بحران خشکسالی و کم آبی گریبان ایران را گرفته است. نبود مدیریت صحیح، مصرف بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، سد سازی و کمی بارش از عمده دلایلی است که موجب مهاجرت روستاییان به حاشیه شهرها یا مهاجرت از استانی به استان دیگری شده است.
جدیدترین آمارهای وزارت نیرو حاکی از آن است که در استانهای فارس، خراسان‌جنوبی و اصفهان نه تنها سفره‌های زیرزمینی آب خالی شده‌اند که ذخایر سدها نیز ۲۵ تا ۵۰ درصد کمتر از سال گذشته است.
عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست چندی پیش گفت اگر وضع فعلی مصرف آب در بخش کشاورزی ادامه داشته باشد، کمتر از ٢۵ سال دیگر شرق و جنوب ایران کاملا خالی از سکنه خواهد شد.
آقای کلانتری هشدار داد: “اگر فکری برای بحران آب نکنیم ٢۵سال دیگر، باید پنجاه میلیون ایرانی از کشور مهاجرت کنند که تبعات وحشتناکی دارد تا جایی که شاید چیزی به نام ایران دیگر وجود نداشته باشد.”
به گفته آقای کلانتری، وقتی سفره‌های زیرزمینی خشک می‌شوند، طبقات خاک نشست می‌کنند و محل ذخیره آب از بین می‌رود. اگر بارندگی ده برابر قبل هم شود باز آب روی زمین جاری می‌شود و به داخل خاک نفوذ نمی‌کند.
روایت مهاجران اجباری چیست؟
مهاجران خشکسالی خانه و کاشانه خود را رها می‌کنند. به گزارش فصلنامه روستا و توسعه، کم آبی در ایران موضوع جدیدی نیست اما چند دهه پیش روستاییان هماهنگ با وضعیت آب و هوا کشت و کار می‌کردند و نوع بذر را بر حسب شرایط انتخاب می‌کردند در حالی که در سال‌های اخیر به دلایل مختلف از جمله نبود امکانات، روستاییان به ویژه جوانان علاقه‌ای به ماندن در روستاها ندارند.
خراسان جنوبی از استان‌هایی است که با این مسئله دست و پنجه نرم می‌کند. یکی از مهاجران اجباری که به دلیل کم آبی به حاشیه مشهد مهاجرت کرده، می‌گوید: “آب نبود، نه خودمان آب داشتیم نه آبی برای مزرعه بود. دست آخر دست زن و بچه رو گرفتیم و اومدیم اینجا، هر کاری باشه انجام می‌دهم، از واکس زدن کفش زوار تا دستفروشی. بالاخره خرج زندگی باید در بیاد.”
براساس آخرین سرشماری در سال ۹۰ بیش از ۱۷۰۰ روستا از ۳۵۰۰ روستای خراسان جنوبی خالی از سکنه شده است.
با خشک شدن چاه‌ها و مرمت نشدن قنات‌ها، خاک رطوبتش را از دست داده و زمین های زراعی به بیابان لم یزرع تبدیل شده که از فرط خشکیدگی ترک می‌خورند.
فارس از دیگر استانهای درگیر با خشکسالی و بحران آب است.
یکی از مهاجران اجباری این استان می‌گوید: “زمان‌های قدیم افراد تحمل بیشتری داشتند اما جوانان در روستا علاقه‌ای به ادامه کار کشاورزی با این وضعیت ندارند. من و خانواده‌ام یک سال است که به نزدیکی شیراز نقل مکان کرده‌ایم، یک ماشین کرایه کردم و با آن مسافرکشی می‌کنم. حداقل خشکی و بی‌آبی آزارمان نمی‌دهد.”
به گفته کمال پاک‌فطرت مدیرکل دفتر روستایی استان فارس، “چهار هزار روستا از هشت هزار روستای استان فارس به دلیل کم آبی و خشکسالی خالی از سکنه شده است.”
در استان سیستان و بلوچستان هم بحران خشکسالی مشهود است.
باقر کرد، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری سیستان و بلوچستان اردیبهشت امسال گفته بود: “به دلیل خشکسالی‌های متوالی در این استان برخی از روستاییان مجبور به کوچ می‌شوند که نتیجه آن پیدایش روستای جدید و زوال روستای قبلی است. جابجایی روستا سبب می‌شود تا شاخص‌های بهداشتی و آموزشی در این مناطق پایین باشد.”
یکی از خبرنگاران بلوچ که نخواست نامش فاش شود، می‌گوید: “بسیاری از روستائیان حتی استان را هم ترک می‌کنند، بعضی از آنها به مشهد، گروه دیگری به گرگان می‌روند، به امید دوری از گرد و غبار و خاک، نه این که هر روز دهانت طعم خاک داشته باشد، آب برای نوشیدن، حمام کردن و دستشویی رفتن نداشته باشی و زمین کشاورزی‌ات با تل شن پوشیده شود. وقتی هامونی که محل ماهیگیری بود، خشک شود، چه امیدی برای ادامه زندگی در منطقه برایت باقی می‌گذارد، غیر از کوچ اجباری چه باید کرد؟”
از: بی بی سی
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید