحرانهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی عمیق فرو رفته و اصولگرایان نتوانستهاند راهکاری برای برونرفت ارائه دهند. در چنین شرایطی، بازگشت اصلاحطلبان بیشتر بهمثابه تلاش نظام برای ترمیم وجهه و کسب مشروعیت دوباره است.
فرصت محدود، نه پایان دیکتاتوری
تجربه دو دهه اخیر نشان داده که اصلاحطلبان همواره میان تعهد به حفظ جمهوری اسلامی و خواست آزادی مردم ایران، گزینه نخست را برگزیدهاند. از این رو، حضور مجدد آنان در قدرت، تنها میتواند شکل دیگری از همان دیکتاتوری باشد. این تحول ممکن است در کوتاهمدت به کاهش سطح سرکوب و ایجاد فضای تنفسی محدود بینجامد، اما به معنای گذار واقعی به دموکراسی نخواهد بود.
مسئولیت تاریخی جمهوریخواهان و دموکراتها
با این حال، چنین جابهجایی درون ساختار قدرت، فرصتی استثنایی برای نیروهای جمهوریخواه و دموکرات فراهم میکند. امروز بیش از هر زمان دیگر نیاز است این نیروها با انسجامی بیشتر و صدایی متحد، خود را بهعنوان بدیل واقعی برای آینده ایران معرفی کنند. تنها با حضور قدرتمند و سازمانیافته جمهوریخواهان است که میتوان از شکاف در حاکمیت بهره برد و مسیر گذار به حاکمیت جمهور مردم را هموار ساخت.
نتیجهگیری
بازگشت اصلاحطلبان به عرصه سیاست، اگرچه میتواند از بروز بحرانهای حادتر مانند جنگ یا فروپاشی شتابان جلوگیری کند، اما پایان دیکتاتوری اسلامی نخواهد بود. این تحولات را باید فرصتی تاریخی برای نیروهای دموکرات دانست؛ فرصتی که اگر از دست برود، بار دیگر چرخه بستهی «اصلاحطلبی و اصولگرایی» بازتولید خواهد شد. اکنون زمان آن فرا رسیده است که جمهوریخواهان و دموکراتها با انسجام و عزم جدی، برای استقرار دمکراسی واقعی و حاکمیت مردم در ایران گام بردارند.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید