استانی که با ۱۸ سد، بیشترین سدهای ایران را دارد و دومین استان از نظر تاسیسات بندری و اسکله به شمار میرود، ۸۳ درصد نفت ایران را تولید می‌کند و ۳۷ درصد صنایع پتروشیمی در آن واقع شده است، نمی‌تواند حال و روز محیط زیست مناسبی داشته باشد.
همه این موارد و نیز عوارض ناشی از عملکرد هر یک از آنها، سال‌ها محیط زیست استان خوزستان را با مشکلات بی‌پایان و روز‌افرونی دست به گریبان کرده است.
افزون بر این، بسیاری از دولت‌ها برای حل و فصل مشکلات زیست محیطی استان نه بودجه مناسبی به آن اختصاص داده‌اند و نه منابع انسانی و امکانات کافی برای آن در نظر گرفته‌اند.
در یک نگاه کلان، عوامل متعددی باعث ایجاد ناپایداری محیط زیستی در این استان شدهاند که بخشی‌نگری و عدم نگرش جامع‌گرایانه به مقوله توسعه در بخش‌های مختلف صنعت، کشاورزی و طرحهای توسعه منابع آب از جمله آن ها است.
بی‌توجهی به وضعیت موجود محیط زیست استان، عدم توجیه اقتصادی بسیاری از طرحهای عمرانی و نبود فرهنگ صرفه‌جویی به منظور حفظ منابع پایه، از عواملی به شمار می روند که روند توسعه خوزستان را با عوارض محیط زیستی و بهداشتی بزرگی مواجه کرده اند؛ از جمله نمونه‌های تقابل جدی توسعه ناپایدار با محیط زیست در استان خوزستان، شور شدن رودخانه «کارون» است.
در حال حاضر، ۷۰ درصد از آب شیرین استان، آب ۳۰ درصد از صنایع سنگین کشور و حدود ۲۲ پتروشیمی مستقر در منطقه ماهشهر، ده‌ها طرح آبیاری و زهکشی و صدها واحد صنعتی کوچک و بزرگ از طریق این رودخانه تامین می شود. این موضوع نه تنها مساله تاُمین آب آشامیدنی ساکنان این استان را با مشکل جدی مواجه کرده بلکه سبب مختل شدن فعالیت سایر واحدهای صنعتی و کشاورزی شده است.
پسماند و فاضلاب استان خوزستان هم حال و روز خوشی ندارند. هم اکنون از ۲۵ شهر در این استان، تنها شهرهای هویزه، شهرک چمران، رامهرمز، دزفول و سوسنگرد و نیز بخشی از شهر اهواز از سیستم تصفیه فاضلاب بهره‌مند هستند. تخلیه فاضلاب شهرهای شمال استان نظیر ایذه، لالی، دزفول، اندیمشک و بهبهان نیز با استفاده از چاه‌های جذبی انجام می‌شود. این در حالی است که فاضلاب اغلب شهرهای استان به رودخانه‌ها و تالاب‌ها ریخته می‌شوند. هم اکنون در این استان تنها ۳۷ واحد صنعتی بزرگ از سیستم تصفیه فاضلاب بهره‌مند هستند.
روزانه در این استان حدود سه هزار و۶۰۰ تن پسماند شهری تولید می‌شود که حدود هزار تن از این میزان به شهر اهواز اختصاص دارد. ۳۵ درصد شهرهای استان نیز مجوز محیط زیستی برای دفع پسماند شهری ندارند.
از نظر پسماندهای پزشکی می‌توان گفت همه ۵۶ بیمارستان موجود در استان خوزستان مجهز به سیستم‌های امحا غیرسوز هستند. در بیمارستا‌ن‌های دارای سیستم امحا غیرسوز، پسماندهای عفونی ابتدا بی خطرسازی و سپس به همراه پسماندهای عادی به شهرداری تحویل داده می‌شوند. در این میان، هیچ‌گونه مدیریت خاصی در خصوص پسماندهای کشاورزی انجام نمی‌شود و این پسماندها یا در محل سوزانده می شوند یا توسط روستاییان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آلودگی هوا و ریزگردها
استان خوزستان در منطقه گرم و خشک کشور واقع شده است و اغلب شهرهای جلگه خوزستان در محاصره بیابا‌‌‌‌ن‌ها و شورهزارها قرار دارند. به همین علت است که فعالیت‌های مقابله با بیابا‌‌ن‌زایی، عملیات مالچ پاشی، توسعه جنگل و نهال‌کاری برای نخستین‌بار در این استان به اجرا گذاشته شد.
اما آن چه که در طی سال‌های اخیر نگران کننده است، شدت و تواتر وقوع توفان گردوغبار به دلیل گسترش عرصه‌های بیابانی و وقوع دوره طولانی مدت خشکسالی در کشورهای همجوار ایران است.
کانونهای تولید گردوغبار در عراق، سوریه، عربستان سعودی، اردن، کویت، مناطقی از ایران و جنوب ترکیه به ترتیب از کانونهای مهمی هستند که بر مناطق جنوب، جنوب غرب و غرب ایران تاثیر می گذارند.
رسوبات ریز دانه کف تالاب‌ها و آبگیرهای محلی و رسوبات بر جای مانده در پیچان رودهای خشک، کفه‌های رسی – سیلتی و نواحی بیابانی واقع در این کشورها، از جمله منشا اصلی تولید گردوغبار در این منطقه به شمار می‌روند.
در حال حاضر به دلیل خشکسالیها و عدم مدیریت منابع آب استان خوزستان، کانونهای داخلی انتشار ریزگرد استان گسترش یافته و برخی از این کانون‌ها، نقاط بحرانی ایجاد پدیده گردوغبار، به ویژه برای شهرستان اهواز شده اند. بخش‌های جنوب شرق شهر اهواز، شمال و شرق شهرستان ماهشهر و شمال شهرستان هندیجان، سه کانون داخلی بحرانی ایجاد ریزگرد در استان خوزستان هستند.
هم اکنون ۲۱ ایستگاه پایش کیفیت هوا در سطح استان وجود دارد که چهار ایستگاه آن در شهر اهواز مستقر هستند. علاوه بر این، پنج ایستگاه سنجش آلودگی هوا متعلق به واحدهای صنعتی نیز در استان فعالاند.
از: ایران وایر
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید