شرق: «نان گران می‌شود»، این خبری بود که رئیس اتاق اصناف در جمع خبرنگاران داد. او گفته است: «ستاد تنظیم بازار با افزایش ۱۵ درصدی قیمت نان موافقت کرده است، هرچند که نانوایان خواستار افزایش ۳۰ درصدی بودند». این خبر دو ماه پس از آن اعلام شد که رئیس اتحادیه نانوایان تهران با انتقاد از عدم افزایش قیمت نان در سه سال گذشته، گفته بود: به‌رغم ثابت‌ماندن قیمت آرد، هزینه‌های جانبی نانوایی‌ها از قبیل هزینه‌های آب، برق، گاز، بیمه، مالیات و دستمزد افزایش یافته و عدم افزایش قیمت نان نارضایتی نانوایان کشور را به‌همراه داشته است. البته پس از انتشار خبر افزایش ۱۵ درصدی قیمت نان در روز گذشته، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی حاضر به گفت‌وگو در این باره نشد، اما به‌نظر می‌رسد توافقی که بین ستاد تنظیم بازار و اتحادیه نانوایان صورت گرفته است، به‌زودی عملیاتی شود. چراکه دیروز یکی از اعضای ستاد تنظیم بازار به «تسنیم» خبر داده است که قیمت انواع نان سنتی از ابتدای آذر تا سقف ۱۵درصد افزایش می‌یابد و میزان افزایش قیمت در هر استان متفاوت است و زیر نظر استاندار و در تهران، با نظر رئیس اتاق اصناف تعیین می‌شود. افزایش قیمتی که احتمالا تأثیر مستقیمی نیز بر مصرف سرانه نان خانوارها داشته باشد.
پایان مقاومتی سه ساله
درست یا غلط، قیمت نان سال‌هاست به عنوان یکی از مهم‌ترین عیارهای سنجش قیمت کالاهای اساسی در نزد عموم شناخته می‌شود و همین امر باعث شده است که دولت‌ها همواره حساسیت ویژه‌ای روی قیمت نان داشته باشند. به نظر می‌رسد مهم‌ترین دلیل مقاومت سه‌ساله دولت روحانی در برابر افزایش قیمت نان نیز همین نگرانی از نارضایتی عمومی باشد. این البته ادعای رئیس اتاق اصناف است؛ مقاومتی که البته حالا پس از سه‌سال با مقداری عقب‌نشینی همراه شده و به افزایش قیمتی بیشتر از نرخ تورم سالانه انجامیده است؛ مسئله‌ای که از یک‌سو این نگرانی را ایجاد می‌کند که در شرایط اقتصادی فعلی فشار بیشتری را بر جامعه تحمیل کرده و منجر به کاهش مصرف نان شود و از دیگر سو عدم افزایش قیمت نیز به معنی افزایش فشار بر نانوایی‌ها در سراسر کشور است؛ فشاری که سه‌سال با تثبیت قیمت نان در کنار افزایش هزینه‌ها روزبه‌روز افزایش یافته و می‌تواند منجر به توقف فعالیت اقتصادی آنان شود.
چانه‌زدن بر سر چانه
در حالی که ستاد تنظیم بازار با افزایش ۱۵ درصدی قیمت نان موافقت کرده است، اتحادیه نانوایان را مکلف به تجدیدنظر در وزن چانه نان کرده است. موضوعی که البته مخالفت اتحادیه را به‌همراه داشته است و به‌نظر می‌رسد کش‌وقوس بر سر میزان افزایش قیمت‌ها به‌زودی با چانه‌زنی بر سر وزن چانه‌ها هم همراه باشد. از یک‌سو اتحادیه نانوایان افزایش ۱۵درصدی را متناسب با تقاضای خود نمی‌داند و از دیگر سو افزایش وزن چانه را هم خنثی‌کننده بهبود وضعیت هزینه و درآمدی خود با این افزایش قیمت می‌داند. ستاد تنظیم بازار اما افزایش قیمت نان را منوط به افزایش کیفیت و وزن چانه می‌داند و معتقد است این افزایش قیمت را از همان ابتدا با هدف بهبود کیفیت نان مصرفی خانوار اعمال خواهد کرد. به‌نظر می‌رسد در این بین نیز در نهایت اتحادیه نانوایان مجبور به پذیرش قانون باشد، اما اینکه تا چه زمانی و به چه شکلی نظارت کافی برای حفظ افزایش وزن چانه اعمال شود، سؤالی است که در این سال‌ها با هربار وعده افزایش کیفیت نان پرسیده شده است و البته پاسخ روشنی ندارد.
انتخابات، علت ممانعت دولت از افزایش قیمت
علی فاضلی در گفت‌وگو با «شرق» درباره علت افزایش ۱۵ درصدی قیمت نان می‌گوید: سه سال است که اتحادیه‌های نانوایی سراسر کشور خواستار افزایش قیمت نان متناسب با تورم هستند، اما به‌دلایلی که مهم‌ترین آن مقاومت دولت با افزایش قیمت بود، قیمت نان افزایش نیافته است. مشخص است که عدم افزایش قیمت نان متناسب با افزایش هزینه‌های تولید آن به کاهش کیفیت نان و در مواردی کاهش وزن چانه منجر می‌شود. امسال اتحادیه نانوایان اعلام کرد اگر افزایش ۳۰ درصدی قیمت نان اتفاق نیفتد، نانوایی‌ها باتوجه به افزایش قیمت حامل‌های انرژی، نیروی کار و… در این سه‌سال و عدم افزایش قیمت نان عملا امکان ادامه حیات اقتصادی نخواهند داشت، بنابراین پیشنهاد شد که در قدم نخست افزایش قیمت ۱۵درصدی را تجربه کنیم. بااین‌حال در نهایت ستاد تنظیم بازار فقط با همین افزایش ۱۵ درصدی موافقت کرد، ضمن آنکه از طرفی تصمیم بر این شد که در وزن چانه نان هم شاهد تغییراتی باشیم. بنابراین پیش‌بینی می‌کنیم در کنار این افزایش قیمت شاهد افزایش وزن چانه و
کیفیت نان هم باشیم.
رئیس اتاق اصناف البته با انتقاد از یارانه نان یادآور می‌شود: به‌عنوان یک کارشناس معتقدم باید سوبسید از نان حذف شود تا این مسئله سروسامان بگیرد. اگر دولت قصد حمایت دارد باید این سوبسید را به شکل دیگری به اقشار کم‌درآمد برساند، چراکه درحال‌حاضر همه طبقات در حال استفاده از این سوبسید هستند. توجه کنید که این افزایش ۱۵ درصدی بعد از سه‌سال افزایشی حداقلی است. نانوایان در این سه‌سال بارها بر افزایش هزینه‌های خود تأکید کردند و درخواست افزایش نان را ارائه کردند اما به‌دلایل مختلفی مانند برگزاری انتخابات مجلس و سپس انتخابات ریاست‌جمهوری و همینطور وضعیت بد معیشتی اقشار کم‌درآمد، دولت حاضر به افزایش قیمت نشد.
کم‌تأثیری افزایش ۱۵درصد قیمت نان در سبد خانوار
علی قنبری، معاون سابق وزیر جهاد کشاورزی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت‌مدرس، در گفت‌وگو با «شرق» با اشاره به اینکه این افزایش قیمت پس از سه‌سال صورت می‌گیرد و در همین بین شاهد افزایش غیرقانونی نان و کاهش کیفیت آن بودیم، می‌گوید: اگر این افزایش قیمت به‌صورت رسمی رخ دهد و کیفیت نان هم افزایش یابد و موجب بهبود تغذیه افراد شود، به اعتقاد من خیلی مشکلی ایجاد نمی‌کند. این اقتصاددان می‌افزاید: افزایش ۱۵درصد در طول سه سال، خیلی درخور توجه نیست و چندان سبد خانوار را متأثر نمی‌کند.
مدیرعامل پیشین شرکت بازرگانی دولتی با بیان اینکه دولت اکنون به‌‌طور شایان توجهی سوبسید می‌دهد، می‌گوید: اکنون قیمت گندم هزارو ۳۰۰ تومان است؛ اما دولت گندم را با قیمت ۳۶۵ تومان به کارخانه‌های آرد می‌دهد. قنبری ادامه می‌دهد: این سوبسید برای افراد کم‌درآمد بسیار مهم است؛ زیرا به تغذیه افراد کمک می‌کند، اما دولت درعین‌حال باید برای آنهایی که به سوبسید نیاز ندارند و می‌توانند نان باکیفیت را با قیمت بالاتر بخرند رقابت ایجاد کند و گندم را با نرخ آزاد به نانوایی‌ها بفروشد. در واقع باید تعداد نانوایی‌ها با گندم نرخ آزاد بیشتر شود تا هم کیفیت و هم رقابت افزایش یابد.
نان، متولی واحدی ندارد
به گفته او، درعین‌حال دولت باید توجه ویژه‌ای به اقشار کم‌درآمد داشته باشد و برای افرادی که نمی‌توانند نان گران بخرند، به تعدادی از نانوایی‌ها با نرخ دولتی گندم بفروشد تا آنها هم بتوانند قوت این افراد کم‌درآمد را تأمین کنند.او با گلایه از اینکه نان در کشور متولی مشخصی ندارد، می‌گوید: دولت دچار سردرگمی است و در بخش‌های نان، آرد و گندم متولی مشخصی ندارد و وظایف مربوط به این بخش‌ها بین چند وزارتخانه پخش است. اگر انسجامی بین این بخش‌ها ایجاد شود، می‌توانیم هم نان دولتی برای افراد کم‌درآمد داشته باشیم و هم نان رقابتی برای افراد با توان بالا؛ درعین‌حال دولت هم دخالت نکرده و نظارت‌گر باشد و از سوءاستفاده برخی افراد جلوگیری کند.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید