بی‌توجهی به روستای تاریخی ابیانه در سال‌های گذشته نه تنها باعث بروز بیش از ۱۰۰۰ مورد تخلف در این روستا شده است، بلکه سبب شده تمامی اسناد، مدارک و مطالعاتی که در طی سالها در پایگاه میراث فرهنگی ابیانه به دست آمده نیز مفقود شود.
«- عباس آقا، نمی‌شود؛ چند بار بگویم؛ نمی‌توانی ارتفاع این در را زیاد کنی
– مهندس حالا مگر چه می‌شود یک کم در این خانه را بزرگ کنیم، مگر ما چه گناهی کردیم که در روستای میراثی زندگی می‌کنیم؟
– اینجا ثبتی است به هیچ کس اجازه ندادیم، تو هم نمی‌توانی نه در خانه را بلندتر کنی نه نقشه خانه را به هم بزنی همینی که هست را مرمت و تعمیرات کن، بیشتر از این هم اصرار نکن که نمی‌شود. قانونی نیست بافت تاریخی را با این کارها از بین می‌برید.»
اینها گوشه‌ای از مکالمات و چانه‌زنی‌های میان سرپرست پایگاه میراث فرهنگی ابیانه و یکی از اهالی روستاست، روستایی که سراسر به ثبت ملی رسیده و با معماری خاص خانه‌ها و گِل سرخی که نمای همه خانه‌ها با آن پوشانده شده، منطقه بی‌نظیری را در کشور ایجاد کرده است.
بحث سرپرست پایگاه و عباس آقا در نهایت پس از نیم ساعت گفت‌وگو و رضایت برای آنکه ارتفاع درب ورودی تغییری نکند به پایان می رسد، هرچند که احمد نجیبی (سرپرست پایگاه میراث فرهنگی ابیانه) در نهایت دور از چشم عباس آقا به سرباز یگان حفاظت می‌سپارد که این چند روزه مدام حواسش به این خانه باشد.
بی‌توجهی به روستای تاریخی ابیانه در سال‌های گذشته نه تنها باعث بروز بیش از ۱۰۰۰ مورد تخلف در این روستا شده است، بلکه سبب شده تمامی اسناد، مدارک و مطالعاتی که در طی سالها در پایگاه میراث فرهنگی ابیانه به دست آمده نیز مفقود شود.
«- عباس آقا، نمی‌شود؛ چند بار بگویم؛ نمی‌توانی ارتفاع این در را زیاد کنی
– مهندس حالا مگر چه می‌شود یک کم در این خانه را بزرگ کنیم، مگر ما چه گناهی کردیم که در روستای میراثی زندگی می‌کنیم؟
– اینجا ثبتی است به هیچ کس اجازه ندادیم، تو هم نمی‌توانی نه در خانه را بلندتر کنی نه نقشه خانه را به هم بزنی همینی که هست را مرمت و تعمیرات کن، بیشتر از این هم اصرار نکن که نمی‌شود. قانونی نیست بافت تاریخی را با این کارها از بین می‌برید.»
اینها گوشه‌ای از مکالمات و چانه‌زنی‌های میان سرپرست پایگاه میراث فرهنگی ابیانه و یکی از اهالی روستاست، روستایی که سراسر به ثبت ملی رسیده و با معماری خاص خانه‌ها و گِل سرخی که نمای همه خانه‌ها با آن پوشانده شده، منطقه بی‌نظیری را در کشور ایجاد کرده است.
بحث سرپرست پایگاه و عباس آقا در نهایت پس از نیم ساعت گفت‌وگو و رضایت برای آنکه ارتفاع درب ورودی تغییری نکند به پایان می رسد، هرچند که احمد نجیبی (سرپرست پایگاه میراث فرهنگی ابیانه) در نهایت دور از چشم عباس آقا به سرباز یگان حفاظت می‌سپارد که این چند روزه مدام حواسش به این خانه باشد.
بی‌توجهی به روستای تاریخی ابیانه در سال‌های گذشته نه تنها باعث بروز بیش از ۱۰۰۰ مورد تخلف در این روستا شده است، بلکه سبب شده تمامی اسناد، مدارک و مطالعاتی که در طی سالها در پایگاه میراث فرهنگی ابیانه به دست آمده نیز مفقود شود.
«- عباس آقا، نمی‌شود؛ چند بار بگویم؛ نمی‌توانی ارتفاع این در را زیاد کنی
– مهندس حالا مگر چه می‌شود یک کم در این خانه را بزرگ کنیم، مگر ما چه گناهی کردیم که در روستای میراثی زندگی می‌کنیم؟
– اینجا ثبتی است به هیچ کس اجازه ندادیم، تو هم نمی‌توانی نه در خانه را بلندتر کنی نه نقشه خانه را به هم بزنی همینی که هست را مرمت و تعمیرات کن، بیشتر از این هم اصرار نکن که نمی‌شود. قانونی نیست بافت تاریخی را با این کارها از بین می‌برید.»
اینها گوشه‌ای از مکالمات و چانه‌زنی‌های میان سرپرست پایگاه میراث فرهنگی ابیانه و یکی از اهالی روستاست، روستایی که سراسر به ثبت ملی رسیده و با معماری خاص خانه‌ها و گِل سرخی که نمای همه خانه‌ها با آن پوشانده شده، منطقه بی‌نظیری را در کشور ایجاد کرده است.
بحث سرپرست پایگاه و عباس آقا در نهایت پس از نیم ساعت گفت‌وگو و رضایت برای آنکه ارتفاع درب ورودی تغییری نکند به پایان می رسد، هرچند که احمد نجیبی (سرپرست پایگاه میراث فرهنگی ابیانه) در نهایت دور از چشم عباس آقا به سرباز یگان حفاظت می‌سپارد که این چند روزه مدام حواسش به این خانه باشد.
اکنون آغاز مجدد برنامه حفاظت و از همه مهم‌تر جلب مشارکت مردم روستا بعد از این همه سال که ابیانه به حال خود رها شده، کار دشواری است، سازمان میراث فرهنگی به اندازه کافی بودجه ندارد و تنها به مرمت‌های اضطراری بناهای شاخص می‌پردازد و بار اصلی مرمت با خود مردم است که اما و اگرهای بسیار دارد، برخی خانه‌ها دچار مشکل مالکیت هستند، برخی اصلا حفظ‌شان برای مالک مهم نیست؛ به طور مثال پلاکی در ابیانه وجود دارد که بسیار ارزشمند است و ۷۵ مالک دارد که هیچکدام‌شان حاضر نیستند؛ برای بنا هزینه کنند یا سهم خودشان را بفروشند. همچنین یکی از ارزشمندترین خانه‌های ابیانه نیز مالکی دارد که نه آن را مرمت می‌کند و نه اجازه می‌دهد؛ پایگاه میراث فرهنگی به آن دست بزند.
آمار نگران‌کننده جمعیت ابیانه
بحث آگاه‌کردن مردم در مورد اهمیت حفظ بافت تاریخی و جلب مشارکت آنها برای حفاظت از بافت روستا هرچند مساله مهمی است، اما به شرطی که اصلا مردمی در روستا حضور داشته باشند. امسال بر اساس گفته دهیار ابیانه در این روستا تنها یک نوزاد به دنیا آمده، این در حالی است که با توجه به سکونت ثابت بیشتر افراد مسن در روستا میزان مرگ و میر بسیار بیشتر از تولد است. در سرشماری سال نود بیس از ۳۰۰ نفر جمعیت برای ابیانه ثبت شده است، اما در ۹۰۰ پلاک روستا شاید تنها ۱۵۰ نفر به طور ثابت و همیشگی ساکن هستند و برای حفظ این روستای تاریخی بسیار مهم است که سکونت در آن جریان داشته باشد.
هرچند که بازگشت جمعیت به روستا نیز خود مشکلات متفاوتی را به دنبال دارد؛ کسانی که در دهه ۴۰ در ابیانه تحصیل کردند؛ اغلب بعد از دبیرستان برای ادامه تحصیل به تهران رفته‌اند و همانجا ساکن شدند، اما اکنون این افراد علاقه‌مند هستند که در تعطیلات یا برخی روزهای سال دوباره به ابیانه بازگردند، اینجا خانه بسازند، خانه‌هایی که از پیش داشته‌اند را تعمیر کنند و یا خانه‌های موروثی‌شان را میان فرزندانشان تقسیم کنند. نجیبی در این باره می‌گوید: «همین مساله فشار ساخت‌وساز را بر ابیانه تحمیل کرده‌است؛ علاوه بر این حالا دیگر این افراد ذائقه جدیدی دارند و سبک زندگی‌شان عوض شده که همه این مسائل بافت تاریخی را دچار مشکل کرده است.»
هرچند که ابیانه با روزانه با هزاران گردشگر نسبت به دیگر روستاهای کشور وضعیت متفاوتی دارد و کسب و کار در روستا رونق دارد، اما همچنان مشکلاتی که دیگر روستاهای کشور را تهدید می‌کند، ابیانه را نیز هدف قرار داده است؛ خالی شدن روستا از سکنه، از بین رفتن مشارکت جامعه محلی برای حفظ این روستای تاریخی و از بین رفتن بافت آن این بار نه تنها فقط یک روستا بلکه بخشی مهمی از تاریخ و فرهنگ را خدشه دار می‌کند، بنابراین می‌توان گفت؛ ابیانه به عنوان یکی از شاخص‌ترین بافت‌های تاریخی زنده کشور این اهمیت را دارد که یک بار برای همیشه با تهیه برنامه مدیریتی جامع و انجام پشتیبانی‌های لازم نجات پیدا کند تا کم‌کم نورامیدی برای نجات و احیا دیگر بافت‌های تاریخی و فرهنگی نیز طلوع کند.
گزارش و عکس‌ها: آیسان زرفام
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید