در فروردین سال ۱۳۱۴ خورشیدی طبق بخشنامه وزارت امور خارجه و تقاضای دولت وقت، نام رسمی ایران به جای پرس ، پرشیا و غیره، برای کشور ما انتخاب شد. در مغرب زمین از قرون وسطی، ایران به نام هایی از قبیل: پرس (فرانسوی)، پرشیا (انگلیسی)، پرسیس (یونانی) نامیده شده است. اسمی که امروز”ایران” گفته می شود بیش از ۶۰۰ سال پیش “اران” (Eran) تلفظ می شد.
سعید نفیسی در دی ماه ۱۳۱۳ نام “ایران” را به جای “پرشیا” پیشنهاد کرد. این نامگذاری در آغاز مخالفانی نیز داشت و براین باور بودند که در “پرشیا” فرهنگ و تمدنی نهفته است که نمی توان آن را حذف کرد و شناخته شده و بین المللی نیز است اما حامیان نامگذاری ایران اعتقاد داشتند که واژه ایران بسیار کهن و بر اقتدار سیاسی کشور می افزاید.
واژه “ایران” بسیار کهن و قبل از آمدن آریایی ها به سرزمین مان اطلاق می شد و نامی تازه و ساخته و پرداخته نیست. پروفسور آرتور اپهام پوپ (۱۹۶۹ – ۱۸۸۱ میلادی) ایران شناس مشهور امریکایی در کتاب “شاهکارهای هنر ایران” که در سال ۱۳۳۸ توسط دکتر پرویز خانلری به زبان فارسی ترجمه شده است، می نویسد : «کلمه ایران به فلات و توابع جغرافیایی آن حتی در هزاره پیش از آمدن آریاییان نیز اطلاق می شود»
واژه “ایران” از دو قسمت ترکیب شده است. قسمت اول به معنی اصیل، نجیب، آزاده و شریف است. قسمت دوم به معنی سرزمین یا جا و مکان است.
در شاهنامه فردوسی بارها کلمه “ایران” به کار رفته است. ده ها بار ترکیباتی نظیر: بزرگان ایران، بر و بوم ایران، ایران و توران، ایران و روم، ایران زمین، شهر ایران، ایران و انیران و نیز بیش از ۳۵۰ بار “ایرانی و ایرانیان”.
معنی واژه “ایران” سرزمین آزادگان است. فردوسی در شاهنامه در باره خوی آزادگان (ایرانیان) چنین می سراید:
تو با دشمن ار خوب گفتی رواست / از آزادگان خوب گفتن سزاست…
دکتر محمد معین (۱۲۹۳ – ۱۳۵۰) ادیب و سخنور نامی ایران در خصوص ریشه واژه ایران می نویسد: «اصل و ریشه Arya هر چه باشد این قدر واضح است که این کلمه به تداعی معانی بسیار را به خاطر می آورد. مللی که متعلق به بخش خاوری هند و اروپائیان بودند، خود را بدین نام مفتخر می دانستند. آرین Aryan از واژه آریا Arya مشتق است. اجداد مشترک ملل هند و ایران خود را بدان نام معرفی می کردند. واژه ایران، خود از همین ریشه آمده است»
دکتر بهرام فره وشی (۱۳۰۴ – ۱۳۷۱) ایران شناس و استاد پیشین دانشگاه تهران در خصوص ریشه واژه ایران می نویسد: «ایران در زبان اوستایی به صورت ائیریه Airya و در زبان فارسی باستان اریه Ariya آمده است. در اوستا هم نام قومی ایرانی به معنی شریف و نجیب و اصیل است. این واژه در زبان ایرلندی کهن هم به همین معنی است. قسمت اول کلمه ایرلند Ir – Land به معنی نجیب و شریف و قسمت دوم آن به معنی سرزمین است. ایرلند به معنی سرزمین نجباست»
برگرفته از مقاله “چگونه ایران شدیم؟” نوشته مجتبی انوری
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید