دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، از آمادگی کره شمالی برای کنار گذاشتن برنامه اتمی و هموار شدن مسیر بهبود روابط دوجانبه سخن گفته و همچنین نسبت به حل اختلاف هستهای با ایران ابراز امیدواری کرده است.
آقای ترامپ که پس از مذاکره با کیم جونگ-اون، رهبر کره شمالی در یک نشست خبری در سنگاپور سخن میگفت، اعلام کرد که کره شمالی “تعهد تغییرناپذیر” خود به غیراتمی شدن شبهجزیره کره را اعلام کرده و افزود که رهبران دو کشور “آمادگی خود را برای آغاز تاریخ و گشایش فصلی جدید در روابط دو ملت” ابراز داشتهاند.
آقای ترامپ گفت که کیم جونگ-اون فرصتی بی سابقه داشته و گفته است که “خیلی زود سایت آزمایش موشکی آن کشور را از میان خواهد برد.” وی افزود که ایالات متحده نیز متعهد شده است که از انجام “تمرینهای نظامی” خودداری ورزد. ظاهرا اشاره او به مانوورهای نظامی آمریکا و کره جنوبی است که معمولا ابراز نگرانی و واکنش خشمآلود کره شمالی، از جمله آزمایشهای موشکی و هستهای را در پی داشته است. رئیس جمهوری آمریکا همچنین گفت که در گفتگو با کیم جونگ-اون، “به موضوع حقوق بشر اشاره شد.”
واکنش سرد دولت ایران به ملاقات تاریخی رهبران آمریکا و کرهشمالی
رئیس جمهوری آمریکا در مورد ایران گفت: “امیدوارم در موقع مناسب و بعد از اینکه تحریمها تاثیر خود را گذاشت – و آنچه که علیه ایران وضع کردهایم تحریمهای بسیار شدیدی است – امیدوارم آنها به سر میز مذاکره و توافقی واقعی برگردند زیرا واقعا چنین چیزی را دوست دارم اما حالا برای چنین تحولی زود است.” آقای ترامپ گفت که موضوع گسترش تسلیحات هستهای را بسیار مهم میداند و به همین دلیل نیز پیگیر موضوع توافق هستهای با ایران بوده است. وی تلویحا تصمیم خود در خروج از برجام را موثر دانست و این گفته را تکرار کرد که به نظر او، رفتار ایران اخیرا تغییر مثبت یافته است.
آقای ترامپ در بخش دیگری از این مصاحبه، گفت که “گروگانهای آمریکایی” پیشاپیش از کره شمالی آزاد شده و به کشورشان باز گشتهاند بی آنکه، به گفته او، مانند آزادی گروگانهای آمریکایی از ایران، یک میلیارد و هشتصد میلیون دلار باج پرداخته شده باشد. اشاره دونالد ترامپ به آزادی شهروندان آمریکایی ایرانی تبار از زندان در جمهوری اسلامی در دوره ریاست جمهوری باراک اوباماست.
نشست خبری رئیس جمهوری آمریکا در پی دیدار با رهبر کره شمالی برگزار شده که روز سهشنبه، ۲۲ خرداد (۱۲ ژوئن)، در سنگاپور صورت گرفت.
روز سه شنبه، کوتاه مدتی پس از ساعت ۹ صبح به وقت سنگاپور رئیس جمهوری آمریکا و رهبر کره شمالی به مدت حدود چهل دقیقه و تنها با حضور یک مترجم گفتگوی خصوصی کردند و پس از آن، مذاکرات با حضور مقامات همراه دو طرف به مدت دو ساعت ادامه یافت. در این بخش از مذاکرات و همچنین ناهار کاری پس از آن، مایک پمپئو، وزیر خارجه، جان بولتون، مشاور امنیت ملی و جان کلی، رئیس ستاد کارکنان کاخ سفید، و از جانب کره شمالی کیم یونگ-چول، رئیس سابق سازمان اطلاعات کره شمالی و از مشاوران نزدیک رهبر آن کشور، بی یونگ-هو، وزیر امور خارجه، و ری سو-یونگ، معاون حزب حاکم کارگر رهبران کره شمالی شرکت داشتند.
پیش از آغاز مرحله دوم مذاکرات، رئیس جمهوری آمریکا در مورد ملاقات دوجانبه با رهبر کره شمالی گفت: “خیلی خوب، خیلی خیلی خوب. روابط خیلی خوب است” و افزود که “ما یک مشکل بزرگ را حل و فصل خواهیم کرد.” رهبر کره شمالی نیز اظهار داشت: “ما بر تردیدها و گمانهزنیها در مورد این مذاکرات فائق آمدیم و من معتقدم که این برای صلح خوب است.” کیم جونگ-اون افزود: “به باور من، این مقدمهای برای صلح است.”
ملاقات دونالد ترامپ و کیم جونگ-اون اولین دیدار عالیترین مقامات دو کشور بوده است. حتی پیش از شروع مذاکرات هم آقای ترامپ گفت که “ما بسیار موفق خواهیم بود و این برای من مایه افتجار است و ما روابطی عالی خواهیم داشت. من تردیدی در این ندارم.” کیم جونگ-اون نیز به زبان کرهای گفت که “رسیدن به این مرحله آسان نبوده است، اغراض و اقدامات گذشته قیودی بر دست و پای ما نهاده بود اما ما بر همه آنها غلبه کردیم و امروز اینجا هستیم.”
در پایان مذاکرات و نهار کاری، رئیس جمهوری آمریکا و رهبر کره شمالی طی مراسمی در برابر خبرنگاران، سندی را امضا و مبادله کردند. به گفته ناظران، با امضای این سند، آمریکا و کره شمالی به ایجاد روابط بهتر بین دو ملت، کمک به صلح و ثبات در شبهجزیره کره، خلع سلاح هستهای شبه جزیره کره و موارد دیگری از جمله یافتن و مبادله اجساد اسرا و مفقودان جنگ کره متعهد شده اند.
احتمالا در طول مذاکرات، خواستههای کره شمالی شامل لغوتحریمهای تجاری، دریافت کمک اقتصادی و سرمایهگذاری خارجی و توافق آمریکا با امضای معاهده صلح و شناسایی رسمی آن کشور، و از سوی آمریکا، پایان برنامههای تسلیحات هستهای و موشکی کره شمالی نیز مطرح شده است.
برنامه های هستهای و موشکی کره شمالی به وضع محدودیتهای تجاری بینالمللی و تحریم های سختگیرانه ایالات متحده منجر شده و در ماههای منتهی به ابتکار کیم جونگ-اون برای برقراری ارتباط مجدد با کره جنوبی و پیشنهاد ملاقات با دونالد ترامپ، فشار سنگینی را بر اقتصاد ضعیف آن کشور وارد میکرده است. به خصوص اینکه چین، به عنوان شریک تجاری اصلی کره شمالی نیز تحت فشار آمریکا ناگزیر شد ارتباط اقتصادی خود با کره شمالی را محدود کند. ممکن است این اقدام همچنین باعث شده باشد تا رهبری کره شمالی ادامه اتکای به چین را چندان اطمینانبخش نداند.
با توجه به الگوی رشد اقتصادی چین که مدیون سرمایهگذاری خارجی بوده، بعید نیست که رهبری کره شمالی انتظار دارد در برابر انتخاب شیوهای مسالمتآمیز در برابر آمریکا و متحدانش از امتیاز و موقعیت مشابهی برخوردار شود. تحول اقتصادی چین کوتاه مدتی پس از ملاقات رهبر وقت آن کشور و رئیس جمهوری وقت آمریکا و برقراری روابط دوجانبه به جریان افتاد.
مقامات آمریکایی معتقدند که فشار تحریمها باعث تغییر موضع رهبر کره شمالی شده است.
در برابر انتظارات کره شمالی، ایالات متحده نیز خواستار توقف برنامههای هستهای و موشکی کره شمالی و پایان گرفتن “تهدید” آن کشور نسبت به همسایگان، به خصوص کره جنوبی بوده است. مقامات آمریکایی گفته بودند که در جریان مذاکرات روز سه شنبه، موضوع حمایت از حقوق بشر مطرح نخواهد شد و با وجود توجه کره جنوبی نسبت به وضعیت شهروندان کره شمالی، مقامات آن کشور نیز در این مورد پافشاری نکردهاند. اقای ترامپ هم از “اشاره به این موضوع” در مذاکرات روز سهشنبه سخن گفته است. انتظار میرود مساله حقوق بشر، که برای مقامات کره شمالی همواره حساسیت برانگیز بوده، در تماسهای بعدی بین دو طرف به نحوی عنوان شود.
در گذشته، بین نمایندگان آمریکا و متحدانش، به خصوص کره جنوبی، با نمایندگان کره شمالی مذاکراتی صورت گرفته و توافقهایی محدود به دست آمده است. در این مذاکرات معمولا کره شمالی در برابر کاهش فعالیتهای نظامی خود، امتیازات اقتصادی دریافت کرده است اما به گفته مقامات غربی، معمولا توافق خود را زیر پا گذاشته است. منابع کره شمالی نیز متقابلا طرف مقابل را به نقض عهد متهم کردهاند.
با توجه به این سابقه، برخی منابع، از جمله در ژاپن، با ملاقات رهبران آمریکا و کره شمالی محتاطانه برخورد کرده و تلویحا از آمریکا خواسته بودند که از دادن امتیاز بدون دریافت تضمینهای لازم خودداری ورزند.
در مقابل، روسیه و دولت چین که همواره نزدیک ترین متحد کره شمالی بودهاند، از موضع اعلام شده منابع کره شمالی در مورد لزوم حرکت تدریجی به سوی خلع سلاح اتمی در برابر دریافت امتیازات سیاسی و اقتصاد حمایت به عمل آوردهاند. روز سهشنبه، یک مقام ارشد وزارت خارجه چین گفت که دولت او از نشست سران آمریکا و کره شمالی استقبال میکند و امیدوار است این مذاکرات به غیراتمی شدن شبه جزیره کره منجر گردد. وی در عین حال افزود که “لازم است سازوکاری برای استقرار صلح در شبه جزیره کره ایجاد شود که پاسخگوی نگرانیهای امنیتی مشروع کره شمالی باشد.”
برخی ناظران گفتهاند که چین نگران آن است که در صورت بهبود روابط آمریکا و کره شمالی و کاهش وابستگی آن کشور، شاهد تضعیف نفوذ خود در شبه جزیره کره باشد. همچنین، همکاری نزدیک و شاید در نهایت وحدت دو کره میتواند به زیان موقعیت کنونی چین به عنوان تنها قدرت نظامی و اقتصادی منطقه تمام شود.
با وجود انعکاس جهانی ملاقات رهبر کره شمالی با رئیس جمهوری آمریکا، خبرگزاری رسمی کره شمالی این ملاقات را گزارش نکرد اما گزارش سفر کیم جونگ-اون به سنگاپور از جمله گردش شبانه او در شامگاه گذشته با تصویر توسط این خبرگزاری مخابره شد. همچنین تصاویری از نصب روزنامه دیواری در ایستگاه مترو پیونگیانگ منتشر شده که خبر سفر رهبر این کشور به سنگاپور را به اطلاع همگان میرساند.
در واکنش به اظهارات رئیس جمهوری آمریکا، سخنگوی رئیس جمهوری کره جنوبی گفته است که “در این مرحله باید دریافت که مفهوم دقیق اظهارات پرزیدنت ترامپ چیست.”
از: بی بی سی